Σίγουρα θα σας έχει συμβεί. Η μισή χαρά του στολισμού του χριστουγεννιάτικου δέντρου και του σπιτιού να συνθλίβεται όταν ανοίγετε το κουτί όπου τόσο προσεκτικά πριν από έναν χρόνο είχατε τοποθετήσει τα λαμπάκια και, ενώ δεν τα αγγίξατε ποτέ στο μεσοδιάστημα, αυτά να βγαίνουν σαν ένα τεράστιο κουβάρι όλο κόμπους.
Το θέμα μάλιστα, όπως αναφέρει το LiveScience απασχόλησε το 2007 ομάδα ερευνητών που μάλιστα δημοσίευσαν και σχετική μελέτη στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) εξηγώντας τι προκαλεί αυτό το φαινόμενο που σε εμάς προκαλεί πονοκέφαλο (και εκνευρισμό).
Στο πλαίσιο του πειράματός τους, έβαλαν διάφορα μήκη καλωδίου μέσα σε ένα κουτί και άρχισαν να το τινάζουν με μηχανικό τρόπο (όπως πχ τα ρούχα στο πλυντήριο). Επανέλαβαν τη διαδικασία περισσότερες από 3.400 φορές και παρατήρησαν ότι οι κόμποι άρχισαν να σχηματίζονται μέσα σε δευτερόλεπτα από την περιστροφή του κουτιού.
Κατά την διάρκεια του πειράματος σχηματίστηκαν περισσότεροι από 120 κόμποι. ”Δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος για να σχηματιστούν, ίσως περίπου 10 δευτερόλεπτα. Μας εξέπληξε αυτό”, είπε μιλώντας στο Live Science ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης και καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο (UCSD) ο Ντάγκλας Σμιθ. ”Είδαμε αμέσως αυτούς τους περίπλοκους κόμπους να αρχίζουν να σχηματίζονται. Όλα γίνονταν πολύ γρήγορα”.
Οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης ότι το μήκος του καλωδίου επηρέαζε την πιθανότητα σχηματισμού κόμπων. Δεν αποτελεί έκπληξη λοιπόν πως καθώς αυξήθηκε το μήκος (το μεγαλύτερο μήκος που χρησιμοποιήθηκε στη μελέτη ήταν 4,6 μέτρα), η πιθανότητα εμφάνισης κόμπων αυξήθηκε επίσης, και τελικά ήταν 100% δεδομένη.
Το υλικό από το οποίο κατασκευάστηκε έπαιξε επίσης ρόλο αφού στην περίπτωση των εύκαμπτων καλωδίων σχηματίζονταν και περισσότεροι κόμποι.
Αλλά ίσως ο πιο σημαντικός παράγοντας που οδήγησε στον σχηματισμό τους αφορούσαν τις άκρες του καλωδίου και κατά πόσο αυτές ήταν χαλαρές, επιτρέποντάς να κινούνται ελεύθερα για να σχηματίσουν τα γνωστά κουβάρια.
”Τα άκρα είναι πραγματικά αυτά που δημιουργούν έναν κόμπο”, είπε στο Live Science ο Ντόριαν Ράιμερ, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και πρώην φοιτητής του UCSD που τώρα εργάζεται ως σύμβουλος μηχανικών συστημάτων.
″Οι ναυτικοί πιθανώς το γνωρίζουν καλύτερα, ότι πρέπει να ελέγχετε τι κάνουν τα άκρα [ενός σχοινιού] για να αποφεύγονται οι κόμποι. Διαφορετικά, τα άκρα μπορούν να μετακινηθούν πάνω ή κάτω από άλλα τμήματα του σκοινιού, κάτι που τελικά θα οδηγήσει στον σχηματισμό κόμπων”.
Και στην περίπτωση των χριστουγεννιάτικων λαμπτήρων, έχοντας δεκάδες λαμπάκια που προεξέχουν από το καλώδιο, αυξάνονται οι πιθανότητες για...μπερδέματα.
″Πιστεύω, και από προσωπική εμπειρία με τα χριστουγεννιάτικα φωτάκια, πως είναι οι μικρολαμπτήρες που προεξέχουν από την πλευρά του καλωδίου που δημιουργούν πολλή τριβή και πιάνονται το ένα πάνω στο άλλο” και αυτό που προκαλούν ″είναι ακόμη χειρότερο από ό,τι είδαμε να γίνεται με ένα απλό καλώδιο”.
Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν για να αποτρέψουμε τον σχηματισμό κόμπων; Ένα δημοφιλές τρικ είναι να τυλίξετε τα λαμπάκαι γύρω από ένα επίπεδο κομμάτι χαρτονιού πριν τα αποθηκεύσετε σε κάποιο κουτί λέει ο Ράιμερ. ”Με αυτόν τον τρόπο, τα ακινητοποιείται”.
Ο Σμιθ συμφώνησε, προσθέτοντας: ″Ή ζητήστε από κάποιον άλλο να τα τα ξεμπερδέψει και να τα κρεμάσει για εσάς”.