Εισαγωγές από την Ουκρανία, κόστος καυσίμων, περιβαλλοντικοί κανονισμοί…Μερικούς μήνες πριν τις ευρωεκλογές του Ιουνίου η οργή των αγροτών, που εκφράζεται με κινητοποιήσεις ήδη σε αρκετές χώρες της ΕΕ, αποτελεί βασικό θέμα συζήτησης στη σημερινή σύνοδο των υπουργών Γεωργίας της ΕΕ. Την Πέμπτη δε αρχίζει στις Βρυξέλλες «στρατηγικός διάλογος» για τη διευθέτηση των παραπόνων τους.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είχε υποσχεθεί αυτή την πρωτοβουλία ήδη από τον Σεπτέμβριο, διαβεβαιώνοντας ότι η γεωργία και η προστασία του περιβάλλοντος είναι συμβατές.
Ο στρατηγικός αυτός διάλογος ξεκινά την ώρα που μετά την Ολλανδία, οι αγρότες στη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Ρουμανία και την Πολωνία πραγματοποιούν κινητοποιήσεις – από κλείσιμο δρόμων ως διαδηλώσεις με τρακτέρ. Σημειώνεται πως σε μπλόκα δηλώνουν πως θα προχωρήσουν και αγρότες στην χώρα μας.
Οι κινητοποιήσεις των αγροτών παραμένουν ένα εκρηκτικό θέμα μερικούς μήνες πριν τις ευρωεκλογές και μάλιστα καθώς οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν άνοδο της άκρας δεξιάς και των εθνικιστών που εκμεταλλεύονται τη δυσαρέσκειά τους.
Δηλωμένος στόχος της συνάντησης της Πέμπτης; «Να ξεπεραστούν οι διαφωνίες στις συζητήσεις για την οικολογική μετάβαση», η οποία βρίσκεται στο επίκεντρο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Αλλά το Copa-Cogeca, ο σύνδεσμος Ευρωπαίων παραγωγών, δεν πείθεται. «Μια καλοδεχούμενη, αλλά καθυστερημένη πρωτοβουλία», χαρακτήρισε τις κινήσει της ΕΕ εκτιμώντας ότι δεν έχουν αποσαφηνισθεί τα ζητήματα που θα συζητηθούν.
Σύμφωνα με τις Βρυξέλλες πάντως, οι συνομιλίες θα αφορούν θέματα όπως τα έσοδα των αγροτών, η βιωσιμότητα των γεωργικών πρακτικών, η τεχνολογική καινοτομία, η ανταγωνιστικότητα. «Η ιδέα είναι να διαμορφώσουμε ένα κοινό όραμα για το μέλλον», «διασφαλίζοντας ότι οι αγρότες θα ανταμείβονται για τη συμβολή τους στους περιβαλλοντικούς στόχους», εξήγησε ο Όλοφ Γκιλ εκπρόσωπος της Κομισιόν.
Γεωργικές οργανώσεις, ο αγροδιατροφικός τομέας, μη κυβερνητικές οργανώσεις και ειδικοί δέχθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα να συμμετάσχουν στη συνάντηση.
«Πληθώρα ρυθμιστικών κανόνων»
Αν και σε κάθε χώρα οι αγρότες επικαλούνται διαφορετικά ζητήματα για τις κινητοποιήσεις τους, όπως για παράδειγμα στη Γερμανία την άρση των επιδοτήσεων στα καύσιμα, είναι αναμφισβήτητο ότι οι αναταράξεις στον γεωργικό τομέα έχουν αυξηθεί παντού: ακραία καιρικά φαινόμενα (ξηρασία, πλημμύρες…), γρίπη των πτηνών, κατακόρυφη άνοδος των τιμών ενέργειας.
Ακόμη ένα θέμα που διχάζει είναι η μεγάλη εισροή ουκρανικών γεωργικών προϊόντων στην ΕΕ μετά την κατάργηση των δασμών το 2022. Οι Βρυξέλλες αναμένεται να αποφανθούν σύντομα για την επαναφορά τους από τον Ιούνιο, υιοθετώντας όμως παράλληλα μηχανισμούς «ασφαλείας».
Και γεωργικές οργανώσεις ζητούν να περιοριστούν οι εισαγωγές από την Ουκρανία, καθώς εκτιμούν ότι μειώνουν πολύ τις τιμές των προϊόντων.
Κυρίως όμως υπάρχει μεταξύ των αγροτών «αγανάκτηση» για «την πληθώρα ρυθμιστικών κανόνων» που περιλαμβάνονται στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (PAC) της ΕΕ, εκτίμησε η Κριστιάν Λαμπέρ πρόεδρος του Copa.
Προειδοποιήσεις που αγνοήθηκαν
Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το θέμα κυριαρχεί στις συζητήσεις τους τελευταίους μήνες. Το ΕΛΚ, η μεγαλύτερη πολιτική ομάδα στο Στρασβούργο, προωθεί τροποποιήσεις στα κείμενα που αφορούν τον γεωργικό τομέα, επιθυμώντας να αναχθεί σε υπερασπιστή των αγροτών
«Συμμεριζόμαστε τις περιβαλλοντικές φιλοδοξίες, αλλά πρέπει να τις προσαρμόσουμε στην τρέχουσα κατάσταση. Οι τιμές των αγροτικών προϊόντων μειώνονται, τα κόστη αυξάνονται κατακόρυφα (…) πάει πολύ», εκτίμησε η Αν Σάντερ του ΕΛΚ. Βέβαια το ΕΛΚ ούτως ή άλλως αντιδρά σε πολλές πράσινες πολιτικές.
Ο διάλογος αυτός «ξεκινά πάρα πολύ αργά. Η Κομισιόν αγνοεί τον αγροτικό κόσμο και τις προειδοποιήσεις εδώ και τέσσερα χρόνια», πρόσθεσε.
«Οι γεωργοί είναι μια κρίσιμη εκλογική βάση, η δεξιά και η άκρα δεξιά θέλουν να του δώσουν την εντύπωση ότι η περιβαλλοντική μετάβαση γίνεται εις βάρος τους», κατήγγειλε ο αντιπρόεδρος των Σοσιαλιστών (S&D) Πέδρο Μάρκες.
Παραδέχθηκε όμως την ανάγκη να τους δοθεί η κατάλληλη «στήριξη», την ώρα που η ΕΕ ετοιμάζεται να ξεκινήσει τη συζήτηση για τους φιλόδοξους κλιματικούς τους στόχους για το 2040, στους οποίους προβλέπεται επώδυνη απομάκρυνση από τον άνθρακα για τους αγρότες.
Τι ζητάνε
Στην Γερμανία οι κινητοποιήσεις άρχισαν από τον περασμένο μήνα με αποκλεισμούς δρόμων και διαμαρτυρίες σε πολλές πόλεις με αποκορύφωμα προηγούμενη εβδομάδα, όταν χιλιάδες αγρότες έφτασαν μέχρι την Πύλη του Βρανδεβούργου στο Βερολίνο. Διαμαρτύρονται για την κατάργηση μιας σειράς φοροαπαλλαγών για την αγορά γεωργικών μηχανημάτων και την περικοπή επιδοτήσεων στο πετρέλαιο κίνησης, σε συνδυασμό με τα συνεχώς αυξανόμενα κόστη παραγωγής. Τελικά η κυβέρνηση ανακάλεσε μερικώς τα σχέδια της, ανακοινώνοντας τη διατήρηση προσωρινά των φοροαπαλλαγών, αλλά και των επιδοτήσεων στο πετρέλαιο, οι οποίες θα καταργηθούν σταδιακά μέχρι το 2026. Οι αγρότες όμως δεν έχουν ικανοποιηθεί.
Στην Γαλλία επίσης χιλιάδες παραγωγοί βγήκαν στους δρόμους και σε αρκετές περιπτώσεις συγκρούστηκαν με την αστυνομία ενώ σήμερα επεκτείνουν τα μπλόκα τους. Διαμαρτύρονται για τις αυξήσεις των τιμών των καυσίμων και των ζωοτροφών και κατηγορούν την κυβέρνηση ότι με τις «πράσινες» πολιτικές της θέτει τα γαλλικά προϊόντα εκτός του διεθνούς ανταγωνισμού. Η κυβέρνηση είπε πως θα ικανοποιήσει κάποια από τα αιτήματα.
Στην Ρουμανία, επί ημέρες οι αγρότες απέκλεισαν δρόμους πόλεων και εθνικές οδούς διαμαρτυρόμενοι για την πολιτική επιδοτήσεων και ζητώντας φορολογικές ελαφρύνσεις. Όπως και οι Πολωνοί διαμαρτύρονται για την μεγάλη εισροή ουκρανικών γεωργικών προϊόντων στην ευρωπαϊκή άγορά μετά την κατάργηση των δασμών το 2022 και ζητούννα περιοριστούν οι εισαγωγές από την Ουκρανία, καθώς εκτιμούν πως ρίχνουν τις δικές τους τιμές.
Πηγή: AFP, Reuters, France 24, ΑΠΕ ΜΠΕ