Ο καγκελάριος της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς, έδωσε εντολή να συνεχίσουν να λειτουργούν και οι τρεις εναπομείναντες πυρηνικοί αντιδραστήρες της χώρας μέχρι τα μέσα Απριλίου. Η απόφασή του σηματοδοτεί ένα ακόμα εμπόδιο στο μακροπρόθεσμο σχέδιο των Γερμανών για τον τερματισμό της χρήσης ατομικής ενέργειας. Ακολουθεί μια ανάλυση στην πολιτικά φορτισμένη συζήτηση που ταλανίζει τη Γερμανία σχετικά με την πυρηνική ενέργεια.
Η ψυχροπολεμική σχάση
Τόσο η Δυτική όσο και η Ανατολική Γερμανία άρχισαν να παράγουν πυρηνική ενέργεια τη δεκαετία του 1960, όταν θεωρούνταν ακόμα μια ασφαλής εναλλακτική λύση στον ρυπογόνο άνθρακα στον οποίο βασιζόταν το γερμανικό έθνος για πολλές από τις ενεργειακές του ανάγκες. Τις επόμενες δεκαετίες κατασκευάστηκαν δεκάδες αντιδραστήρες διαφόρων τύπων. Το πιο πρόσφατο εργοστάσιο άρχισε να λειτουργεί το 1989 — περίπου ένα χρόνο πριν από την επανένωση της Γερμανίας.
Οι φωνές διαμαρτυρίας και οι Πράσινοι
Οι ανησυχίες για τους κινδύνους της πυρηνικής ενέργειας αυξήθηκαν με το Πυρηνικό ατύχημα του Θρι Μάιλ Άιλαντ στις ΗΠΑ το 1979 και την καταστροφή στο Τσερνόμπιλ το 1986 στην Σοβιετική Ενωση. Αυτοί οι φόβοι ενίσχυσαν το περιβαλλοντικό κίνημα της Δυτικής Γερμανίας και το νεοσύστατο κόμμα των Πρασίνων που αποτελεί στις μέρες μας κομμάτι του κυβερνητικού συνασπισμού του καγκελαρίου Σολτς.
Το πρώτο σχέδιο τερματισμού
Το 2002 η κεντροαριστερή κυβέρνηση των Σοσιαλδημοκρατών και των Πρασίνων ψήφισε νόμο βάσει του οποίου Γερμανία δεν θα κατασκεύαζε νέους πυρηνικούς σταθμούς αλλά και θα έκλεινε όλους τους υπάρχοντες αντιδραστήρες μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Η κίνηση αυτή αποτελούσε μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας να μετατοπιστεί η παραγωγή ενέργειας στη Γερμανία - γνωστή ως Energiewende ή ενεργειακή μετάβαση - μακριά από τα ορυκτά καύσιμα και προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια.
Oι... δεύτερες σκέψεις
Το 2010 η συντηρητική κυβέρνηση υπό την ηγεσία της Άνγκελα Μέρκελ ανακοίνωσε ότι η Γερμανία θα επεκτείνει τη διάρκεια των πυρηνικών της εργοστασίων, εν μέρει για να εξασφαλίσει επαρκή παροχή φθηνής ενέργειας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα. Απαξ και κατασκευαστούν, οι πυρηνικοί σταθμοί παράγουν πολύ λιγότερες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από τις εγκαταστάσεις που καίνε άνθρακα ή αέριο, ενώ παρέχουν σταθερή ποσότητα ενέργειας ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες, κάτι που τα ηλιακά πάρκα και τα αιολικά πάρκα δεν μπορούν πάντα να εγγυηθούν.
Στροφή 180 μοιρών μετά την Φουκουσίμα
Ωστόσο, μετά τα πυρηνικά ατυχήματα στο σταθμό Φουκουσίμα 1 το 2011 στην Ιαπωνία, η Μέρκελ ανέστρεψε την πολιτική και δήλωσε ότι η Γερμανία πλέον θα επιτάχυνε την έξοδό της από την πυρηνική ενέργεια και πως θα έκλεινε τον τελευταίο εναπομείναντα σταθμό μέχρι το τέλος του 2022. Η απόφασή της έτυχε ευρείας υποστήριξης από τους ψηφοφόρους, αν και οι επικριτές της επεσήμαναν ότι η Γερμανία κινδύνευε με μπλακ άουτ σε περίπτωση που δεν αυξανόταν μαζικά η ανανεώσιμη ενέργεια. Για να αποφευχθεί αυτό το σενάριο, η Γερμανία σχεδίασε να εισάγει φυσικό αέριο —κυρίως από τη Ρωσία— ως «μία μεταβατική λύση» έως ότου διατεθεί επαρκής ηλιακή και αιολική ενέργεια. Επιπλέον, οι προσπάθειες για την εύρεση ενός χώρου μακροπρόθεσμης αποθήκευσης για τα πυρηνικά απόβλητα της Γερμανίας συνεχίζονται.
Η ενεργειακή κρίση λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και ο συμβιβασμός των Πρασίνων
Με τις ροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία να έχουν μειωθεί κατακόρυφα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και τις παγκόσμιες τιμές της ενέργειας να ανεβαίνουν, η γερμανική κυβέρνηση πασχίζει να αποτρέψει μια ενεργειακή κρίση αυτόν τον χειμώνα. Οι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι οι τρεις εναπομείναντες πυρηνικοί σταθμοί παρέχουν μόλις το 6% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας και η πραγματική έλλειψη είναι πιθανό να επηρεάσει τον τομέα της θέρμανσης, ο οποίος τροφοδοτείται κυρίως από φυσικό αέριο και άνθρακα. Όμως, καθώς αυξάνεται η πίεση να παραμείνουν οι πολίτες ζεστοί τον χειμώνα, η βιομηχανία να συνεχίσει να λειτουργεί αλλά και η Γερμανία να δείξει αλληλεγγύη στις γειτονικές χώρες, τα υπουργεία Ενέργειας και Περιβάλλοντος υπό την ηγεσία των Πρασίνων συμφώνησαν να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής δύο πυρηνικών σταθμών.
O κυβερνητικός καβγάς για την σχάση
Υπό τον φόβο των μπλακ άουτ και των υψηλών τιμών ενέργειας, το Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα - που επίσης συμμετέχει στην τρικομματική ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Σολτς με 4 υπουργεία (ανάμεσα τους και το Υπουργείο Οικονομικών) - ζήτησε πρόσφατα να συνεχίσουν να λειτουργούν για όσο χρειάζεται και οι τρεις αντιδραστήρες. Οι ειδικοί αμφισβήτησαν κατά πόσο αυτό θα ωφελούσε ενώ οι Πράσινοι εξέφρασαν την έντονη αντίθεσή τους. Η αυξανόμενη πολιτική πίεση και ο κίνδυνος μιας κυβερνητικής διάσπασης ώθησαν τον Σολτς να παρέμβει τη Δευτέρα και να καλέσει τους κατώτερους κυβερνητικούς εταίρους του στο συνασπισμό να συγκαταθέσουν στην διατήρηση της λειτουργίας των αντιδραστήρων μέχρι τον Απρίλιο.