Στην ταινία «The Intern» με τον Robert De Niro και την Anne Hathaway, ο συνταξιοδοτημένος Ben Whittaker αποφασίζει να εργαστεί μέσω ενός προγράμματος πρακτικής επειδή βαρέθηκε να κάθεται. Έτσι, προσλαμβάνεται σε ένα ηλεκτρονικό κατάστημα ρούχων, όπου ο μέσος όρος ηλικίας των εργαζομένων φτάνει τα 30-35 έτη. Στην αρχή, «it all seems greek to him» αλλά σταδιακά προσαρμόζεται στην τεχνολογία και τους ρυθμούς εργασίας και γίνεται απαραίτητος στους συναδέλφους του (που στην αρχή ήταν κάπως επιφυλακτικοί μαζί του). Το μότο της ταινίας; «Η εμπειρία δεν μεγαλώνει».
Στον πραγματικό κόσμο, στη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που βρίσκεται σε εξέλιξη από το 2008 κι έπειτα, οι μεγαλύτεροι ηλικιακά εργαζόμενοι άρχισαν σταδιακά να αντιμετωπίζονται ως «πρόβλημα» των επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα πολλοί εξ αυτών να γνωρίσουν την ανεργία σε αυτή την πολύ δύσκολη ηλικιακή φάση. Εύλογα, λοιπόν, εγείρεται το ζήτημα της μη ανεκτικότητας στους πρεσβύτερους εργαζομένους.
Οι αιτίες του φαινομένου
Υπάρχει η προκατάληψη ότι οι άνθρωποι της μέσης ηλικίας σταματούν αυτόματα να είναι παραγωγικοί (όσο ήταν). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις να μην επενδύουν πλέον σε αυτούς (για παράδειγμα, δεν τους συμπεριλαμβάνουν σε εκπαιδευτικά σεμινάρια που λαμβάνουν χώρα εντός της επιχείρησης). Όμως, με αυτό τον τρόπο, οι 55+ εργαζόμενοι πράγματι σταματούν να εξελίσσονται και να προσφέρουν εξίσου στην παραγωγική διαδικασία κι έτσι αυτή η προκατάληψη γίνεται περισσότερο αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Πέρα από το ζήτημα της παραγωγικότητας, οι επιχειρήσεις εστιάζουν στο κόστος. Οι μεγαλύτεροι ηλικιακά εργαζόμενοι είχαν προσληφθεί με άλλο εργασιακό καθεστώς, πληρώνονται (έστω και σήμερα) καλύτερα από τους νεότερους και (στις περιπτώσεις που δεν έχουν υπογράψει ελαστικές συμβάσεις εργασίας) έχουν σαφώς περισσότερα δικαιώματα από κάποιον που ξεκινά τώρα την επαγγελματική του σταδιοδρομία. Γι′ αυτό, δεν είναι λίγες οι επιχειρήσεις που στα χρόνια της κρίσης είτε απέλυσαν είτε προσέφεραν πακέτα εθελουσίας εξόδου στους μεγαλύτερους υπαλλήλους τους, προκειμένου να προσλάβουν νεότερους και λιγότερο κοστοβόρους.
Η αντίθετη άποψη
Σε κοινωνίες που πλήττονται από την ανεργία, τι είναι πιο σοφό και πρακτικό; Να αυξήσουμε κι άλλο αυτό το ανησυχητικό φαινόμενο ή να βρούμε τρόπους ενσωμάτωσης και αποδοχής των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων;
Ναι, οι γηραιότεροι εργαζόμενοι δεν έχουν την ίδια φυσική δύναμη με ένα νεότερο συνάδελφο, αλλά έχουν περισσότερη πείρα στο αντικείμενό τους. Πιθανό, από ένα σημείο κι έπειτα, να είναι αναγκαίο να αλλάξουν πόστο εργασίας ώστε να είναι πιο αποδοτικοί και εξίσου χρήσιμοι στην επιχείρηση. Σίγουρα, όμως, μπορούν να είναι χρήσιμοι. Επιπλέον, έρευνες έχουν δείξει ότι αποδίδουν πολύ καλά όταν εργάζονται σε μικτές ηλικιακά ομάδες.
Ο George Soros, μέσα στο 2018, θα γίνει 88 ετών. Δεν αμφισβήτησε ποτέ κανείς την επαγγελματική του αξία. Οι Rolling Stones, αν και «γερόλυκοι της ροκ», εξακολουθούν να δίνουν συναυλίες και να μαγεύουν το κοινό τους. Ο μέσος όρος της ηλικίας των CEO των επιχειρήσεων που συμμετέχουν στο βρετανικό χρηματιστήριο είναι 54 ετών.
Παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι η ηλικία είναι απλά ένας αριθμός και ότι κανείς άνθρωπος δεν σταματά να είναι παραγωγικός επειδή έκλεισε έναν ορισμένο χρόνο ζωής πάνω στον πλανήτη Γη.
(Με πληροφορίες από τον Economist)