Ο Γιαχία Σινουάρ, ηγέτης της παλαιστινιακής ισλαμιστικής οργάνωσης Χαμάς και θεωρούμενος «εγκέφαλος» της τρομοκρατικής επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου στο νότιο Ισραήλ, σκοτώθηκε σε κάτι που, όπως δείχνουν τα πράγματα, ήταν μια τυχαία συνάντηση με ισραηλινή περίπολο την Τετάρτη στη νότια Λωρίδα της Γάζας. Ο θάνατός του θα μπορούσε να αποτελέσει μια ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη για τον πόλεμο που είναι σε εξέλιξη στη Μέση Ανατολή, και δεν είναι λίγοι αυτοί που «βλέπουν» σε αυτόν ένα «παράθυρο» για κατάπαυση πυρός- αντίστοιχα όμως δεν είναι λίγοι και αυτοί που θεωρούν το σενάριο αυτό αισιόδοξο.
Πώς σκοτώθηκε ο Σινουάρ
Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις κυνηγούσαν τον 61χρονο ηγέτη της οργάνωσης – ο οποίος πέρα από την οργάνωση της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου, ήταν και επίσημα ο έχων το γενικό πρόσταγμα στη Χαμάς μετά τον φόνο του πολιτικού της ηγέτη, Ισμαήλ Χανίγια, στην Τεχεράνη- εδώ και πάνω από έναν χρόνο. Είχε θεωρηθεί πως περνούσε πολύ χρόνο κρυμμένος στις σήραγγες κάτω από τη Γάζα ματζί με τους σωματοφύλακές του και μια «ανθρώπινη ασπίδα» ομήρων που είχαν απαχθεί κατά την τρομοκρατική επίθεση στο Ισραήλ. Ωστόσο φαίνεται πως σκοτώθηκε σε μια τυχαία συνάντηση με ισραηλινή περίπολο, η οποία δεν στόχευε συγκεκριμένα τον ίδιο. Οι στρατιώτες κατάλαβαν πως ήταν ο ένας από τους τρεις νεκρούς ενόπλους όταν εξέτασαν λεπτομερώς τον χώρο το πρωί της Πέμπτης. Η επιβεβαίωση έγινε βάσει DNA, με λήψη δείγματος από το δάχτυλό του, καθώς η περιοχή ήταν παγιδευμένη με εκρηκτικά. Αργότερα το πτώμα απομακρύνθηκε και μεταφέρθηκε το Ισραήλ.
Σε κοινή ανακοίνωση οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις και η υπηρεσία Σιν Μπετ λένε πως οι ισραηλινές στρατιωτικές δραστηριότητες σταδιακά περιόρισαν την περιοχή επιχειρήσεων και δράσης του ηγέτη της Χαμάς, με τελικό αποτέλεσμα τον θάνατό του. Όπως αναφέρεται, τις τελευταίες εβδομάδες η 162η Μεραρχία και η Μεραρχία Γάζας επιχειρούσαν σε τομείς όπου πληροφορίες υποδείκνυαν ότι κρύβονταν ανώτερα στελέχη της Χαμάς και ο Γιαχία Σινουάρ, μαζί με άλλους δύο τρομοκράτες, σκοτώθηκαν από δύναμη της 828ης Ταξιαρχίας Μπισλαμάχ.
Μετά τον εντοπισμό τους, οι τρεις δέχτηκαν πυρά και τραυματίστηκαν. Δύο πήγαν σε ένα κτίριο και ο τρίτος, που ήταν ο Σινουάρ, πήγε σε άλλο. Οι δύο θεωρείται πως ήταν σωματοφύλακές του και κινούνταν μπροστά του, ανοίγοντας τον δρόμο.
Άρματα μάχης και άλλες δυνάμεις άνοιξαν πυρ κατά των δύο κτιρίων. Ο Σινουάρ πήγε στον δεύτερο όροφο και ένα άρμα μάχης έριξε άλλο ένα βλήμα στο κτίριο, ενώ μια διμοιρία μπήκε για να κάνει έρευνα. Ο Σινουάρ έριξε δύο χειροβομβίδες, εκ των οποίων έσκασε η μία. Οι στρατιώτες αποτραβήχτηκαν και ένα drone μπήκε στο δωμάτιο, όπου βρήκε έναν άνδρα με χτυπημένο χέρι και καλυμμένο πρόσωπο, ο οποιος του πέταξε ένα κομμάτι ξύλο. Άλλη μια βολή από άρμα μάχης αποτελείωσε τον αρχηγό της Χαμάς. Το πρωί της Πέμπτης στρατιώτες που ερευνούσαν το κτίριο είδαν το πρόσωπό του και αντιλήφθηκαν πως έμοιαζε με τον Σινουάρ. Η Σιν Μπετ πήρε DNA για να επιβεβαιωθεί η ταυτότητά του. Βρέθηκε με ένα γιλέκο, ένα όπλο και 40.000 σέκελ. Κατά τον εκπρόσωπο των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων, υποναύαρχο Ντάνιελ Χαγκάρι, φαίνεται πως ήταν σε κίνηση σε τούνελ στην περιοχή εδώ και καιρό, και πιθανώς προσπαθούσε να διαφύγει σε ασφαλέστερες περιοχές βορειότερα καθώς πλησίαζαν οι ισραηλινές δυνάμεις. Ο Χαγκάρι είπε ότι γίνονταν έρευνες και για τον αδελφό του, Μοχάμαντ Σινουάρ, και άλλους διοικητές της οργάνωσης. Όπως έγινε γνωστό, δεν υπήρχαν όμηροι στην περιοχή όταν σκοτώθηκαν τα τρία μέλη της Χαμάς- ωστόσο το Κανάλι 12 μετέδωσε πως ο Σινουάρ κρυβόταν προηγουμένως μαζί με έξι ομήρους που εκτελέστηκαν από μέλη της οργάνωσης στις 29 Αυγούστου και τα πτώματά τους βρέθηκαν στις 31 Αυγούστου και θεωρείται ότι ήταν αυτός που έδωσε την εντολή εκτέλεσής τους. Επίσης, όπως ανέφερε, η συμπλοκή της Τετάρτης έλαβε χώρα στην ίδια περιοχή όπου κρατούνταν και σκοτώθηκαν οι έξι όμηροι.
Τι θα ακολουθήσει
Η εξόντωση του Γιαχία Σινουάρ ήταν ένας σημαντικός στόχος του Ισραήλ. Ο θάνατός του προφανώς δεν σημαίνει το τέλος του πολέμου στη Γάζα, ωστόσο θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σημείο καμπής – ένα «παράθυρο» για μια συμφωνία για τους ομήρους και για κατάπαυση πυρός: Αυτές ήταν οι γραμμές στις οποίες κινήθηκε σχετική δήλωση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έκανε λόγο για «την αρχή του τέλους»- ωστόσο τόνισε πως ο πόλεμος θα συνεχιστεί: Απευθυνόμενος στις οικογένειες των ομήρων που είναι ακόμα στα χέρια της Χαμάς, είπε «αυτή είναι μια σημαντική στιγμή στον πόλεμο. Θα συνεχίσουμε πάση δυνάμει μέχρι όλοι οι αγαπημένοι σας, οι αγαπημένοι μας, να γυρίσουν πίσω».
Πρόκειται για άλλο ένα μεγάλο πλήγμα στη Χαμάς, η οποία έχει ήδη αποδεκατιστεί σε όλα τα επίπεδα, και είναι πολύ σημαντική εξέλιξη σε επίπεδο συμβολισμού για το Ισραήλ. Αναλυτές λένε πως η εξόντωση του Σινουάρ δίνει στο Ισραήλ έναν δρόμο προς την κατεύθυνση του τέλους του πολέμου. «Αυτό θα ήταν στα αλήθεια το “κερασάκι στην τούρτα” για το Ισραήλ» είπε, σύμφωνα με το Associated Press, η Νόμι Μπαρ Γιάακοφ, συνεργάτιδα του International Security Program στο Chatham House στο Λονδίνο. «Θα ήταν ευκολότερο να φτάσει σε συμφωνία».
Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου μπορεί πλέον να λέει ότι ένας από τους στόχους του πολέμου έχει επιτευχθεί και, πολιτικά, αυτό θα του επέτρεπε μεγαλύτερη ευελιξία για μια συμφωνία κατάπαυσης πυρός με αντάλλαγμα ομήρους. Αναλυτές θεωρούν επίσης ότι αυτό θα έδινε μια ευκαιρία στο Ισραήλ να στείλει σήματα πως είναι έτοιμο να σταματήσει τις συγκρούσεις στην περιοχή, περιλαμβανομένου του Λιβάνου: «Η ευκαιρία να τελειώσουμε πλήρως τον πόλεμο, όπως και στον Λίβανο...είναι εντελώς στα χέρια μας» είπε ο Τζιόρα Εϊλάντ, πρώην επικεφαλής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Ισραήλ, στο Κανάλι 12, σημειώνοντας πως ο θάνατός του πρέπει να χρησιμοποιηθεί για να παρουσιαστούν όροι για τερματισμό του πολέμου και στα δύο μέτωπα. Αντίστοιχο μήνυμα στέλνουν και οι οικογένειες των ομήρων που κρατούνται ακόμα στη Γάζα: Μια ομάδα που αντιπροσωπεύει οικογένειες καλωσόρισε την εξόντωση του Σινουάρ μα αναγνώρισε την ευκαιρία, καλώντας την κυβέρνηση να επανεστιάσει τις προσπάθειές της προς μια συμφωνία.
Ωστόσο τα πράγματα μπορεί να εξελιχθούν διαφορετικά. Ο Καλίντ Ελγκίντι, συνεργάτης του Middle East Institute, προειδοποίησε πως ο Νετανιάχου έχει δώσει λίγες ενδείξεις πως ψάχνει τρόπο να δώσει τέλος στη σύγκρουση, με τον στρατό να εντείνει τις επιχειρήσεις στο βόρειο τμήμα της Γάζας τις τελευταίες εβδομάδες. Ο ίδιος ο Ισραηλινός πρωθυπουργός δήλωσε στο μήνυμά του μετά την εξόντωση του Σινουάρ πως «ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει ακόμα»: Υπενθυμίζεται πως κυβερνά με τη στήριξη δύο ακροδεξιών κομμάτων που απειλούν να ρίξουν την κυβέρνηση εάν ο πόλεμος τελειώσει με συμφωνία κατάπαυσης του πυρός. Επανέλαβαν την αντίθεσή τους σε συμφωνία μετά τον θάνατο του Σινουάρ και είναι υπέρ της δημιουργίας οικισμών από το Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας, κάτι που ο Νετανιάχου έχει δημόσια αποκλείσει. Σημειώνεται επίσης πως ο Νετανιάχου, που είναι αντιμέτωπος με τη Δικαιοσύνη για υπόθεση διαφθοράς, είδε τη θέση του να βελτιώνεται κατά τη διάρκεια του πολέμου, μετά τη μεγάλη πτώση που ακολούθησε η επίθεση της Χαμάς, οπότε συνέχιση του πολέμου συνεπάγεται «ενέσεις» στήριξης όποτε σημειώνεται κάποια επιτυχία.
Στην πλευρά της Χαμάς: Ο Σινουάρ ήταν σκληροπυρηνικός και ήταν αυτός που θα είχε τον τελευταίο λόγο για οποιαδήποτε συμφωνία. Ο ίδιος επέμενε σε απελευθέρωση εκατοντάδων Παλαιστινίων κρατουμένων, πλήρη απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα και κατάπαυση πυρός, ακόμα και ενώ πάνω από 42.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί- όπως λένε οι αρχές της Χαμάς- στη Γάζα κατά τον πόλεμο, και τεράστιο μέρος της περιοχής έχει μετατραπεί σε ερείπια. Σύμφωνα με τον Ελγκίντι, ο θάνατός του θα δώσει μεγαλύτερη ευελιξία στην πολιτική ηγεσία της οργάνωσης, που βρίσκεται στο Κατάρ, που περιλαμβάνει τους Χαλίλ αλ Χάγια και Καλίντ Μασαάλ, αντιπροσώπους στις συνομιλίες. Αυτά τα στελέχη θα μπορούσαν να είναι πιο δεκτικά στις πιέσεις από το Κατάρ, που αποτελεί διαμεσολαβητή- κλειδί και φιλοξενεί κάποιους από τους κορυφαίους ηγέτες της οργάνωσης. Ακόμη, αντίθετα με τον Σινουάρ αυτοί δεν κρύβονται στη Γάζα, και αυτό θα μπορούσε να διευκολύνει την πρόοδο στις συνομιλίες.
Για την ίδια τη Χαμάς, ο θάνατος του Σινουάρ αφήνει κενό στην ηγεσία της οργάνωσης, το μέλλον της οποίας φαντάζει αβέβαιο. Υπενθυμίζεται πως τον Μάρτιο σκοτώθηκε από ισραηλινό πλήγμα ο Μαργουάν Ίσα, υπαρχηγός της στρατιωτικής της πτέρυγας και τον Ιούλιο δολοφονήθηκε στην Τεχεράνη ο πολιτικός της ηγέτης, Ισμαήλ Χανίγια. Μετά, τον Αύγουστο το Ισραήλ ανακοίνωσε την εξόντωση του Μοχάμεντ Ντέιφ, στρατιωτικού ηγέτη και άλλου ενός εκ των «αρχιτεκτόνων» της 7ης Οκτωβρίου (αν και η Χαμάς δεν επιβεβαίωσε).
Ο Ελγκίντι αναγνωρίζει πως ο θάνατος του Σινουάρ είναι τεράστιο πλήγμα για τη Χαμάς, μα «ουδείς αναντικάστατος». Και πάλι, ωστόσο, με τόσα πολλά ηγετικά στελέχη της οργάνωσης να έχουν σκοτωθεί, είναι άγνωστο ποιος θα μπορούσε να αναλάβει μια τέτοια θέση υπό τις παρούσες συνθήκες- αν και δεν θα ήταν απαραίτητο να υπάρξει ένας μόνο διάδοχος»: Ένα ερώτημα που τίθεται είανι πόση επιρροή είχε στα αλήθεια σε αυτή τη φάση ο Σινουάρ στις επιχειρήσεις στη Γάζα, δεδομένου ότι, λόγω των ισραηλινών επιχειρήσεων, οι πυρήνες της Χαμάς πρέπει να επιχειρούν σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητα εναντίον των IDF- αν και δεν μπορεί να παραβλεφθεί η έκταση του πλήγματος που θα έχει στο ηθικό των μελών της οργάνωσης, πολλά εκ των οποίων μπορεί να πίστευαν ότι θα είχε κάποιο σχέδιο να τους βγάλει ζωντανούς από τον πόλεμο και να τους διατηρήσει στην εξουσία (σε ανάλυση στους Times of Israel υπογραμμίζεται η έλλειψη κάποιου μπαράζ ρουκετών ως «απάντησης» από τη Χαμάς, η οποία δεν φαίνεται να έχει πλέον κάποια συνοχή ως οργάνωση). Παράλληλα, σημαντικός παράγοντας είναι και η στάση της Χεζμπολάχ του Λιβάνου, η οποία έχει χάσει επίσης πολλά ηγετικά στελέχη από ισραηλινά πλήγματα εναντίον της: Η οργάνωση ανακοίνωσε την Παρασκευή πως μπαίνει σε «νέα φάση» στη μάχη της κατά των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων.
Με πληροφορίες από Times of Israel, Associated Press, BBC