«Θεωρώ ότι το να παλεύεις για το δίκιο, κι όχι μόνο το δικό σου δίκιο, αλλά το δίκιο της κοινωνίας, είναι πάρα πολύ σημαντικό και είναι ένας αγώνας ο οποίος δεν τελειώνει ποτέ. Είναι κατά τη γνώμη μου εύφορος αγώνας, πρέπει να γίνεται, γιατί αλλιώς ο άνθρωπος θα είναι άξιος της μοίρας του…»
Ηθοποιός υψηλής ενέργειας, πρωταγωνιστής ο οποίος έχει συζητηθεί όσο λίγοι τα τελευταία χρόνια για τους ρόλους του, με πιο πρόσφατους τον «Γιούγκερμαν» του Καραγάτση, τις τηλεοπτικές «Άγριες Μέλισσες», αλλά και το «Σχεδόν Ενήλικες», ο Γιάννης Στάνκογλου γίνεται το φετινό καλοκαίρι «Προμηθέας Δεσμώτης» στην παράσταση του Θεάτρου Πορεία, που επιχειρεί την πρώτη του κάθοδο στην Επίδαυρο, στις 20, 21 και 22 Αυγούστου, σε συμπαραγωγή με το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης και σκηνοθεσία Άρη Μπινιάρη.
Λίγο πριν από την πρεμιέρα, 4 Ιουλίου, στα Χανιά, στο θέατρο της Ανατολικής Τάφρου, ο Γιάννης Στάνκογλου, άνθρωπος με λόγο καθαρό, που δεν διστάζει να πάρει θέση δημόσια, μιλά στην HuffPost για τον Προμηθέα ως «σύμβολο επαναστατικό ενός εξεγερμένου θεού», για τα παιδιά του που κάποια στιγμή θα τον αμφισβητήσουν και θα τον ξεπεράσουν, όπως συμβαίνει πάντα με την νεότερη και την παλαιότερη γενιά, για την πρώτη φορά μετά από ενάμιση χρόνο που θα παίξει μπροστά σε πολύ κόσμο, αλλά και για την πρώτη του σκηνοθεσία τον χειμώνα, που έρχεται στον απόηχο του ελληνικού MeToo και των κακοποιητικών συμπεριφορών στο θέατρο.
«Δεμένος στον βράχο επί περίπου μιάμιση ώρα»
Επί μιάμιση ώρα -μία ώρα και είκοσι λεπτά- περίπου, αυτή θα είναι και η διάρκεια της παράστασης, είμαι ανεβασμένος σε έναν «βράχο» ύψους τριών μέτρων, δεμένος με σκοινιά -και από κάτω και από πάνω. Δεν θα είμαι σαν σταυρωμένος όμως, θα μπορώ να κινούμαι. Απλώς θα είμαι πάνω σε ένα τετραγωνικό μέτρο σε αυτό το ύψος. Είναι ένας εγκλωβισμός που μου δίνει κάτι παραπάνω σε σχέση με τον λόγο που απευθύνω στο κοινό και με βοηθάει. Σίγουρα χρειάζεται φυσική κατάσταση. Εδώ και δυόμισι μήνες που κάνουμε πρόβα, το ζέσταμα που προηγείται είναι αρκετά σκληρό. Γιατί απαιτείται, όχι μόνο από εμένα, αλλά και από τον Χορό, τις Ωκεανίδες, φυσική κατάσταση. Έχω πάρει δύο ιμάντες TRX που δεν είχα, για να γυμνάζομαι έξτρα στο σπίτι, γιατί η απαίτηση είναι μεγάλη. Κάθε φορά που τελειώνω την πρόβα, μετά το πέρασμα του έργου, είμαι νεκρός (γέλια). Δεν είναι μόνο η σωματική απαίτηση, είναι και ο λόγος που απευθύνεις -με βαθιά νοήματα, φιλοσοφικές προεκτάσεις, ποίηση- λόγος που αφορά οντολογικά θέματα, οπότε απαιτείται εγρήγορση, συγκέντρωση και πολλή ενέργεια. Θα είναι η πρώτη φορά που στην Επίδαυρο θα παίξω με χειλόφωνα. Νομίζω ότι η συγκεκριμένη παράσταση το χρειάζεται.
«Το κοινό είναι πια σ’ έναν κόσμο 5G»
Ο Προμηθέας είναι η μοναδική σωζόμενη τραγωδία στην οποία κανένα από τα πρόσωπα δεν είναι θνητός, εκτός από την Ιώ που είναι μεταμορφωμένη σε δαμάλα. Είναι μία τραγωδία των θεών. Εμφανίζονται μόνο θεοί, πλάσματα, τέρατα, ο Ωκεανός, ο Ερμής, ο Ήφαιστος, το Κράτος, η Βία, ο Προμηθέας, οπότε σίγουρα χρειάζεται μία διαφορετική ατμόσφαιρα. Μία αντιμετώπιση σύγχρονη, αλλά την ίδια στιγμή με βαθιά ρίζα, που εν προκειμένω είναι ο λόγος. Το κοινό έχει πια άλλες προσλαμβάνουσες, βλέπει τηλεόραση και σινεμά παντού, είναι σ’ έναν κόσμο 5G, οπότε, κρατώντας τη ρίζα, πρέπει τα έργα αυτά να τα προσεγγίζεις με σημερινά δεδομένα. Διαβάζω το κείμενο και σκέφτομαι πόσο σύγχρονος παραμένει ο Αισχύλος. Είναι φοβερό με ποια θέματα καταπιάνεται. Είναι ο αγαπημένος μου από τους τραγικούς.
«Το να παλεύεις για το δίκιο, όχι μόνο το δικό σου, αλλά το δίκιο της κοινωνίας, είναι ένας αγώνας που δεν τελειώνει ποτέ»
… Ακόμη θέλω να είμαι αντιδραστικό παιδί (γέλια). Είναι μέρος της παιδικότητας, και γενικώς πρέπει να είμαστε αντιδραστικοί. Και απέναντι στην εξουσία και απέναντι σε πράγματα που μερικές φορές μας επιβάλλονται. Κάνοντας τον Προμηθέα είμαι και λίγο μέσα σ’ αυτήν την κατάσταση, αλλά θεωρώ ότι το να παλεύεις για το δίκιο, κι όχι μόνο το δικό σου δίκιο, αλλά το δίκιο της κοινωνίας, είναι πάρα πολύ σημαντικό και είναι ένας αγώνας ο οποίος δεν τελειώνει ποτέ. Είναι κατά τη γνώμη μου εύφορος αγώνας, πρέπει να γίνεται, γιατί αλλιώς ο άνθρωπος θα είναι άξιος της μοίρας του. Και νομίζω ότι με κάποιον τρόπο αυτό λέει και ο Προμηθέας. Δεν συγχώρεσε στον Δία ότι ενώ τον βοήθησε να νικήσει τον Κρόνο, για τη δημιουργίας μίας νέας εξουσίας, νομίζοντας ότι αυτή η καινούργια εξουσία θα εξελιχθεί για το καλό και των θεών, ο Δίας δεν κατάλαβε ότι εάν οι άνθρωποι είναι σε καλύτερο δρόμο, θα νιώθουν καλύτερα με τη ζωή τους, θα πλησιάσουν περισσότερο προς αυτόν, προς τον θεό. Το παράπονο του είναι αυτό: Από τη στιγμή που κάναμε την αρχή, κάναμε την εξέγερση, πήραμε την εξουσία, γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε τη ζωή καλύτερη και δεν αφήνουμε τον άνθρωπο και γενικώς, τη γη, τη φύση, το σύμπαν σε ησυχία, να εξελιχθεί με έναν τρόπο πιο φυσικό, πιο φυσιολογικό, πιο ώριμο και με περισσότερη αγάπη;
«Θέλω τα παιδιά μου να αναπτύξουν τις δικές τους απόψεις. Δεν υπάρχει περίπτωση να τους κόψω τα φτερά»
Είναι ένας καθημερινός αγώνας στην επικοινωνία με τα παιδιά μου. Θέλω να αναπτύξουν τις δικές τους απόψεις, τις δικές τους ευαισθησίες, να μην είναι κάτι δικό μου, αλλά τελείως δικό τους και πιστεύω ότι μόνο κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί να εξελιχθεί ο άνθρωπος. Και σίγουρα χρειάζεται η εξουσία που στηρίζει πραγματικά το νέο, το οποίο έχει άλλες αντιλήψεις που πολύ πολύ συχνά είναι καλύτερες και πιο εξελιγμένες. Οπότε ναι, κάνω αγώνα κι εγώ, προσπαθώ όσο γίνεται να είμαι ανοιχτός. Τα παιδιά μου είναι δώδεκα και επτά χρονών. Και το βλέπω σιγά σιγά με την κόρη μου που είναι στην προεφηβεία. Αλλά το δουλεύω και μέσα μου. Ότι κάποια στιγμή θα χρειαστεί να πάρει απόσταση από μένα. Κι εγώ από αυτήν. Σίγουρα με αγάπη πάντα, σίγουρα θα είμαι το στήριγμα της, -και το στήριγμα του γιου μου, Φίλιππου- σίγουρα θα είμαι εκεί, αλλά δεν υπάρχει περίπτωση να τους κόψω τα φτερά. Κι ας είναι όσο μικρά κι όσο μεγάλα τα φτερά τους. Κι ας πετάξουν με τον δικό τους τρόπο.
Πρώτη φορά μετά από ενάμιση χρόνο μπροστά σε πολύ κόσμο
Έχω την εντύπωση ότι θα είναι συγκινητικό, αλλά την ίδια στιγμή και πολύ έντονο. Πέρασε ενάμισης χρόνος. Παρότι, έπαιξα τον «Γιούγκερμαν» δύο φορές με 35% πληρότητα στο «Πορεία», δηλαδή ήμουν από τους ηθοποιούς που έπαιξαν για λίγο, οπότε έχω κι αυτήν την εμπειρία, το γεγονός ότι θα παίξω σε ανοιχτό θέατρο με πολύ κόσμο, 75% πληρότητα και θ’ ανέβει από ό,τι ακούω, θα είναι έντονο. Ως Προμηθέας και ως θεός της προσφοράς (γέλια) θα κοιτάξω να μην το κάνω για πάρτη μου, αλλά για τον κόσμο που θα έρθει να μας δει, να μας ακούσει και να ταξιδέψει με τον λόγο του Αισχύλου. Έχω πολύ καλό προαίσθημα.
Πρώτη σκηνοθεσία τον χειμώνα, στον απόηχο του ελληνικού MeToo
Τον χειμώνα θα κάνω την πρώτη μου σκηνοθεσία στο θέατρο «Εμπορικόν» και επειδή, θα βρεθώ στην άλλη πλευρά, το μόνο που δεν έχω σκοπό να κάνω είναι να δείξω ότι «κουμάντο κάνω εγώ». Μακριά οι προσβλητικές συμπεριφορές που θυμάμαι από σκηνοθέτες ή οι εντάσεις, επειδή κάτι δεν έγινε στην ώρα του. Με μια κουβέντα, θα δουλέψω έχοντας κατά νου ότι είμαστε όλοι μια ομάδα.
Στον «Προμηθέα Δεσμώτη» η σύλληψη, η δομή και η επεξεργασία του μύθου, έχουν για κέντρο τους τη μορφή του πάσχοντος θεού-προφήτη που ορθώνεται, υπερασπιζόμενος τον άνθρωπο, απέναντι στον απολυταρχικό μηχανισμό μιας θεϊκής τυραννίδας. Η παράσταση αποτελεί ένα θεατρικό και ταυτόχρονα μουσικό γεγονός. Οι ηθοποιοί αντλούν πληροφορίες από τη ρυθμικότητα του κειμένου και μεταβολίζουν, με το σώμα και τη φωνή, σε θεατρική δράση, τον ήχο και τον ρυθμό του ποιητικού λόγου. Με όχημα τη μουσική, δημιουργούν μια δυναμική πλατφόρμα σκηνικής αναπαράστασης και αναδεικνύουν το έργο σαν μια σπαρακτική και με συνεχή κλιμάκωση, επίκληση ενός πάσχοντος θεού για τον άνθρωπο. Χορωδιακά μέρη, μελωδίες και δυναμικοί ρυθμοί, δημιουργούν ένα παλλόμενο και ζωντανό ηχητικό περιβάλλον, μέσα από το οποίο αναδεικνύονται τα πρόσωπα μιας παλιάς μα πάντοτε διαχρονικής και επίκαιρης ιστορίας. Μιας ιστορίας που μπορεί να ακουστεί ως σκοτεινό σχόλιο για το παρόν ή ως φωτεινή ελπίδα για το μέλλον. Άρης Μπινιάρης
Συντελεστές
Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας
Σκηνοθεσία: Άρης Μπινιάρης
Μουσική Σύνθεση: Φώτης Σιώτας
Σκηνικά: Μαγδαληνή Αυγερινού
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Σχεδιασμός φωτισμών: Αλέκος Αναστασίου
Επιμέλεια κίνησης - Χορογραφίες: Εύη Οικονόμου
Σύμβουλος δραματουργίας: Έλενα Τριανταφυλλοπούλου
Μετρική ανάλυση πρωτοτύπου: Καίτη Διαμαντάκου
Επιστημονικήσυνεργάτης: Κατερίνα Διακουμοπούλου
Βοηθός σκηνοθέτη: Δώρα Ξαγοράρη
Βοηθός σκηνογράφου: Ξένια Παπατριανταφύλλου
Βοηθός ενδυματολόγου: Αλέξανδρος Γαρνάβος
Bοηθός φωτιστή: Ναυσικά Χριστοδουλάκου
Ειδικές κατασκευές – γλυπτική: Eργαστήριο Δήμητρα Καίσαρη
Επιμέλεια μακιγιάζ: Eύη Ζαφειροπούλου
Διανομή
Προμηθέας: Γιάννης Στάνκογλου
Κράτος: Άρης Μπινιάρης
Βία: Κωνσταντίνος Γεωργαλής
Ήφαιστος: Δαυίδ Μαλτέζε
Ωκεανός: Αλέκος Συσσοβίτης
Ιώ: Ηρώ Μπέζου
Ερμής: Ιωάννης Παπαζήσης
Χορός (Αλφαβητικά)
Αντριάνα Αντρέοβιτς
Δήμητρα Βήτα
Φιόνα Γεωργιάδη
Κατερίνα Δημάτη
Γρηγορία Μεθενίτη
Νάνσυ Μπούκλη
Δώρα Ξαγοράρη
Λεωνή Ξεροβάσιλα
Αλεξία Σαπρανίδου
Μουσικός επί σκηνής: Νίκος Παπαϊωάννου(Βιολοντσέλο, effects)
Ο «Προμηθέας Δεσμώτης» κάνει πρεμιέρα στις 4 Ιουλίου στα Χανιά, στην έδρα του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κρήτης και στο θέατρο της Ανατολικής Τάφρου, ενώ στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου θα παρουσιαστεί στις 20, 21 & 22 Αυγούστου στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου.
Το πρόγραμμα της περιφέρειας έχει ως εξής:
Φίλιπποι (Καβάλα) 20-21/7
Αλεξανδρούπολη 22/7
Ιωάννινα 24/7
Θέατρο Δάσους (Θεσσαλονίκη) 27-28/7
Βόλος 29/7
Λάρισα 30/7
Δελφοί 31/7
Aρχαία Ηλιδα 24/8
Info προπώλησης: www.poreiatheatre.com