Ο Ντέγιαν Πάντιτς, Σέρβος πρώην αστυνομικός του Κοσσυφοπεδίου, η κράτηση του οποίου προκάλεσε κρίση μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου, διατάχθηκε να αποφυλακιστεί και να τεθεί σε κατ′ οίκον περιορισμό, σύμφωνα με δήλωση του δικηγόρου του που μεταδίδει το Associated Press.
Η σύλληψη του Ντέγιαν Πάντιτς στις 10 Δεκεμβρίου οδήγησε σε διαμαρτυρίες Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου, που έστησαν οδοφράγματα στο βόρειο τμήμα της χώρας, με αποκορύφωμα το κλείσιμο του σημαντικότερου συνοριακού σταθμού στα σύνορα με την Σερβία. Ο Πάντιτς συνελήφθη ως κατηγορούμενος για «τρομοκρατία», αφού φέρεται να επιτέθηκε σε αστυνομικό του Κοσσυφοπεδίου κατά τη διάρκεια προηγούμενης διαδήλωσης.
Ο δικηγόρος του Πάντιτς δήλωσε στο Associated Press τηλεφωνικά, ότι ένα ανώτερο δικαστήριο του Κοσσυφοπεδίου αντικατέστησε την κράτηση του πελάτη του με κατ′ οίκον περιορισμό.
«Η αστυνομία (του Κοσόβου) είναι υποχρεωμένη να μεταφέρει τον Πάντιτς στη διεύθυνση όπου διαμένει» στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο όπου κυριαρχεί το σερβικό στοιχείο, είπε ο δικηγόρος. Πρόσθεσε ότι η εκτέλεση της εντολής θα μπορούσε να αποδειχθεί προβληματική, καθώς οι αξιωματικοί του Κοσσυφοπεδίου θα πρέπει να περάσουν τα σερβικά οδοφράγματα κατά τη μεταφορά του Πάντιτς.
Ο πρωθυπουργός του Κοσσυφοπεδίου, Αλμπίν Κούρτι επέκρινε την απόφαση του δικαστηρίου να θέσει τον Πάντιτς σε κατ′ οίκον περιορισμό, αντί της κράτησης σε αστυνομικό τμήμα.
«Είμαι περίεργος να μάθω, ποιος είναι ο εισαγγελέας που υποβάλλει αίτημα και ποιος είναι ο δικαστής που εγκρίνει την απόφαση, να τεθεί κάποιος σε κατ′ οίκον περιορισμό, όταν φέρει κατηγορία για τρομοκρατία», είπε ο Κούρτι σε συνέντευξη Τύπου.
Οι Σέρβοι που διαμαρτύρονταν στην εθνοτικά διαιρεμένη πόλη της Μιτρόβιτσα στο βόρειο Κόσοβο έστησαν νέα οδοφράγματα την Τρίτη, ώρες αφότου η Σερβία ανακοίνωσε ότι έθεσε τον στρατό της στο υψηλότερο επίπεδο συναγερμού μετά από εβδομάδες κλιμάκωσης της έντασης μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας.
Το υπουργείο Άμυνας της Σερβίας είπε ότι δεδομένων των τελευταίων γεγονότων στην περιοχή και της πεποίθησης του Βελιγραδίου ότι το Κοσσυφοπέδιο προετοιμάζεται να επιτεθεί στους Σέρβους και να αφαιρέσει βίαια τα οδοφράγματα, ο πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς διέταξε τον στρατό και την αστυνομία της Σερβίας να τεθούν σε ύψιστη επιφυλακή.
Ο Βούτσιτς επιθεώρησε το βράδυ της Τρίτης τις μονάδες των Σερβικών Ενόπλων Δυνάμεων που σταθμεύουν μεταξύ Κράλιεβο και Ράσκα.
«Τελείωσα την επιθεώρηση σε τμήματα των στρατιωτικών μας μονάδων, των ηρώων μας, και πηγαίνω σε μια συνάντηση με τους εκπροσώπους των Σέρβων που ζουν στο Κοσσυφοπέδιο και στα Μετόχια. Πιστεύω στη δικαιοσύνη και το δίκαιο, αλλά πάνω από όλα πιστεύω στη σερβική σοφία και στη δύναμη και την αποφασιστικότητά του. Ζήτω η ελεύθερη Σερβία», έγραψε ο Βούτσιτς στον επίσημο λογαριασμό του στο Instagram.
Η κυβέρνηση του Κοσόβου κάλεσε τις ειρηνευτικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ να απομακρύνουν τα οδοφράγματα, αλλά είπε ότι έχει την ικανότητα και την ετοιμότητα να δράσει ενώ κατηγόρησε την Σερβία ότι, υπό την επιρροή της Ρωσίας, στοχεύει να αποσταθεροποιήσει την κατάσταση στην περιοχή.
Το Κόσοβο και η Σερβία σκοπεύουν να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και συμφώνησαν, ως μέρος αυτής της διαδικασίας ένταξης, να επιλύσουν τα εκκρεμή ζητήματά τους και να οικοδομήσουν σχέσεις καλής γειτονίας.
Ακολουθούν ορισμένα στοιχεία για την αναζωπύρωση των αντιπαραθέσεων.
Γιατί επικρατεί ένταση;
Το Κόσοβο κήρυξε την ανεξαρτησία από τη Σερβία το 2008, σχεδόν μια δεκαετία μετά την εξέγερση των ανταρτών ενάντια στην κατασταλτική εξουσία του Βελιγραδίου.
Η Σερβία, ωστόσο, εξακολουθεί να θεωρεί το Κόσοβο ως αναπόσπαστο μέρος της επικράτειάς της και απορρίπτει τους ισχυρισμούς ότι πυροδοτεί εντάσεις και συγκρούσεις εντός των συνόρων της γειτονικής της χώρας. Το Βελιγράδι κατηγορεί την Πρίστινα ότι καταπατά τα δικαιώματα των Σέρβων μειονοτήτων.
Οι Σέρβοι, που δεν αναγνωρίζουν την κυβέρνηση της Πρίστινα ή τους κρατικούς θεσμούς του Κοσσυφοπεδίου, αποτελούν το 5% του 1,8 εκατομμυρίου πληθυσμού του Κοσσυφοπεδίου, με τους Αλβανούς να αποτελούν περίπου το 90%. Οι Σέρβοι έχουν εκδηλώσει την δυσαρέσκεια τους, αρνούμενοι να πληρώσουν τον διαχειριστή ηλεκτρικής ενέργειας του Κοσσυφοπεδίου για την ηλεκτρική ενέργεια που χρησιμοποιούν, για παράδειγμα, και επιτιθέμενοι συχνά στην αστυνομία που προσπαθεί να προβεί σε συλλήψεις.
Τι οδήγησε στην αναζωπύρωση;
Νέες εθνοτικές εντάσεις έχουν ξεσπάσει από τις 10 Δεκεμβρίου, όταν Σέρβοι έστησαν πολλά οδοφράγματα και αντάλλαξαν πυρά με την αστυνομία μετά τη σύλληψη ενός πρώην Σέρβου αστυνομικού για φερόμενη επίθεση σε αστυνομικούς κατά τη διάρκεια προηγούμενης διαδήλωσης.
Η αντιπαράθεση ξέσπασε μετά από μήνες ταλαιπωρίας για το θέμα των πινακίδων κυκλοφορίας των αυτοκινήτων. Το Κοσσυφοπέδιο επιθυμεί εδώ και χρόνια οι περίπου 50.000 Σέρβοι στο βορρά να αλλάξουν τις σερβικές πινακίδες των αυτοκινήτων τους μ′ αυτές που εκδίδονται στην Πρίστινα, στο πλαίσιο της επιθυμίας της κυβέρνησης να ασκήσει την εξουσία στην επικράτειά της.
Στις 31 Ιουλίου, η Πρίστινα ανακοίνωσε προθεσμία δύο μηνών για την αλλαγή των πινακίδων, προκαλώντας διαμαρτυρίες, αλλά αργότερα συμφώνησε να μεταθέσει την ημερομηνία εφαρμογής στο επόμενο έτος.
Εθνοτικοί Σέρβοι δήμαρχοι σε βόρειους δήμους, μαζί με τοπικούς δικαστές και περίπου 600 αστυνομικούς, παραιτήθηκαν τον Νοέμβριο σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την επικείμενη αλλαγή.
Τι διεκδικούν οι Σέρβοι;
Οι Σέρβοι στο Κοσσυφοπέδιο θέλουν να δημιουργήσουν μια ένωση δήμων με πλειοψηφία Σέρβων που θα λειτουργεί με μεγαλύτερη αυτονομία. Η Σερβία και το Κοσσυφοπέδιο έχουν σημειώσει μικρή πρόοδο σε αυτό και σε άλλα ζητήματα από τότε που δεσμεύτηκαν το 2013 σε διάλογο υπό την αιγίδα της ΕΕ.
Ποιός είναι ο ρόλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ;
Το ΝΑΤΟ έχει στείλει στο Κοσσυφοπέδιο περίπου 3.700 στρατιώτες για τη διατήρηση της ειρήνης. Η συμμαχία δήλωσε ότι θα παρέμβει σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, δηλαδή εάν τεθεί σε κίνδυνο η σταθερότητα στην περιοχή. Η Αποστολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Κράτος Δικαίου στο Κοσσυφοπέδιο (EULEX), η οποία έφτασε εκεί το 2008, εξακολουθεί να διαθέτει στην περιοχή περίπου 200 ειδικούς αστυνομικούς.
Η θέση της Ρωσίας
Το Κρεμλίνο δήλωσε την Τετάρτη ότι υποστηρίζει τις προσπάθειες της Σερβίας να προστατεύσει τους Σέρβους στο βόρειο Κόσβο, αλλά αρνήθηκε την κατηγορία της Πρίστινα ότι η ίδια πυροδότησε κατά κάποιο τρόπο τις εντάσεις σε μια προσπάθεια να σπείρει χάος στα Βαλκάνια.
Ερωτηθείς σχετικά με τον ισχυρισμό του υπουργού Εσωτερικών του Κοσσυφοπεδίου ότι η Σερβία, υπό την επιρροή της Ρωσίας, στοχεύει να αποσταθεροποιήσει το Κόσοβο υποστηρίζοντας τη σερβική μειονότητα, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ απάντησε ότι είναι ”λανθασμένος”.
«Η Σερβία είναι μια κυρίαρχη χώρα και είναι απολύτως λάθος να αναζητούμε την καταστροφική επιρροή της Ρωσίας εδώ», είπε ο Πεσκόφ.
«Η Σερβία είναι μια κυρίαρχη χώρα και φυσικά προστατεύει τα δικαιώματα των Σέρβων που ζουν κοντά σε τόσο δύσκολες συνθήκες και φυσικά αντιδρά σκληρά όταν παραβιάζονται αυτά τα δικαιώματα».