Υπάρχει ένα πράγμα ή μια κατάσταση για τα οποία αξίζει να γονατίσουμε αν χρειαστεί;
Γενικά μάς είναι τόσο δύσκολο να γονατίζουμε! Πόσο οδυνηρό είναι να σκύβουμε το κεφάλι! Από υποταγή, από ντροπή, από οποιαδήποτε αιτία μάς κάνει να αισθανόμαστε κατώτεροι.
Επίσης το γονάτισμα διατηρεί αμείωτο το συμβολικό νόημα της ανημπόριας. ”Δεν αντέχω άλλο, γονάτισα”, λέμε.
Και όμως…
*
Πεντηκοστή αύριο: μετά τη Λειτουργία ακολουθεί ο Εσπερινός του Αγίου Πνεύματος. Και εκεί γονατίζουμε και αναπέμπουμε τρεις μεγάλες και συγκλονιστικές προσευχές.
Στην πρώτη ο ιερέας απευθύνεται στον Θεό Πατέρα και Τού λέει για τον Υιό Του, τον Χριστό,
«ο οποίος πρώτα μάς δίδαξε με λόγια, ενώ κατόπιν έδειξε και με έργα,
τότε που βάδιζε προς το σωτήριο Πάθος,
άφησε σε εμάς τούς ταπεινούς και αμαρτωλούς και ανάξιους δούλους σου υπόδειγμα
να προσφέρουμε δεήσεις κλίνοντας τα γόνατα και σκύβοντας το κεφάλι».
Και όμως, ο Χριστός μάς έμαθε να γονατίζουμε! Ούτε από υποταγή, ούτε πολύ περισσότερο από ντροπή. Αλλά από τι;
Από αγάπη. Από ταπεινότητα. Αυτά που διέθετε άφθονα ο Ίδιος. Γονατιστός ο Χριστός προσευχήθηκε να είμαστε ενωμένοι. Αυτό μόνο αν φροντίζαμε να θυμόμαστε…
Και από εμπιστοσύνη. Όταν γονατίζει ο Αρχηγός σου τόν ακολουθείς και σύ.
*
Στην δεύτερη προσευχή ο ιερέας, πάλι εκπροσωπώντας όλους, προφέρει ετούτα τα λόγια στον Χριστό:
«Να, στέκω μπροστά σου με δέος
και ρίχνω την απόγνωση της ψυχής μου στην απεραντοσύνη του ελέους σου.
Κυβέρνησε τη ζωή μου, εσύ πού κυβερνάς ολόκληρη την κτίση,
Εσύ πού μέσα στην τρικυμία της ζωής αυτής, είσαι το ήρεμο λιμάνι μας.
Γνώρισέ μου τον δρόμο τον οποίο πρέπει να πορευθώ.
Δώσε μου Πνεύμα σοφίας να κυβερνάει τη σκέψη μου,
Πνεύμα συνέσεως σε μένα τον ανόητο.
Εγκατάστησε το Πνεύμα σου το ευθές βαθιά μέσα στον ψυχικό μου κόσμο.
Δώσε μου το ηγεμονικό σου Πνεύμα να κυβερνά και να στηρίζει τούς λογισμούς μου και τις σκέψεις μου,
πού όλο και μού ξεφεύγουν».
Κορύφωση λατρείας και εμπιστοσύνης. Ο άνθρωπος παραδίδει τη ζωή του ολόκληρη στον Θεάνθρωπο. Πρόκειται για λόγια τα οποία, στη συνέχεια, ζωγραφίζουν πώς συντελείται η αυτοπαράδοση. Μέσω του Αγίου Πνεύματος.
Αυτό που περιγράφεται εδώ απέχει απίστευτα από το Ομηρικό υποκείμενο, στο οποίο οι θεοί κάνουν κατάληψη οπότε το άγουν και το φέρουν όπως βούλονται. Εδώ, όπως το έχει περιγράψει η Θεολογία των Πατέρων, έχουμε συνέργεια. Έτσι άλλωστε υλοποιείται και η θεανθρωπία.
Το Άγιο Πνεύμα δεν παραβιάζει την ελευθερία. Κυβερνά όποιον θέλει και Τό καλεί. Συνεργάζεται με τις ψυχικές δυνάμεις μας και από αυτή τη συνεργασία γεννιέται μια διαφορετική μορφή θεανθρωπίας κάθε φορά. Μια άλλη εκδοχή του Χριστού, δηλαδή, όχι κατά τη φύση αλλά κατά την Χάρη. Οι Άγιοι συνιστούν διαφορετικούς και μοναδικούς τρόπους να σαρκώνεται ο Θεός.
Είναι τόσες οι αυταπάτες μας, τόσο ποικιλόμορφοι οι πειρασμοί της σκέψης μας, τόσο ανθεκτικοί οι μηχανισμοί μας, ώστε χρειαζόμαστε να πέφτει φως -θεϊκό φως- στα βήματά μας. Για να είναι όσο το δυνατόν λιγότερα τα παραπατήματα και τα τραύματα. Καθώς μάλιστα τα λάθη μας πληγώνουν και άλλους…
Γονατίζουμε, λοιπόν, και από επίγνωση των ορίων μας.
*
Και στην τρίτη προσευχή λέμε:
«Επειδή εσύ, Κύριε, είσαι για μάς, ο αρχηγός της Αναστάσεως,
εσύ ο οποίος επήρες σάρκα και αίμα, ίδια με μάς,
και αφού γεύθηκες τα αδιάβλητα πάθη μας με την θέλησή σου
μάς αντιμετωπίζεις με ευσπλαγχνία,
και αφού εσύ στα Άγια Πάθη σου πέρασες πειρασμούς τόσο σκληρούς,
παρεμβαίνεις αυτόκλητος και μάς ενισχύεις,
και έτσι μάς οδηγείς στην δική σου αγία απάθεια».
″Αυτεπάγγελτος”, είναι το πρωτότυπο. Ο Χριστός παρεμβαίνει στις δυσκολίες μας πριν καν Τόν καλέσουμε!
Επειδή πόνεσε και ο Ίδιος. Επειδή για πολλά χρόνια έζησε τη δική μας ζωή. Έτσι τήν αναγνωρίζει ως δική Του πλέον, ώστε να καταστήσουμε και εμείς τη δική Του Ζωή δική μας.
Και γιατί δεν αισθανόμαστε πάντα την παρέμβασή Του; Γιατί νομίζουμε συχνά πως είμαστε στερημένοι από τη βοήθειά Του;
Επειδή πάσχουν τα αισθητήριά μας. Δεν έχουμε την καθαρότητα που απαιτείται για να αναγνωρίσουμε την παρουσία Του. Έχουμε υπερβολική πεποίθηση στις δικές μας ικανότητες. Και «παραμένουμε στερημένοι σε έναν παράδεισο από λέξεις» (Λειβαδίτης).
Γονατίζουμε λοιπόν και από ευγνωμοσύνη.
*
Αν δεν μάς αρέσει να γονατίζουμε για τους παραπάνω λόγους, θα αναλάβει να μάς γονατίσει η ζωή. Με άπειρους τρόπους. Και τότε θα είναι επώδυνο και ταπεινωτικό.
Γονατίζουμε αύριο επειδή ο Θεός μάς ανύψωσε. Συνέδεσε την πορεία μας με τη δική Του.