Η Μεσόγειος αποτελεί για αιώνες το κέντρο του παγκόσμιου πολιτισμού. Οι μεγαλύτεροι πολιτισμοί της ανθρωπότητας άκμασαν και παρήκμασαν στα νερά της. Σήμερα, όμως, η Μεσόγειος είναι το κέντρο του πολέμου, της προσφυγιάς και της αστάθειας.
Πώς έφτασε σε αυτό το σημείο η Μεσόγειος ή μάλλον ποιος και γιατί την οδήγησε σε αυτήν την σημερινή κατάσταση;
Όσο και αν ακούγεται συνηθισμένο, δεν υπάρχει μία προφανής αιτία για την σημερινή “Μεσογειακή κρίση”.
Πολιτικά τουλάχιστον, δεν υπάρχει μία δύναμη ικανή να επιβάλλει μία “Pax Mediterranea”. Σύμφωνα με αυτό το ενδεχόμενο, ένα κράτος ή ένας διεθνής οργανισμός θα ήλεγχε ολόκληρη την Μεσόγειο επιφέροντας μία σχετική σταθερότητα στην περιοχή. Τα επιμέρους χάσματα (πολιτικά ή πολιτισμικά) θα γεφυρώνονταν και όλες οι παράκτιες μεσογειακές πόλεις από την Βαρκελώνη μέχρι και την Λωρίδα της Γάζας θα απολάμβαναν την ευμάρεια και την ειρήνη.
Μέχρι στιγμής, όμως, αυτό φαντάζει ουτοπικό. Η οικονομική κρίση σαρώνει τις βόρειες μεσογειακές ακτές και ο φόρος αίματος είναι βαρύς στις μεσογειακές ακτές της Αφρικής και της Μ. Ανατολής.
Το χάσμα της Μεσογείου είναι το ίδιο το ανάγλυφο της περιοχής. Κλίμα και ιστορία πάνε μαζί. Ο εύφορος-μέχρι στιγμής- βορράς είναι χριστιανικός και καπιταλιστικός, ενώ ο νότος μουσουλμανικός και καθυστερημένος οικονομικά. Η σημερινή συγκυρία επιβεβαιώνει τον Γάλλο ιστορικό Φερνάν Μπρωντέλ που μίλησε ανοιχτά για τα χάσματα της Μεσογείου, χάσματα που βασίζονται εν πολλοίς στην γεωμορφολογία της περιοχής.
Τα χάσματα της Μεσογείου δεν είναι βέβαια αγεφύρωτα. Δεν μπορούμε, όμως, να βρούμε και τον τρόπο με τον οποίο θα τα γεφυρώσουμε. Αντίθετα, δεκαετίες πολιτικής ολιγωρίας και κάκιστων πολιτικών γιγάντωσαν τις αντιθέσεις της Μεσογείου.
Όσο και αν ακούγεται παράδοξο, δεν είναι τα μεσογειακά χάσματα το ανησυχητικό κομμάτι του ζητήματος. Αυτά, άλλωστε, υπάρχουν εδώ και αιώνες.
Ωστόσο, η αδυναμία επίλυσης των προβλημάτων της Μεσογείου (προσφυγικό, εμφύλιος Συρίας, Κυπριακό, τρομοκρατία, περιβαλλοντική υποβάθμιση και η λίστα συνεχίζεται...) έχει οδηγήσει τις μεσογειακές κοινωνίες σ’ ένα τέλμα.
Φαίνεται, τελικά ότι ο αγώνας για την Μέση Γη θα έχει και sequel...