Το καλοκαίρι σε μια εβδομάδα κλείνει αυλαία κι επίσημα, ενώ ο κορονοϊός είναι ακόμα εδώ, υπενθυμίζοντας μας πως η μάχη που δίνει η ανθρωπότητα με την πανδημία δεν έχει τελειώσει. Αντίθετα, σύμφωνα με μεγάλη μερίδα της επιστημονικής κοινότητας, τώρα -κυρίως μετά το πέρας του καλοκαιριού- αρχίζει. Το μεγάλο στοίχημα με τον ιό που άλλαξε τα δεδομένα στην ζωή μας και έκανε την φράση «ατομική ευθύνη» σύμβολο της εποχής είναι μια πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσει ο πλανήτης μαζικά εν μέσω της νέας αύξησης των κρουσμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ανεξαρτήτως του αριθμού των θανάτων, είναι γεγονός πως οι άνθρωποι που διαγιγνώσκονται με τον Covid-19 είναι περισσότεροι, ενώ ένα ακόμα χαρακτηριστικό της δεύτερης αυτής φάσης είναι πως στο προσκήνιο πλέον τίθενται οι νέοι, οι οποίοι είναι αυτοί που μεταδίδουν τον κορονοϊό εν μέσω καλοκαιριού, με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα. Αυτό μπορεί θεωρητικά να είναι λιγότερο ανησυχητικό, δεδομένου ότι λογικά όσο πιο νέος ηλικιακά είναι κάποιος, τόσο πιο λίγες πιθανότητες έχει να νοσήσει σοβαρά, δεν αφήνει όμως κανένα περιθώριο εφησυχασμού, γιατί στον κορονοϊό, όπως και στις περισσότερες ασθένειες, δεν υπάρχει λογική.
Ανάμεσα στις χώρες που βλέπουν συνεχώς τα κρούσματα τους να αυξάνονται και δηλώνουν επίσημα πως βρίσκονται σε κατάσταση «έκτακτης ανάγκης» είναι και η Ισπανία. Εκτός από τους ασθενείς που ακολουθούν μόνο ανοδική πορεία, σε δεινή θέση βρίσκονται και οι εκατοντάδες Ισπανοί πολίτες που έχασαν τις δουλειές τους και δεν γνωρίζουν για πόσο καιρό η «κοινωνική ομπρέλα» της κυβέρνησης θα δύναται να τους προστατεύει. Οικονομικές προοπτικές δεν υπάρχουν, ενώ για κάποιους η δυνατότητα εύρεσης νέας εργασίας φαντάζει αδύνατη. Μέχρι σήμερα η χώρα μετρά πάνω από 28.000 νεκρούς και περισσότερα από 423.000 κρούσματα.
Ο στρατός στην μάχη κατά του κορονοϊού
Στα δεδομένα αυτά έρχεται να προστεθεί και η πιθανότητα ενός νέου lockdown που θα επιδείνωνε σημαντικά ακόμα και την ψυχολογία των Ισπανών οι οποίοι ακόμα δεν έχουν ανακάμψει από τους πρώτους περιορισμούς. Την Τρίτη, ο Ισπανός πρωθυπουργός, Πέδρο Σάντσεθ, ανακοίνωσε ότι τουλάχιστον 2.000 στρατιωτικοί θα αναπτυχθούν συμμετέχοντας στην μάχη κατά του ιού, καθώς η χώρα είναι μία από τις ευρωπαϊκές στις οποίες παρατηρείται μία από τις μεγαλύτερες αυξήσεις της μόλυνσης στην Ευρώπη. Ο Αμερικανός αρθρογράφος, David Leonhardt, σε άρθρο που υπέγραφε στους New York Times την Τρίτη, ανέλυε τον τρόπο με τον οποίο η Ισπανία αλλά και οι ΗΠΑ, θα μπορούσαν να βρεθούν στον κατάλογο με τις εύπορες εκείνες χώρες που έχουν υποστεί το μεγαλύτερο πλήγμα.
Γιατί στην Ισπανία
«Το ξέσπασμα του κορονοϊού στην Ισπανία, έχει ξεπεράσει ακόμα και αυτό στις ΗΠΑ, αναλογικά με τον πληθυσμό πάντα. Πώς αυτό συνέβη; Οι ειδικοί προσπαθούν ακόμα να δώσουν απαντήσεις, μερικές από τις οποίες ίσως μοιάζουν οικείες για κάποιους Αμερικανούς», αναφέρει ο αρθρογράφος. Η έλλειψη του σαφούς εθνικού μηνύματος είναι για τον ίδιο ένας από τους λόγους για τους οποίους η Ισπανία δεν κατάφερε να ελέγξει την κατάσταση. Ο Πέδρο Σάντσεθ, δεν προώθησε ποτέ την παραπληροφόρηση, όπως έκανε ο Αμερικανός Τραμπ, ωστόσο πρόσφατα όρισε πως οι περιφερειακές κυβερνήσεις θα είναι υπεύθυνες για την πολιτική που θα αναπτυχθεί για την καταπολέμηση της πανδημίας, αντί να εξακολουθήσει να ηγείται της στρατηγικής για την προώθηση του εγχειρήματος.
Ακόμα ένας λόγος στον οποίο ο αρθρογράφος αποδίδει την δεινή θέση της Ισπανίας είναι το πρόωρο άνοιγμα. Οι Ισπανοί αξιωματούχοι όσο και οι Αμερικανοί ομόλογοι τους έκαναν το λάθος και πίστεψαν πως θα μπορούσαν να βοηθήσουν την οικονομία δίνοντας προτεραιότητα σε αυτή. Ως εκ τούτου, άνοιξαν ξανά τα μπαρ και τα νυχτερινά κέντρα, επιτρέποντας επίσης στους Βρετανούς τουρίστες -που είναι βασική πηγή των εσόδων τους- να εισέλθουν στις χώρες χωρίς περιορισμούς. «Στην πραγματικότητα όμως, ο μόνος τρόπος για να βοηθήσουμε ουσιαστικά την οικονομία είναι ο έλεγχος του ιού», υπογραμμίζει.
Στην Ισπανία παράλληλα, δεν διεξάγονται μεγάλες προσπάθειες για ανίχνευση των επαφών. Οι ελλείψεις σε υποδομές έχουν καταστήσει «δύσκολο» για τις υγειονομικές Αρχές να εντοπίζουν και να απομονώνουν τους πιθανούς φορείς των ιών. Το παράδειγμα άλλωστε των κρατών που αντιμετώπισαν με επιτυχία το πρώτο τουλάχιστον κύμα της πανδημίας, επιβεβαιώνει τα εν λόγω. Μαζικά τεστ, ανίχνευση επαφών, αυτοπεριορισμοί και τοπικά lockdown, όταν και όπου κρίνεται απαραίτητο. Μαζική χρήση της μάσκας και απαγόρευση των μεγάλων συγκεντρώσεων είναι μόνο μερικά από τα μέτρα που λαμβάνονται για τον έλεγχο της κατάστασης.
Ακολουθώντας τα βήματα αυτά, πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Καναδά, της Αυστραλίας και άλλων ευρωπαϊκών αλλά και ασιατικών κρατών, κατάφεραν έστω και προσωρινά να ελέγξουν τον ιό, ακόμα και την τελευταία στιγμή. Η ίδια η Ισπανία υιοθέτησε τους κανονισμούς την άνοιξη, μειώνοντας τα κρούσματα, πριν άρει τους περιορισμούς στις 21 Ιουνίου και ανοίξει ξανά τα σύνορα για τους γείτονες της.
Είναι η οικονομία έτοιμη για το δεύτερο κύμα;
Οι ειδικοί στο μεταξύ συμφωνούν ότι η εκθετική αύξηση των λοιμώξεων αποτελεί πραγματικό κίνδυνο για την ισπανική οικονομία, η οποία έχει ήδη επηρεαστεί σημαντικά. Το πρώτο ξέσπασμα κορονοϊού προκάλεσε μια άνευ προηγουμένου πτώση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), της τάξης του 18,5% μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου. Πρόκειται για πτώση μεγαλύτερη από εκείνη που κατέγραψαν άλλες γειτονικές χώρες. Μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο κατέγραψε μεγαλύτερη μείωση -20,4%-.
Σημειώνεται βέβαια πως μια έκθεση που έδωσε πρόσφατα στην δημοσιότητα η συμβουλευτική εταιρεία Oxford Economics ανέφερε πως η πτώση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος στην Ισπανία ήταν τόσο μεγάλη όχι μόνο λόγω των μέτρων περιορισμού που επιβλήθηκαν αλλά και εξαιτίας μιας σειράς άλλων διαρθρωτικών παραγόντων που συνδέονται με την ισπανική οικονομία και μπορεί να επιδεινώσουν τα δεδομένα, αν τα κρούσματα πολλαπλασιαστούν.
Ένας από αυτούς τους παράγοντες είναι η χαμηλή ικανότητα υλοποίησης της τηλεργασίας, καθώς μόνο το 30% των θέσεων εργασίας στην Ισπανία είναι πιθανό να συνεχιστούν από το σπίτι. «Οι χώρες που έχουν διαχειριστεί καλύτερα την πανδημία είναι εκείνες που είναι πιο ψηφιοποιημένες», λέει ο Χοσέ Κάρλος Ντίεθ, καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Alcalá de Henares.
Συρρίκνωση του ισπανικού ΑΕΠ κατά 9,2% είχε προβλέψει η υπουργός Οικονομίας Νάντια Καλβίνο για το 2020 στις αρχές της πανδημίας. Σύμφωνα με την ίδια, το ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 6,8% το 2021. Στις 11 Φεβρουαρίου, πριν την επιβολή του πανεθνικού lockdown, η ίδια είχε προβλέψει αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,6% για το 2020.
«Η αβεβαιότητα αυξάνεται καθημερινά»
«Η κατάσταση μπορεί να γίνει καλύτερη από άποψη υγείας, αλλά από οικονομική άποψη, κατά τη γνώμη μου, τα πράγματα γίνονται όλο και χειρότερα. Έχουμε την συνδρομή των ευρωπαϊκών κονδυλίων, αλλά και πάλι δεν είναι αρκετά. Η φήμη μας διακυβεύεται σοβαρά. Η αβεβαιότητα αυξάνεται, πράγμα που δεν είναι ποτέ καλό για την οικονομία», επισημαίνει ο Ματίλντ Μας, καθηγητής οικονομικής ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο της Βαλένθια. «Η πορεία της οικονομίας θα συνεχίσει να εξελίσσεται αρνητικά όσο τα κρούσματα κινούνται ανοδικά. Τουλάχιστον μέχρι να έχουμε ένα αποτελεσματικό εμβόλιο που θα διανεμηθεί σε μεγάλη κλίμακα. Αν δεν υπάρξει έλεγχος της πανδημίας, δεν θα υπάρξει και οικονομική ανάκαμψη», υπογραμμίζει από την πλευρά του ο Άνχελ Ταλαβέρα, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ευρώπη στη συμβουλευτική εταιρεία της Oxford Economics.
(Mε πληροφορίες από HuffPost Spain, New York Times, Oxford Economics, Worldometers)