Τα προηγμένα δυτικά οπλικά συστήματα που έχει προμηθευτεί η Σαουδική Αραβία, αξίας, δισεκατομμυρίων δολαρίων και σχεδιασμένα για την αντιμετώπιση επιθέσεων από μεγάλα ύψη αποδείχτηκε πως δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τα φθηνά drones και τους πυραύλους cruise που χρησιμοποιήθηκαν στο πλήγμα που συγκλόνισε την κολοσσιαία της πετρελαϊκή βιομηχανία.
Η επίθεση του Σαββάτου στις σαουδαραβικές πετρελαϊκές εγκαταστάσεις η οποία υποδιπλασίασε την παραγωγή έδειξε πόσο ανεπαρκώς προετοιμασμένη είναι η χώρα του Κόλπου για να αμυνθεί, παρά τις επανειλημμένες επιθέσεις σε ζωτικής σημασίας υποδομές της κατά τη διάρκεια της 4,5 ετών εμπλοκής της στον πόλεμο στην Υεμένη.
Η Σαουδική Αραβία και οι ΗΠΑ έχουν αναφέρει πως εκτιμούν ότι το Ιράν, ο μεγάλος αντίπαλος του βασιλείου, ήταν πιθανότατα πίσω από την επίθεση. Την Τρίτη Αμερικανός αξιωματούχος είπε πως η Ουάσινγκτον θεωρεί ότι η επίθεση προήλθε από το νοτιοδυτικό Ιράν. Τρεις Αμερικανοί αξιωματούχοι είπαν πως περιελάμβανε τόσο πυραύλους cruise όσο και drones.
Η Τεχεράνη αρνείται τις κατηγορίες, υποστηρίζοντας πως η επίθεση πραγματοποιήθηκε από Υεμενίτες. Οι Χούθι της Υεμένης, που υποστηρίζονται από το Ιράν, έχουν αναλάβει την ευθύνη.
Το Ιράν έχει τις μεγαλύτερες δυνατότητες βαλλιστικών πυραύλων και πυραύλων cruise στη Μέση Ανατολή, που θα μπορούσαν να επιφέρουν κορεσμό στα σαουδαραβικά συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας, σύμφωνα με το think-tankc CSIS, δεδομένης της γεωγραφικής εγγύτητας της Τεχεράνης και των τοπικών δυνάμεων- «αντιπροσώπων» της. Ωστόσο, ακόμα και πιο περιορισμένης έκτασης πλήγματα αποδεικνύονται μεγάλο πρόβλημα για τη Σαουδική Αραβία, περιλαμβανομένων και πρόσφατων από τους Χούθι, που ανέλαβαν την ευθύνη για επιτυχείς επιθέσεις εναντίον ενός αεροδρομίου, εγκαταστάσεων άντλησης πετρελαίου και της πετρελαιοπηγής Σάιμπα. «Είμαστε ανοιχτοί. Οποιαδήποτε πραγματική εγκατάσταση δεν έχει πραγματική κάλυψη» είπε σαουδαραβική πηγή ασφαλείας.
Το Ριάντ ανέφερε πως τα προκαταρκτικά αποτελέσματα των ερευνών υποδεικνύουν ότι τα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν ιρανικά, αλλά δεν έχει εξακριβωθεί η περιοχή εκτόξευσης. Οι αρχές στην αρχή είχαν κάνει λόγο για drones, μα τρεις Αμερικανοί αξιωματούχοι είπαν ότι η χρήση πυραύλων cruise και drones υποδεικνύει μεγαλύτερο επίπεδο πολυπλοκότητας από ό,τι πιστευόταν στην αρχή. «Η επίθεση είναι σαν την 11η Σεπτεμβρίου για τη Σαουδική Αραβία, είναι game changer» είπε Σαουδάραβας αναλυτής ασφαλείας που αρνήθηκε να κατονομαστεί.
«Πού είναι τα συστήματα αεράμυνας και τα αμερικανικά όπλα για τα οποία ξοδέψαμε δισεκατομμύρια δολάρια για να προστατέψουμε το βασίλειο και τις πετρελαϊκές του εγκαταστάσεις; Αν το έκαναν αυτό με τόσο μεγάλη ακρίβεια, μπορούν επίσης να πλήξουν και τις εγκαταστάσεις αφαλάτωσης και περισσότερους στόχους».
Το κύριο οπλικό σύστημα αεράμυνας της Σαουδικής Αραβίας, που έχει εγκατασταθεί κυρίως για την προστασία μεγάλων πόλεων και εγκαταστάσεων, είναι το αμερικανικό σύστημα Patriot, που έχει αναχαιτίσει επιτυχώς βαλλιστικούς πυραύλους, κινούμενους σε μεγάλα ύψη, που εκτοξεύτηκαν από τους Χούθι κατά σαουδαραβικών πόλεων, μεταξύ των οποίων και το Ριάντ, από τότε που ο στρατιωτικός συνασπισμός υπό τη Σαουδική Αραβία παρενέβη στην Υεμένη εναντίον των Χούθι.
Αλλά εφόσον τα drones και οι πύραυλοι cruise πετούν πιο αργά και σε χαμηλότερα ύψη, είναι δύσκολο για τους Patriot να τα εντοπίσουν έγκαιρα για να τα αναχαιτίσουν. «Τα drones αποτελούν τεράστια πρόκληση για τη Σαουδική Αραβία επειδή συχνά πετούν κάτω από τα ραντάρ και δεδομένου του μεγάλου μήκους των συνόρων με την Υεμένη και το Ιράκ, το βασίλειο είναι πολύ ευάλωτο» είπε ανώτερος αξιωματούχος του Κόλπου.
Η Ουάσινγκτον και το Ιράν κατηγορούν το Ιράν και τους αντιπροσώπους- υποχείριά του για μια σειρά εκρήξεων σε δεξαμενόπλοια στα ύδατα του Περσικού Κόλπου- μεταξύ των οποίων δύο σαουδαραβικά πλοία τον Μάιο και επιθέσεις σε σαουδαραβικές πετρελαϊκές εγκαταστάσεις.
Πηγή ασφαλείας του Κόλπου με ενημέρωση για τις επιχειρήσεις της Aramco ανέφερε ότι το σύστημα ασφαλείας στο Αμπκάικ δεν είναι αποτελεσματικό απέναντι σε drones. Οι αρχές διερευνούν εάν τα ραντάρ έπιασαν τα drones, τα οποία χτύπησαν τα ξημερώματα, πρόσθεσε η πηγή.
Ένα στέλεχος δυτικής εταιρείας του χώρου της άμυνας που έχει σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία ανέφερε πως έναν χρόνο πριν το Αμπκάικ προστατευόταν από Patriot.
Σε ερώτηση σχετικά με τον λόγο που οι σαουδαραβικές αεράμυνες δεν αναχαίτισαν την επίθεση του Σαββάτου, ο συνταγματάρχης Τούρκι αλ Μάλικι, εκπρόσωπος του συνασπισμού, είπε σε δημοσιογράφους ότι «πάνω από 230 βαλλιστικοί πύραυλοι αναχαιτίστηκαν από δυνάμεις του συνασπισμού...έχουμε την επιχειρησιακή δυνατότητα να αντιμετωπίσουμε όλες τις απειλές και να προστατέψουμε την εθνική ασφάλεια της Σαουδικής Αραβίας».
Σύμφωνα με τη σαουδαραβική πηγή ασφαλείας και δύο πηγές της βιομηχανίας, το Ριάντ γνωρίζει για την έκταση της απειλής με drones εδώ και αρκετά χρόνια και είναι σε συζητήσεις με συμβούλους και προμηθευτές για πιθανές λύσεις, αλλά δεν έχει εγκαταστήσει νέα συστήματα.
H πηγή ασφαλείας ανέφερε πως οι αρχές μετακίνησαν μια πυροβολαρχία Patriot στην πετρελαιοπηγή Σάιμπα μετά την επίθεση εναντίον της τον προηγούμενο μήνα. Υπάρχουν επίσης Patriot στο διυλιστήριο Ρας Τανούρα της Aramco.
«Τα περισσότερα συμβατικά ραντάρ αεράμυνας είναι σχεδιασμένα για απειλές υψηλών υψομέτρων όπως πύραυλοι» είπε ο Ντέιβ Ντες Ρος στο Πανεπιστήμιο Εθνικής Άμυνας στην Ουάσινγκτον.
«Οι πύραυλοι cruise και τα drones επιχειρούν κοντά στη γη, οπότε δεν εντοπίζονται εξαιτίας της καμπυλότητας της γης. Τα drones είναι πολύ μικρά και δεν έχουν θερμικό ίχνος για τα πιο πολλά ραντάρ».
Επίσης, η αναχαίτιση drones, κόστους μερικών εκατοντάδων δολαρίων, με Patriot είναι επίσης εξαιρετικά δαπανηρή, καθώς ο κάθε πύραυλος κοστίζει γύρω στα 3 εκατ. δολάρια. Ο Τζοργκ Λάμπρεχτ, διευθύνων σύμβουλος και ιδρυτής της αμερικανικής εταιρείας ασφάλειας εναερίου χώρου Dedrone, είπε ότι υπάρχουν πιο αποτελεσματικοί τρόποι αντιμετώπισης drones, ειδικά σε σμήνη.
Ένας συνδυασμός αισθητήρων ραδιοσυχνοτήτων και ραντάρ τα εντοπίζουν, κάμερες διαπιστώνουν τον φόρτο τους και τεχνολογίες παρεμβολών τα ακινητοποιούν, όπως είπε. Ωστόσο οι τεχνολογίες αυτές παρουσιάζουν και αυτές προκλήσεις: Οι παρεμβολές συχνοτήτων θα μπορούσαν να προκαλέσουν προβλήματα σε βιομηχανικές δραστηριότητες και να έχουν επιπτώσεις στην υγεία ανθρώπων.
Τα οπλισμένα drones γίνονται όλο και περισσότερο διαθέσιμα, οπότε η απειλή σε ζωτικές υποδομές αυξάνεται δυσανάλογα, σύμφωνα με την αμερικανική εταιρεία συμβούλων Soufan Group.
Η σαουδαραβική ηγεσία φοβάται εδώ και καιρό ένα πλήγμα κατά των εγκαταστάσεων αφαλάτωσης στο Τζουμπάιλ, που εξυπηρετεί την κεντρική και την ανατολική Σαουδική Αραβία. Μια επιτυχημένη επίθεση εκεί θα άφηνε εκατομμύρια χωρίς νερό και για την επισκευή της θα χρειαζόταν πολύς χρόνος, ανέφερε σαουδαραβική πηγή.