Είναι αλήθεια πώς ως Έλληνες έχουμε δει πολλές φορές την ΕΕ να απέχει θέσης έναντι των επιθετικών διεκδικήσεων της Τουρκίας και της αμυνόμενης θέσης της χώρας μας. Είναι μια στρατηγική που αφορά κυρίως τα συμφέροντα της Ένωσης καθώς οι οικονομικές συνεργασίες καθώς και οι πολιτικές σχέσεις των δύο οντοτήτων έχει επιφέρει πολλαπλά κέρδη και για τις δύο πλευρές και η στήριξη της Ελλάδος θα έφερνε μια απώλεια, καθώς δεν είναι ψέματα πώς η χώρα μας δεν φέρει το ίδιο βάρος με την γείτονα της.
Αυτό μέχρι πολύ πρόσφατα ήταν κανόνας και είχε μάλιστα και το πρόσθετο βάρος της ειδικής συμμετοχής της Τουρκίας σε στρατιωτικές αποστολές συμφερόντων ΗΠΑ και ΕΕ κάτω από τον μανδύα του ΝΑΤΟ.
Τι άλλαξε είναι το ερώτημα λοιπόν και η ΕΕ φαίνεται πώς πήρε αποστάσεις και ενίοτε προειδοποιεί ανοιχτά την Τουρκία για τις εριστικές θέσεις της;
1. Η σχέση της Τουρκίας με την ΕΕ δεν έχει αλλάξει σε επίπεδο συνεργασιών. Το γνωρίζουμε όλοι αυτό. Άλλαξε όμως η διάθεση αντιμετώπισης των συνεργατών. Δεν είναι λίγες εκείνες οι φορές που ο Ερντογάν απείλησε και απειλεί ακόμα και Γαλλία και Γερμανία ευθέως αν δεν τον αντιμετωπίσουν ως περιφερειακή δύναμη με ανώτερο μερίδιο σε ότι και αν συμφωνηθεί. Αυτό είναι μια κατάσταση που καμία από τις παραπάνω δυνάμεις δεν δέχεται. Ειδικότερα, δε, η Γερμανία που είδε ακόμα και ανοιχτές παρεμβάσεις στις πρόσφατες εκλογές της, πάνω στο Τουρκικό κοινό για να στηρίξει το κόμμα της Μέρκελ. Δεν είναι τυχαία η στάση της σημερινής καγκελαρίας όπου παρά τις όποιες συνεργασίες διαβλέπει την διάθεση Ερντογάν να χειραγωγήσει την Γερμανία εσωτερικά διά των 8.000.000 περίπου Τούρκων στην καταγωγή κατοίκων της.
2. Μακρόν. Ένα κεφάλαιο από μόνος του ο Γάλλος πολιτικός που διεκδικεί τα πρωτεία στην ΕΕ αλλά και ισχυρή επιρροή στην ΝΑ Μεσόγειο. Η στάση Ερντογάν που θυμίζει τακτική «αλά Πούτιν» δεν είναι μια επιλογή που αρέσει στον Μακρόν, συν φυσικά ότι η Τουρκία δεν έχει καμία διάθεση συνεργασίας με την TOTAL (το έχει δηλώσει σε ανύποπτο χρόνο ο Ερντογάν) στα κοιτάσματα της περιοχής. Παράλληλα η παρέμβαση της Άγκυρας στην Λιβύη, στον Λίβανο ακόμα και στην Ανατολική Αφρική έχει προκαλέσει την οργή του Γάλλου που βλέπει καθαρά και ανταγωνιστικά την Τουρκία στην περιοχή.
3. ΗΠΑ. Αν και δεν είναι στην ΕΕ εντούτοις η στάση της καθορίζει και την στρατηγική της ένωσης αφού το 90% των χωρών βρίσκονται και ως σύμμαχοι και συνεργάτες στο ΝΑΤΟ. Οι ΗΠΑ εδώ και καιρό έχουν δηλώσει πώς στην Τουρκία βλέπουν έναν αναξιόπιστο συνεργάτη (Ερντογάν) και θέλουν επίσης να περιοριστούν οι ευρείες σχέσεις της Αγκυρας με την Μόσχα. Μια συνεργασία που αλλάζει ουσιαστικά κάθε ισορροπία στην Ανατολή αφού Μαύρη Θάλασσα και Στενά αποκλείονται ενώ δημιουργούνται και αναταραχές στην περιοχή του Λεβάντ.
Είναι άλλο οι ΗΠΑ να συνεργάζονται με την Ρωσία που γνωρίζουν ότι είναι υπερδύναμη και έχει εν ολίγοις και ένα βάθος για να τηρήσει ό,τι λέει και άλλο με έναν «Σουλτάνο» που θέλει να γίνει Χαλίφης και υπόσχεται πράξεις κενού περιεχομένου (βλ. Αφγανιστάν). Επίσης, έχει σημασία πώς είναι συνεργάτης με χώρες όπως το Ιράν και το Πακιστάν που είναι ευθεία απειλή για τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Θα θυμίσω εδώ πώς όταν έκανε βήμα η Άγκυρα για να δώσει και χείρα συνεργασίας με το Πεκίνο εκεί τα πράγματα αγρίεψαν πραγματικά με τις ΗΠΑ να στέλνουν τελεσίγραφο στον Ερντογάν που τα μάζεψε άρον άρον (θυμίζω την ακύρωση των αντιαεροπορικών/αντιβαλλιστικών κατασκευής Κίνας).
4. Μεταναστευτικό. Αυτή η βραδυφλεγής βόμβα δεν έχει απενεργοποιηθεί ακόμα. Η ΕΕ έχοντας πάρει μαθήματα πλέον έχει αλλάξει στάση σε όλο αυτό και θεωρεί πώς η Τουρκία ναι μεν έχει σημαντικό ρόλο στην ανάσχεση των ροών όμως γνωρίζει επίσης πώς μεγάλο μέρος τους το προ(σ)καλεί η ίδια η Τουρκία είτε με την εισβολή στην Συρία είτε με την μεταφορά μεταναστών στα σύνορα με την Ελλάδα ως μέσο πίεσης τόσο προς τα εμάς όσο και προς την ΕΕ.
Σε κανέναν δεν αρέσουν οι εκβιασμοί και αυτό είναι ήδη χρεωμένο στην Άγκυρα από την άνοιξη του 2020 που θεωρείται κομβικό σημείο αποκάλυψης προθέσεων των Τούρκων για την εργαλειοποίηση των ροών ως νέους Βασιβουζούκους προς την προώθηση για την Βιέννη, κάτι που το είχε δηλώσει άλλωστε ο Ερντογάν για να λάβει σφοδρές απαντήσεις τόσο από τον Καγκελάριο της Αυστρίας όσο και από τον Γάλλο πρόεδρο επί αυτού. Η Ελλάδα παράλληλα λειτουργεί ως κυμματοθραύστης όλου αυτού οπότε η στήριξη μας είναι απευθείας συνδεδεμένη με τα συμφέροντα της ΕΕ.
5. Ελλάδα. Ναι και η χώρα μας παίζει τον δικό της ρόλο. Τί άλλαξε σε εμάς; Απλά πράγματα. Ο Ουκρανικός πόλεμος μας ευνόησε. Κυρίως γιατί για πρώτη φορά άλλαξε δραστικά και δυναμικά τις ενεργειακές οδούς. Σε συνδυασμό μάλιστα με τα υπάρχοντα κοιτάσματα στην περιοχή μας, η Ελλάδα φαντάζει ως μια πολλά υποσχόμενη ενεργειακή δεξαμενή και κόμβος από την Κρήτη ως την Αλεξανδρούπολη, ενώ παράλληλα η δυνατότητα να καλύψει ως και 10-15% των ενεργειακών αναγκών της ΕΕ με αξιόπιστο τρόπο και ως χώρα-μέλος της Ένωσης, είναι λίρα 100 για Γαλλία και Γερμανία. Όπως έλεγε και η Κλίντον σε δύο φράσεις της.
«Η περιοχή του Νοτιοανατολικού Αιγαίου είναι εθνικών ζωτικών συμφερόντων» και «Σε κάθε κρίση η ευκαιρία που θα παρουσιαστεί θα αλλάξει και τον κυρίαρχο ισορροπιών»
Η Ελλάδα λοιπόν αποτελεί μήλον έριδος πλέον. Γι΄αυτό και η κλιμάκωση της Τουρκίας που νιώθει να χάνει έδαφος σε επιρροή και να παραμερίζεται σε σοβαρές επιλογές, κάτι που δεν θα την αφήσει να συνεχίσει να ονειρεύεται την ανάπτυξη της σε περιφερειακή δύναμη και γιατί όχι, ακόμα και υπερδύναμη, όπως φαντάζεται ο Ερντογάν.
Τί θα συμβεί;
Όποιος λέει ότι γνωρίζει θα πει ψέματα. Μόνο ο Ερντογάν γνωρίζει, όχι γιατί έχει την πρωτοβουλία, αλλά γιατί μόνο αυτός μπορεί να αποφασίσει αν θα «αυτοκτονήσει» προκαλώντας και ερίζοντας άπαντες συνεχώς, ή θα ηρεμήσει και θα κοιτάξει να βρει τρόπους συνεργασίας μεταφέροντας τις διεκδικήσεις του σε βάθος χρόνου, καθώς σίγουρα ο χρόνος μετράει υπέρ του και ας μην φαίνεται τώρα.
Αντίθετα για εμάς, είναι το πιο κατάλληλο χρονικό σημείο να τελειώνουμε με αυτή την απειλή, οριοθετώντας ό,τι μπορούμε και διεκδικώντας τα μέγιστα από συνεργάτες και συμμάχους σε σύμφωνα και συμμαχίες, έτσι ώστε στο μέλλον κάθε προσπάθεια να αδικηθούμε ή να γίνουμε και πάλι στόχος της Τουρκίας να θεωρείται φοβερά λάθος και επώδυνο για τα συμφέροντα όλων.