Εάν εμείς ή κάποιος από τον κύκλο μας, έχουμε προσπαθήσει ανεπιτυχώς να κόψουμε το κάπνισμα, πρέπει να ξέρουμε ότι αυτή, είναι μια απίστευτα συνηθισμένη εμπειρία.
«Μελέτες δείχνουν ότι όσοι επιχειρούμε να κόψουμε το κάπνισμα κάνουμε περίπου έξι ανεπιτυχείς προσπάθειες πριν τα καταφέρουμε. Ως εκ τούτου, η υποτροπή είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση», εξηγεί η Μέρι Ρεζκ Χάνα, νοσηλεύτρια και επίκουρη καθηγήτρια στο UCLA School of Nursing.
«Τα καλά νέα είναι ότι περίπου το 70% των καπνιστών θέλει να σταματήσει το κάπνισμα», επισημαίνει η Χάνα.
Όμως, αν τόσοι πολλοί άνθρωποι θέλουμε να απαλλαγούμε, γιατί είναι τόσο δύσκολο;
Ο κύριος ένοχος είναι η νικοτίνη, η οποία είναι μια εξαιρετικά εθιστική ουσία που γεννά τόσο ψυχολογική όσο και φυσιολογική εξάρτηση.
Πώς λειτουργεί η νικοτίνη
Η νικοτίνη, σύμφωνα με την ψυχοθεραπεύτρια Μαρίγια Πέιν, διεισδύει στον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, το δύσκολα διαπερατό τοίχωμα των κυττάρων που προστατεύει τον εγκέφαλο μας από τυχόν μολύνσεις, προκαλώντας την απελευθέρωση ορμονών που συνδέονται με θετικά συναισθήματα, όπως η ντοπαμίνη, η σεροτονίνη, το γλουταμικό, η νορεπινεφρίνη και η ακετυλοχολίνη. Kαι όλα αυτά συμβαίνουν μέσα σε 20 δευτερόλεπτα.
Η νικοτίνη λειτουργεί επίσης ως διεγερτικό, που μπορεί να αυξήσει την δυνατότητα εστίασης. Αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος που βασιζόμαστε σε αυτήν. Και όλες οι ιδιότητες της νικοτίνης που προαναφέρθηκαν, μας κρατούν δέσμιους σε έναν φαύλο κύκλο, που σιγά-σιγά πείθει τον εγκέφαλο ότι χρειαζόμαστε οπωσδήποτε τη νικοτίνη για να αισθανόμαστε καλά.
Η εξάρτηση από το τσιγάρο, πέρα από τη διάθεση, επηρεάζει και την υγεία μας, αφού μαζί με τη νικοτίνη, εισπνέουμε καρκινογόνες ουσίες όπως υδροκυάνιο, φορμαλδεΰδη, αρσενικό, αμμωνία και μονοξείδιο του άνθρακα. Αυτές οι επιβλαβείς χημικές ουσίες δεν υπάρχουν μόνο στα τσιγάρα, αλλά και στον καπνό για πίπες, τα πούρα και το ναργιλέ.
Αυτό σημαίνει ότι το κάπνισμα, ενώ αρχικά μας εθίζει συναισθηματικά, με την πάροδο του χρόνου εθίζει και τον oργανισμό μας. Έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι μας προκαλεί σωματικά συμπτώματα στέρησης, όπως ευερεθιστότητα, ανησυχία, άγχος, αϋπνία, αδυναμία συγκέντρωσης και κόπωση.
Όλα ξεκινάνε από το ότι ο εγκέφαλος και το σώμα συνηθίζουν - ή αλλιώς εθίζονται - στο να χρησιμοποιούν μια ουσία - στην περίπτωσή μας τη νικοτίνη - για τη ρύθμιση των συναισθημάτων και του στρες. Και ο εθισμός σταδιακά επιδρά στην περιοχή του εγκεφάλου που διαμορφώνει τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά μας.
Τι προτείνουν οι ειδικοί για να κόψουμε το κάπνισμα
Η χρήση καπνού αποτελεί την κύρια αιτία θανάτων που μπορούσαν να προληφθούν, συμβάλλοντας σε 480.000 θανάτους ετησίως. Αντίθετα, η πλήρης διακοπή του τσιγάρου μπορεί να μας χαρίσει έως και μια δεκαετία ζωής. Αν θέλουμε να κόψουμε το κάπνισμα ή να βοηθήσουμε κάποιον δικό μας να τα καταφέρει, ας δοκιμάσουμε τις συμβουλές των ειδικών:
1. Δοκιμάζουμε την προσέγγιση των δύο μεθόδων
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι ένας συνδυασμός φαρμακευτικής παρέμβασης, όπως τα επιθέματα νικοτίνης, μαζί με ψυχοθεραπεία έχει αποδειχθεί ότι είναι ο πιο αποτελεσματικός για τη διακοπή του καπνίσματος.
Η ψυχοθεραπεία θα μας βοηθήσει να αναπτύξουμε νέες στρατηγικές αντιμετώπισης του στρες και της στεναχώριας, οι οποίες είναι απαραίτητες για να σταματήσουμε μια βλαβερή συμπεριφορά, όπως το κάπνισμα.
Η ομαδική ψυχοθεραπεία μάλιστα, μπορεί να συμβάλει ακόμα περισσότερο στο να μην νιώθουμε μόνοι και να βρούμε συνομηλίκους που περνούν την ίδια διαδικασία.
2. Δίνουμε μια ευκαιρία στις θεραπείες με υποκατάστατα νικοτίνης
Τόσο τα επιθέματα, όσο και οι τσίχλες, οι παστίλιες, οι εισπνευστήρες και το ρινικό σπρέι έχει αποδειχτεί ότι έχουν εξίσου μεγάλη αποτελεσματικότητα.
3. Επιδιώκουμε μια υγιή σύνδεση μυαλού-σώματος και τον περιορισμό του στρες
Μέθοδοι όπως ο διαλογισμός, οι ασκήσεις αναπνοής και η τακτική άσκηση, μπορεί επίσης να κάνουν πιο εύκολη τη διακοπή του καπνίσματος. Το γρήγορο περπάτημα και οι βόλτες στη φύση θα μας ανακουφίσουν από το άγχος και θα παράγουν ενδορφίνες. Και αυτό είναι τρομερά ανακουφιστικό, αν σκεφτούμε ότι για πολλούς, η έκκριση ενδορφινών είναι ο μοναδικός λόγος που το ρίχνουμε στο τσιγάρο.
4. Κάνουμε ένα χρονοδιάγραμμα
Το να ορίσουμε ένα χρονικό όριο, εντός του οποίου θα έχουμε πει οριστικό αντίο στο τσιγάρο και να το τηρήσουμε, θα μας βοηθήσει να σχεδιάσουμε την πορεία μας προς την απεξάρτηση από τη νικοτίνη. Επίσης, ο προγραμματισμός του τρόπου με τον οποίο θα διαχειριστούμε τα συμπτώματα και τη στέρηση αυξάνουν τα ποσοστά επιτυχίας.
5. Προσοχή: Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δεν είναι σώνει και ντε η λύση που ψάχνουμε
Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Cochrane Database of Systematic Reviews διαπίστωσε ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα μπορεί να βοηθήσουν τους καπνιστές να κόψουν το κάπνισμα πιο αποτελεσματικά από τα παραδοσιακά υποκατάστατα νικοτίνης. Ωστόσο, οι ειδικοί είναι δύσπιστοι ως προς τα ευρήματα.
«Επί του παρόντος, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα θεωρούνται προϊόντα καπνού και όχι βοηθήματα διακοπής του καπνίσματος. Δεν γνωρίζουμε τους κινδύνους για την υγεία που συνδέονται με τη μακροχρόνια χρήση των ηλεκτρονικών τσιγάρων. Και ενώ μπορεί να έχουν λιγότερες χημικές ουσίες από τα κανονικά τσιγάρα, περιέχουν πολλές επιβλαβείς ουσίες που μπορούν να οδηγήσουν σε καρκίνο και άλλες χρόνιες ασθένειες», προειδοποιεί η Χάνα.
(Με πληροφορίες από yahoo).