Η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να βάλει στον «πάγο» τα στρατιωτικά Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης με την Τουρκία είναι η προσπάθεια της Αθήνας να στείλει το δικό της μήνυμα προς κάθε ενδιαφερόμενο, έπειτα από τα μπαράζ παραβιάσεων και υπερπτήσεων πάνω από το Αιγαίο και τα ελληνικά νησιά, εν μέσω της ουκρανικής κρίσης και των γεωπολιτικών αλλαγών που διαφαίνεται ότι συντελούνται.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Γιάννης Οικονόμου, έκανε λόγο για «απαράδεκτες ενέργειες που δεν θα μείνουν αναπάντητες ούτε στο πεδίο, ούτε σε διπλωματικό επίπεδο» και έχει σημασία ότι έγιναν λίγη ώρα πριν από την συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Αμερικανό πρέσβη των ΗΠΑ Τζέφρι Πάιατ. Μια συνάντηση που γίνεται λίγο πριν από το ταξίδι του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ (στις 16 Μαΐου), οι οποίες αξίζει να θυμίσουμε ότι μας έχουν ζητήσει να στείλουμε στρατιωτικό υλικό στην Ουκρανία...
Δεν είναι η πρώτη φορά που η τουρκική πολεμική αεροπορία παραβιάζει τον ελληνικό εναέριο χώρο, αλλά αυτή τη φορά προχώρησε σε δεκάδες υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά - κατοικημένα και μη.
Επίσης δεν είναι η πρώτη φορά που η ελληνική κυβέρνηση αντιδρά καταγγέλλοντας αυτή την πρακτική της Τουρκίας η οποία τείνει να γίνει συνήθεια σε Έλληνες και μη. Άλλωστε αυτό έχει αποδείξει η μέχρι σήμερα ανοχή στις τουρκικές ακροβασίες διάφορων συμμάχων μας, συμπεριλαμβανομένου και του ΝΑΤΟ.
Η πρόσφατη συνάντηση μεταξύ του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ταγίπ Ερντογάν αναπτέρωσε σε ορισμένους την ελπίδα, ότι η Αγκυρα εν μέσω της ουκρανικής κρίσης θα θελήσει να αξιοποιήσει την ευκαιρία προκειμένου να δείξει μια συμπεριφορά διαφορετική από αυτή του επεκτατικού γείτονα. Και ότι, στο πλαίσιο των προσπάθειών της να εξομαλύνει τις σχέσεις της με κράτη όπως το Ισραήλ, την Αίγυπτο ή τα ΗΑΕ, το ίδιο θα έπραττε και με τη χώρα μας.
Υπάρχει παρελθόν και μάλιστα πρόσφατο
Εις μάτην. Οι ελπίδες όμως δεν διαψεύστηκαν αιφνίδια. Είχαν προηγηθεί πολλά όλο αυτό το διάστημα. Όπως η επιμονή και η διεθνής εκστρατεία της Τουρκίας για την αποστρατικοποίηση των νησιών μας με τη συνοδεία απειλών, η παρουσίαση του νέου της πυραύλου ”ÇAKIR” και το βίντεο της προσομοίωσης που στόχευε τη Χίο, αλλά και η προ ημερών στρατιωτική άσκηση με την ονομασία «Γαλάζια Πατρίδα», που δεν ήταν τίποτα άλλο εκτός από μια πρόβα απόβασης σε ελληνικό νησί.
Μάλιστα μετά την επιτυχή «κατάληψη» του νησιού από τους Τούρκους κομάντο, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ κατηγόρησε για μία ακόμη φορά την Ελλάδα για την στρατικοποίηση των νησιών του Αιγαίου, κάνοντας λόγο για την ανάγκη σχέσεων καλής γειτονίας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και με όσα ορίζει η Συνθήκη της Λωζάνης περί αποστρατικοποίησης των ελληνικών νησιών. Μάλιστα σημείωσε ότι το νέο εξοπλιστικό πρόγραμμα της Ελλάδας «βλάπτει τη φτωχή οικονομία της» και πως εξαιτίας των εξοπλιστικών δαπανών «ο ελληνικός λαός υποφέρει».
Τι επιδιώκει η Τουρκία; Γιατί τώρα κλιμάκωση;
Είναι για εσωτερική κατανάλωση;
Θα ήταν εύκολο να πει κανείς ότι το κάνει προκειμένου να τονώσει το εθνικιστικό αίσθημα στο εσωτερικό της χώρας του, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, αλλά και ως προσπάθεια αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης - δεδομένων των πολλών εσωτερικών προβλημάτων - ενόψει των εκλογών του 2023, που θα συμπέσουν με τη συμπλήρωση της εκατονταετηρίδας της Δημοκρατίας της Τουρκίας.
Τους ενοχλεί η αναβάθμιση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής;
Επιπλέον η κυβέρνηση Ερντογάν δείχνει τον εκνευρισμό της για την διπλωματική αναβάθμιση της Ελλάδας, η οποία της δίνει το σθένος να υπενθυμίζει στην Τουρκία ότι παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και το διεθνές δίκαιο, όπως για παράδειγμα έκανε πρόσφατα το υπουργείο Εξωτερικών, όταν ανέφερε σε ανάρτησή του στο Twitter: «H Ελλάδα καταδικάζει με τον πλέον έντονο τρόπο την απόφαση του 13ου Ανώτατου Ποινικού Δικαστηρίου της Κωνσταντινούπολης στις 25 Απριλίου, να καταδικάσει τον Οσμάν Καβαλά σε ισόβια κάθειρξη χωρίς αναστολή. Ζητάμε την άμεση απελευθέρωσή του».
Το ελληνικό ΥΠΕΞ είχε εφαρμόσει στην ίδια τακτική όταν κυκλοφόρησαν εικόνες - ντοκουμέντα με τον βανδαλισμό της Αυτοκρατορικής Πύλης της Αγίας Σοφίας.
Τους ενόχλησε η Νούλαντ;
Όμως υπάρχουν και άλλες παράμετροι. Η κλιμάκωση έρχεται μόλις λίγες εβδομάδες πριν από το ταξίδι του Έλληνα Πρωθυπουργού στις ΗΠΑ και λίγο μετά τις δηλώσεις της Αμερικανίδας υφυπουργού Εξωτερικών, η οποία στις 14 Απριλίου 2022 είχε χαρακτηρίσει «προκλητικές τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από την Τουρκία».
Βέβαια αξίζει να υπενθυμίσουμε τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν από τη φιλοτουρκική, όπως την χαρακτήρισαν, στάση της - τόσο στο ζήτημα του EastMed όπου προέτρεψε να ρίξουμε το βάρος στο (αμερικανικό) LNG, όσο και σε σχέση με τα καλώδια διασύνδεσης, με την Τουρκία να συμπεριλαμβάνεται στα διακρατικά σχήματα με Ισραήλ, Αίγυπτο και Κύπρο.
Η αλλαγή στάσης της κ. Νούλαντ φάνηκε από την συνέντευξη της στην ΕΡΤ και στη Λένα Αργύρη, όπου ρωτήθηκε γιατί πήγε «με άδεια χέρια» στην Ελλάδα, η οποία είναι ο πλέον αξιόπιστος σύμμαχος, ενώ προσέφερε στην Τουρκία - η οποία κάθε άλλο παρά καθαρή θέση έχει πάρει στον πόλεμο της Ουκρανίας - τη δημιουργία ενός στρατηγικού μηχανισμού.
Η κυρία Νούλαντ απάντησε τότε, ότι Ουάσιγκτον και Αθήνα έχουν στρατηγικό διάλογο σε εξέλιξη εδώ και χρόνια και μάλιστα σε αναβαθμισμένο υπουργικό επίπεδο, ενώ πρόσθεσε χαρακτηριστικά πως «η Τουρκία δεν πήρε κάτι που δεν έχει ήδη η Ελλάδα».
Ακόμη ανασκεύασε και για τον EastMed λέγοντας, στην ίδια συνέντευξη, πως οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν επιμένουν να εγκαταλειφθεί ο αγωγός EastMed, απλώς εκφράζουν την ανησυχία τους για τις ενεργειακές εξελίξεις και ότι η τελική απόφαση για το συγκεκριμένο έργο θα πρέπει να ληφθεί από τις εμπλεκόμενες χώρες.
Αναφερόμενη δε στο ενδεχόμενο πώλησης αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία, είπε πως οι συζητήσεις με την Αγκυρα δεν έχουν ολοκληρωθεί και στο σημείο αυτό χαρακτήρισε προκλητικές τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από την Τουρκία.
Ενοχλεί η επίσκεψη Μητσοτάκη στις ΗΠΑ;
Όμως στο μεσοδιάστημα η Τουρκία, από εκεί που ένιωθε αποκλεισμένη από την κυβέρνηση Μπάιντεν, είδε το ρόλο της - με αφορμή το ουκρανικό - να αναβαθμίζεται και ορισμένες ακροβασίες της να γίνονται και πάλι ανεκτές. Ωστόσο, η πρόσκληση του Ελληνα Πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον, εάν δεν ανησυχεί την τουρκική ηγεσία, σίγουρα την προβληματίζει και έτσι υπενθυμίζει τις διεκδικήσεις της Τουρκίας σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.
Ο «επιτήδειος ουδέτερος» νιώθει πιο δυνατός;
Παράλληλα κάνει επίδειξη δύναμης θέλοντας να δείξει ότι μπορεί να έχει πολλά μέτωπα ανοιχτά, από τη Συρία έως τη Μαύρη Θάλασσα και δεν θα δίσταζε να ανοίξει ακόμη ένα, ιδίως τώρα που νιώθει ότι τη χρειάζονται Ευρωπαίοι, Ρώσοι και Αμερικανοί.
Το νεοθωμανικό όραμα ποτέ δεν χάνεται
Επιπλέον δεν πρέπει να ξεχνάμε την ιμπεριαλιστική-αναθεωρητική λογική και τα νεοθωμανικά οράματα της γειτονικής χώρας.
Ενδεικτική είναι η ανάλυση ενός από τους κορυφαίους αρθρογράφους της ερντογανικής «Yeni Safak», του Ιμπραχίμ Καραγούλ ο οποίος με αφορμή τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έγραψε στις 15 Μαρτίου άρθρο με τίτλο «Οι αυτοκρατορίες έκαναν comeback. Ήρθε το τέλος της ιστορίας για τους αδύνατους. Ο 21ος αιώνας για τους Τούρκους ξεκίνησε».
Στο κείμενο υποστηρίζει πως οι αδύναμες χώρες θα οδηγηθούν στην καταστροφή μέσα στον 21ο αιώνα, όπως συμβαίνει στην Ουκρανία. Ισχυρίζεται μάλιστα πως υπήρχε πλάνο για «συρρίκνωση» της Τουρκίας, τόσο στο πεδίο της ενέργειας, όσο και σε αυτό των αγαθών, των πρώτων υλών, αλλά και στα γεωπολιτικά σχέδια.
Η σύγκρουση αυτή θα «καταπιεί» τις αδύναμες χώρες, επισημαίνει, γι’ αυτό… ήρθε η ώρα για νέες αυτοκρατορίες: «Η Τουρκία είναι η έκπληξη του 21ου αιώνα» υπογραμμίζει.
Και τώρα τι κάνουμε;
Η αντίδραση της Αθήνας όσον αφορά το «πάγωμα» των στρατιωτικών Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης είναι σωστή. Το μήνυμα που θέλει να περάσει είναι σωστό, αλλά δεν αρκεί.
Το ζήτημα της τουρκικής επιθετικότητας πρέπει να τονιστεί στο υψηλότερο επίπεδο προς όλες τις κατευθύνσεις. Ε.Ε, Βερολίνο, ΝΑΤΟ, ΗΠΑ.
Η διεθνής κοινότητα, θα πρέπει επιτέλους να πάρει θέση. Ο κατευνασμός της Τουρκίας το μόνο που κάνει είναι να την αποθρασύνει. Η απειλή της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας είναι διαρκής και επίμονη. Εάν πονάμε για τον Ντονμπάς, τότε δεν πρέπει να ξεχνάμε και την ντροπιαστική αλήθεια ότι εδώ και 48 χρόνια μέρος της Κύπρου παραμένει υπό τουρκική κατοχή.
Επίσης δεν πρέπει κανείς να ξεχνά ότι η Ελλάδα στις μεγάλες στιγμές της ευρωπαϊκής ιστορίας ήταν πάντα στη σωστή πλευρά, ωστόσο τα οφέλη που αποκόμισε ήταν δραματικά λιγότερα σε σύγκριση με τις θυσίες που κατέβαλε.
Σε αυτή τη συγκυρία δεν μπορούμε να είμαστε και πάλι τα καλά παιδιά της Ιστορίας που θα έχουμε απλά τη συμπάθεια των εταίρων μας.
Δεν υπάρχουν περιθώρια υπαναχώρησης και αποδοχής της οιασδήποτε υποκρισίας απ΄όπου και εάν προέρχεται, εκτός και εάν έχουμε αποδεχθεί το ενδεχόμενο να είμαστε μια σφαίρα επιρροής της νεοθωμανικής Τουρκίας, με ευρωπαϊκές όμως αξίες.