H ανακοίνωση πως ΗΠΑ και Τουρκία συμφώνησαν στην κατάπαυση πυρός στη ΒΑ Συρία για 120 ώρες υπό τον όρο της απομάκρυνσης των Κούρδων μαχητών από την περιοχή, καταγράφηκε αρχικά ως μια θετική εξέλιξη αφού θα υπάρξει μια περίοδος εκτόνωσης διαφύλαξης ανθρώπων ζωών. Αυτό που δεν κατέστη όμως και τόσο ξεκάθαρο είναι το ποιος κερδίζει και ποιος χάνει από αυτή την εξέλιξη, εάν υποθέσουμε πάντα πως σε έναν πόλεμο μπορεί να προκύψουν κατ′ απόλυτο τρόπο «νικητές» και «χαμένοι»- είτε στο πεδίο της μάχης είστε στο πεδίο της διπλωματίας και της άσκησης επιρροής στις εξελίξεις στην περιοχή.
ΗΠΑ-Τουρκία 0-2
Ο αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ που άνοιξε το δρόμο για την τουρκική εισβολή, προσπαθεί απελπισμένα να παρουσιάσει ως επιτυχία την συμφωνία κατάπαυσης πυρός. Αυτό τη στιγμή που δέχεται διαρκώς πυρά όχι μόνο από τους αντιπολιτευόμενους Δημοκρατικούς αλλά και από τους Ρεπουμπλικάνους για την χαλαρή αντίδρασή του στην τουρκική εισβολή. Εμφανίζεται δε στους αμερικανούς ψηφοφόρους να έχει επιλύσει ένα σοβαρό πρόβλημα, που βέβαια ο ίδιος δημιούργησε, τονίζοντας πως με τη συμφωνία αυτή θα «σωθούν εκατομμύρια ζωές» και ανοίγει το δρόμο για την πλήρη «αποκατάσταση» των σχέσεων με την Άγκυρα -αν υποθέσουμε πως είχε ποτέ πραγματικά διαταραχθεί- με ένα «Ευχαριστώ Ερντογάν».
Στην πραγματικότητα βέβαια μάλλον είναι ο Ερντογάν είναι αυτός που θα έπρεπε να πει «ευχαριστώ Τραμπ». Όπως παρατηρούν οι New York Times η συμφωνία για κατάπαυση πυρός αποτελεί μια ξεκάθαρη νίκη του Ερντογάν ο οποίος κατοχυρώνει την παρουσία του στα εδάφη εντός της ΒΑ Συρίας που είχε σκοπό θέσει υπό το έλεγχό του, το κόστος για την επίτευξη του στόχου εκτιμάται πως είναι μηδαμινό και στο τέλος της ημέρας φαίνεται πως κατάφερε να φέρει τον Τραμπ ακριβώς εκεί που ήθελε.
«Όλο αυτό μοιάζει σαν μια πλήρης υποχώρηση των ΗΠΑ σε όλες τις τουρκικές διεκδικήσεις» σχολιάζει ο Έρικ Έντελμαν πρώην πρέσβης στην Τουρκία και ανώτατος υπάλληλος στο Υπ.Δικαιοσύνης επί προεδρίας Τζώρτζ Μπους. «Δεν βλέπω να έδωσαν κάτι οι Τούρκοι».
Παράλληλα η Δημοκρατική πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόσι και ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Δημοκρατικών στη Γερουσία Τσακ Σούμερ χαρακτήρισαν «απάτη» τη συμφωνία ΗΠΑ-Τουρκίας με την οποία ανεστάλη η επίθεση των τουρκικών ένοπλων δυνάμεων στη βορειοανατολική Συρία. Αυτή η συμφωνία «υπονομεύει (...) την αξιοπιστία της εξωτερικής πολιτικής της Αμερικής και στέλνει ένα επικίνδυνο μήνυμα στους συμμάχους και στους αντιπάλους μας, ότι δεν μπορούν να εμπιστεύονται τον λόγο μας. Ο πρόεδρος [της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ] Ερντογάν δεν έκανε καμία παραχώρηση, ενώ ο πρόεδρος [των ΗΠΑ Ντόναλντ] του τα έδωσε όλα», κατήγγειλαν οι Πελόσι και Σούμερ σε δελτίο Τύπου που δημοσιοποίησαν οι υπηρεσίες τους.
Ανησυχούν οι σύμμαχοι των ΗΠΑ
Πολλοί δε είναι και εκείνοι που επισημαίνουν πως η προδοσία των Κούρδων από τις ΗΠΑ έχει και συνέπειες που δεν είναι ακόμη τόσο ορατές αφού εκτιμούν πως η στάση του Τραμπ τάραξε και άλλους συμμάχους της Ουάσινγκτον που δικαίως στο μέλλον θα αναρωτιούνται εάν μπορούν πραγματικά να βασιστούν στις ΗΠΑ. Βαριά όμως πέφτει και η σκιά των τελευταίων εξελίξεων και στις αμερικανικές Ένοπλες Δυνάμεις.
Προκειμένου μάλιστα να κατευνάσει τέτοιου είδους ανησυχίες αλλά και γενικότερα για τις αλλαγές που φαίνεται να φέρνει στην περιοχή η στάση των ΗΠΑ, ο αμερικανός Υπ.Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο συναντήθηκε με τον ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπενιαμίν Νετανιάχου. Όπως επισημαίνει το Reuters και το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων στο Ισραήλ σύμμαχο κλειδί της Ουάσινγκτον, η αμερικανική αποχώρηση και η τουρκική επίθεση έχουν προκαλέσει ζωηρές ανησυχίες όπως επίσης και η εγκατάλειψη των Κούρδων. Επίσης το Τελ Αβίβ έβλεπε θετικά την ισχυρή παρουσία των Κούρδων της Συρίας αφού θεωρούσαν πως ως σύμμαχοι των ΗΠΑ λειτουργούν ως αντίβαρο στους ισλαμιστές αντάρτες και στην αύξηση της επιρροής του Ιράν στην περιοχή.
Ρωσία και Ιράν κερδίζουν έδαφος
Υπάρχει βέβαια και μια πρόσθετη παράμετρος. Η όλη στάση των ΗΠΑ την κάνει να εμφανίζεται αποδυναμωμένη και σε υποχώρηση μπροστά στη Ρωσία, που είναι από την έναρξη του εμφυλίου ο ισχυρότερος σύμμαχος του Άσαντ. Όπως έχει ήδη επισημανθεί, οι εξελίξεις των τελευταίων 10 ημερών ευνόησαν ιδιαίτερα τον πρόεδρο της Συρίας που για πρώτη φορά μετά από οκτώ χρόνια καταφέρνει να αποκτήσει τον έλεγχο όλης της Συρίας.
Αυτό αντανακλά άμεσα στον Πούτιν ο οποίος μέσω του Άσαντ αποκτά ισχυρή επιρροή σε μια πολύ ευαίσθητη περιοχή της εγγύς Μέσης Ανατολής ενώ η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων φαίνεται πως επιτρέπει στην Ρωσία να καλύψει όχι μόνο το πολιτικό αλλά και το εδαφικό κενό που δημιουργείται.
Από κοντά νικητής είναι και το Ιράν που επίσης διατηρεί στενές σχέσεις με τον Άσαντ ενώ σύμφωνα με τις ΗΠΑ χρησιμοποιεί τη Συρία για να περνά όπλα στην Χεζμπολάχ και μέσω αυτής να ενισχύει την παρουσία του στην περιοχή. Η αμερικανική απουσία, διευκολύνει, όπως φαίνεται, ακόμη περισσότερο τις επιδιώξεις της Τεχεράνης. Και αυτό βέβαια τη στιγμή που οι ΗΠΑ επιβάλλουν κυρώσεις στο Ιράν.
Πολυεπίπεδη ήττα του αγώνα των Κούρδων
Το μόνο θετικό που μπορεί να δει κανείς σε αυτή τη συμφωνία είναι ότι σταματά η σφαγή των Κούρδων στη Βόρεια Συρία. Αυτή βέβαια δεν θα είχε καν ξεκινήσει εάν δεν είχαν προδοθεί για μια ακόμη φορά από τους Αμερικανούς. Και σήμερα το κόστος είναι δυσβάσταχτο.
-εξαιτίας των εξελίξεων των τελευταίων ημερών αναγκάζονται στο πλαίσιο της συμφωνίας για κατάπαυση πυρός να αποχωρήσουν από τα εδάφη τους τα οποία κέρδισαν πληρώνοντας έναν βαρύ φόρο αίματος ενάντια στους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους.
-το ζήτημα της απομάκρυνσης των Κούρδων από την «ζώνη ασφαλείας» που κατοχυρώνει με τις ευλογίες των ΗΠΑ (και προφανώς Άσαντα και Πούτιν) ο Ερντογάν, δεν είναι τόσο απλό όπως ακούγεται. Ακόμη και αξιωματικοί του Πενταγώνου, μετά την σχετική ενημέρωση για την συμφωνία κατάπαυσης πυρός αναρωτιόνταν που θα μπορούσαν να πάνε τόσες δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι οι οποίο αναγκαστικά θα πρέπει να κινηθούν νοτιότερα μακριά από τα σύνορα με την Τουρκία.
-μετά την εγκατάλειψή τους από τους αμερικανούς συμμάχους και την τουρκική εισβολή που ακολούθησε, αναγκάστηκαν να στραφούν για βοήθεια στον Άσαντ για να «αποφευχθεί η γενοκτονία του λαούς μας» όπως είπε επικεφαλής των Συριακών Δημοκρτικών Δυνάμεων (η ραχοκοκαλιά της οποίας είναι οι δυνάμεις πολιτοφυλακής και άμυνας των Κούρδων,YPG). Αν και η συμφωνία μεταξύ του προέδρου της Συρίας και των Κούρδων μαχητών όμως είναι, σύμφωνα με τους τελευταίους «καθαρά στρατιωτικού χαρακτήρα» η Δαμασκός δεν αντιλαμβάνεται αυτή τη συμφωνία με τον ίδιο τρόπο. Ήδη υπάρχουν αναφορές πως οι δυνάμεις του Άσαντ υψώνουν συριακές σημαίες σε δημόσια κτήρια σε περιοχές της αυτο-ανακυρησσόμενης αυτόνομης περιοχής της Ροζάβα και αξιωματούχοι της συριακής κυβέρνησης δηλώνουν πως δεν θα ανεχθούν επί συριακού εδάφους ένα νέο ημι-αυτονόνομο Κουρδιστάν, όπως έχει δημιουργηθεί στο Ιράκ. Η δε άγρια καταστολή σε βάρος των Κόυρδων της Τουρκίας αποτελεί σημαντική οπισθοδρόμηση στον συνολικό αγώνα των Κούρδων για να δημιουργηθεί κάποτε ένα ενιαίο ανεξάρτητο Κουρδιστάν.