Δύο δάσκαλοι στην ανατολική Γερμανία προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν ακροδεξιές συμπερφιφορές μαθητών τους στο γυμνάσιο της μικρής τους πόλης. Συμβούλευαν τους «νταήδες» που απειλούσαν να χτυπήσουν μετανάστες συμμαθητές τους, έκαναν περισσότερα μαθήματα που σχετίζονταν με το ναζιστικό παρελθόν της χώρας τους, κάλεσαν ακόμη έναν μαύρο ράπερ για να μιλήσουν για τον αμοιβαίο σεβασμό.
Μάταια όμως. Τίποτα από αυτά δεν βοήθησε. Σε απόγνωση, η Λάουρα Νίκελ και ο Μαξ Τέσκι έγραψαν μια δημόσια επιστολή στην οποία περιέγραψαν μια ατμόσφαιρα εκφοβισμού στο σχολείο «Mina Witkojc» στο Μπουργκ. Ανέφεραν μεταξύ των άλλων, ότι μαθητές χαιρετούσαν ο ένας τον άλλον με τον ναζιστικό χαιρετισμό, χάραζαν σβάστικες στα θρανία τους και έβαζαν μουσική με ρατσιστικούς στίχους στους διαδρόμους.
«Οι δάσκαλοι και οι μαθητές που μάχονται ανοιχτά εναντίον ακροδεξιών μαθητών και καθηγητών φοβούνται για την ασφάλειά τους», ανέφεραν οι δυο τους στην επιστολή που έστειλαν στις τοπικές εφημερίδες. «Το πρόβλημα πρέπει να αναγνωριστεί και να καταπολεμηθεί ανοιχτά. Τα σχολεία πρέπει να είναι χώροι όπου δεν χωρά ο φόβος, αλλά καλλιεργείται ο ανοιχτός τρόπος σκέψης και φυσικά πρέπει να παρέχουν ασφάλεια για όλους κι όχι να αποτελούν στέγη για τους εχθρούς της δημοκρατίας».
Ακόμα και γνωρίζοντας αυτές τις συνθήκες όμως, η Νίκελ, η οποία δίδασκε αγγλικά και ιστορία στο γυμνάσιο, και ο Τέσκι, καθηγητής μαθηματικών και γεωγραφίας, ήταν απροετοίμαστοι για την αντίδραση που προκάλεσε η έκκλησή τους για δράση. Επιστολή ανώνυμης ομάδας γονέων ζητούσε τις απολύσεις τους. Αυτοκόλλητα με τις φωτογραφίες τους και τη λεζάντα «Ξεκουμπιστείτε για το Βερολίνο» κολλήθηκαν σε τοίχους κοντά στο σχολείο. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κάποιος έκανε την προτροπή «κυνηγήστε τους».
Απογοητευμένοι από την έλλειψη υποστήριξης από τους συναδέλφους -πλην ελαχίστων εξαιρέσεων- και από τον διευθυντή και τους τοπικούς διαχειριστές, οι Νίκελ και Τέσκι ανακοίνωσαν, όταν τελείωσε το σχολικό έτος πριν από δύο εβδομάδες, ότι εγκαταλείπουν το σχολείο και την πόλη που βρίσκεται 116 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Βερολίνου.
«Ακροδεξιές εξτρεμιστικές δηλώσεις, ενέργειες, συνθήματα, ομοφοβία και σεξισμός ήταν και είναι η καθημερινότητα σε αυτό το σχολείο», είπε στο Associated Press η 34χρονη Νίκελ, η οποία εργάστηκε στο εν λόγω σχολείο για τέσσερα χρόνια, σε μια κοινή συνέντευξη με τον Τέσκι, 31 ετών, ο οποίος δίδαξε εκεί για τρία χρόνια.
Ανησυχία για την άνοδο της ακροδεξιάς
Αλλά η εμπειρία του Τέσκι και της Νίκελ έχει προκαλέσει φόβο στη γερμανική πρωτεύουσα ότι η ακροδεξιά έχει αποκτήσει μεγαλύτερη βάση σε ορισμένα μέρη της πρώην Ανατολικής Γερμανίας από ό,τι πίστευαν πολλοί. Οι ειδικοί λένε ότι κυρίως στα νότια της πολιτείας του Βραδεμβούργου, όπου βρίσκεται το Μπουργκ, ένα ολόκληρο δίκτυο που περιλαμβάνει στούντιο τατουάζ, νυχτερινά κέντρα, ομάδες νέων και κλαμπ οπαδών της ποδοσφαιρικής ομάδας FC Energie Cottbus διέδιδε τα μηνύματα του ακροδεξιού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD).
Νωρίτερα αυτό το μήνα, η εγχώρια υπηρεσία πληροφοριών του κρατιδίου του Βραδεμβούργου ανακήρυξε το «Νέοι- Εναλλακτική για την Γερμανία», την πτέρυγα του AfD που απευθύνεται σε υποστηρικτές ηλικίας 14 ετών και άνω, ως ακραία και την έθεσε υπό επίσημη παρακολούθηση ως «αποδεδειγμένη δεξιά εξτρεμιστική» ομάδα.
Το κρατικό Yπουργείο Παιδείας, το οποίο επικρίθηκε ότι δεν υποστήριξε αρκετά τους δασκάλους, ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι οι αρχές εντόπισαν έναν έφηβο που ήταν ύποπτος ότι αρχικά δημοσίευσε την ανάρτηση «κυνηγίστε τους» στο Instagram.
Ο διευθυντής του Ιδρύματος Amadeu Antonio, Τίμο Ρέινφρανκ, η οργάνωση του οποίου προωθεί τα ανθρώπινα δικαιώματα ενώ εργάζεται κατά του δεξιού εξτρεμισμού, του ρατσισμού και του αντισημιτισμού στη Γερμανία, είπε στο AP ότι η πολιτεία του νότιου Βραδεμβούργου έχει μετατραπεί σε «ζώνη φόβου που οι Ναζί έχουν ανακηρύξει ως ζώνη καταγωγής τους».
Γιατί το ακροδεξιό AfD έχει απήχηση στην ανατολική Γερμανία
Το AfD ιδρύθηκε το 2013 και εισήλθε για πρώτη φορά στο γερμανικό κοινοβούλιο τέσσερα χρόνια αργότερα μετά από εκστρατεία σε μια πλατφόρμα κατά των μεταναστών. Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν το κόμμα με επίπεδο ρεκόρ υποστήριξης σε εθνικό επίπεδο, περίπου 20%.
Οι λόγοι για την ιδιαίτερη απήχησή του στην ανατολική Γερμανία είναι πολλαπλοί. Η Ανατολική Γερμανία ήταν μια κομμουνιστική δικτατορία μέχρι την πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989, και πολλοί άνθρωποι εκεί έχασαν τις δουλειές τους μετά την επανένωση της Γερμανίας το 1990. Οι κάτοικοι εξακολουθούν να λένε ότι αισθάνονται πολίτες δεύτερης κατηγορίας σε σύγκριση με τους Γερμανούς στα δυτικά της χώρας.
Το AfD χρησιμοποίησε την πανδημία του κορωνοϊού και την εισροή 1,2 εκατομμυρίων Ουκρανών προσφύγων από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία ως ευκαιρίες για να προωθήσει μια αφήγηση «εμείς εναντίον τους» και να προσφέρει απλές απαντήσεις σε πολύπλοκα προβλήματα, λένε οι ειδικοί.
Πολλοί πιστεύουν ότι το AfD θα μπορούσε να αναδειχθεί ως το ισχυρότερο κόμμα όταν το Βρανδεμβούργο και τα ανατολικά κράτη της Σαξονίας και της Θουριγγίας θα διεξαγάγουν εκλογές τον επόμενο χρόνο. Στη Θουριγγία, ο υποψήφιος του AfD τον περασμένο μήνα κέρδισε τη θέση του διοικητή της κομητείας στο Σόνενμπεργκ, την πρώτη φορά από την εποχή των Ναζί που ένα ακροδεξιό κόμμα κατέλαβε πρώτο σε επίπεδο κομητείας.
Επίθεση του AfD - προστασία της αστυνομίας στους δασκάλους
Για ανθρώπους όπως η Νίκελ και ο Τέσκι, η αντιπαράθεση ενάντια στους δεξιούς λαϊκιστές έχει ένα μεγάλο προσωπικό τίμημα. Αφού οι δάσκαλοι ανακοίνωσαν την αποχώρησή τους από το Μπουργκ, ο επικεφαλής του παραρτήματος του AfD στο Κότμπους, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της πολιτείας του Βραδεμβούργου, επευφημούσε στο Twitter την απόφαση του Τέσκι, τον οποίο αποκαλούσε «αριστερό ριζοσπαστικό πληροφοριοδότη», λέγοντας ότι αυτός και η «συνεργός» του έφυγαν.
Η αστυνομία διερευνά απειλές κατά των δασκάλων και αστυνομικοί περνούν συχνά από τα σπίτια τους. Όταν ο Τέσκι βγαίνει έξω, συχνά κοιτάζει πίσω του για να δει αν κάποιος μπορεί να τον ακολουθεί. Πρόσφατα, ένας άντρας τον πλησίασε σε ένα παντοπωλείο από πίσω και του ψιθύρισε στο αυτί «Φύγε από εδώ».
Ωστόσο, αρνείται να δει την απόφαση να φύγει από την πόλη ως ήττα. Αναφέροντας τις άθλιες συνθήκες στο σχολείο, αυτός και η Νίκελ πυροδότησαν μια τόσο αναγκαία εθνική συζήτηση σχετικά με την άνοδο της ακροδεξιάς στη Γερμανία, είπε ο Τέσκι.
«Θα συνεχίσουμε να είμαστε δυνατοί, θα συνεχίσουμε να έχουμε πολιτικό αντίκτυπο και δεν θα αφήσουμε την ακροδεξιά να κερδίσει», κατέληξε.