«Δεν θα σε ξεχάσω ποτέ, να το θυμάσαι», μου είπε η Αμέλια με δάκρυα στα μάτια ξεκολλώντας από την αγκαλιά μου. Αν μπορούσε να πάγωνε ο χρόνος, θα είμαστε ακόμη αγκαλιασμένες…
Με τον γιο μου Κων/νο διανύοντας αχάραγα τα χιλιόμετρα από το Ναύπλιο μέχρι το Κατάστημα Κράτησης Ελαιώνα Θηβών (ΚΚΓΕΘ) πρώτη φορά είχαμε αγωνία, καθώς δεν είχαμε πρότερη εμπειρία με γυναικείο ακροατήριο. Για αυτό τον λόγο όλο το σεμιναριακό υλικό δημιουργήθηκε από την αρχή, με πολλή προσοχή και με στόχο να «μιλήσει» στην καρδιά τους.
Η ανατολή μας βρήκε να έχουμε παρκάρει και να περιμένουμε να περάσει η ώρα να ανοίξει το σχολείο, παρατηρώντας την απέναντι φύση που είχε ήδη πρασινίσει καθώς η Άνοιξη ήταν ήδη πάνοπλη και η θερμοκρασία 16 βαθμοί.
Αυτό που δεν βλέπαμε ήταν πίσω μας, όπου σε 8000 τ.μ. περίπου 400 γυναίκες εκτίουν την ποινή τους, λίγα χιλιόμετρα πριν τη πόλη της Θήβας. Διαβιώντας σε θαλάμους των 12-15 ατόμων, άλλες σβήνουν μέρες δουλεύοντας, ενώ ένα μικρό ποσοστό παρακολουθεί μαθήματα στο ΣΔΕ που λειτουργεί εκεί από το 2008 ή στο 2ο Δημοτικό Σχολείο που υπάρχει από το 2016.
Ο κ. Νίκος Αρμένης, Σύμβουλος – Συντονιστής των ανωτέρω Σχολείων φροντίζει να υπάρχουν ποίκιλλες δραστηριότητες που να προσφέρουν κίνητρο για περαιτέρω προσωπική ανάπτυξη. Τον είχα παρακολουθήσει να μιλάει σε Διημερίδες και forum για την εκπαίδευση στις φυλακές και οι προσεγγίσεις του αποτύπωναν ρεαλιστικά την εικοσάχρονη και βάλε εμπειρία του. Η Διευθύντρια του Δημοτικού κ. Ζωή Μαστροθανάση, με βιογραφικό εμπλουτισμένο από το Μεταπτυχιακό της, επιτελεί ένα έργο δύσκολο επί καθημερινής βάσης, αφού για κάποιες είναι η πρώτη τους φορά που κάθονται σε θρανίο…
Συνηθισμένοι τόσα χρόνια στα μαύρα ρούχα και την αξυρισιά των ανδρών εγκλείστων ξαφνιαστήκαμε από τη πολυχρωμία των ενδυμάτων και το μακιγιάζ σε αρκετές μαθήτριες. Στον χώρο όπου για 3 ώρες η ποίηση θα γεφύρωνε το μέσα με το έξω, η προσμονή στο βλέμμα τους μας άναβε το πράσινο φως.
Μέσα σε ένα συγκινητικό κλίμα, γεμάτο στίχους και ποιήματα, η μελοποιημένη ποίηση σήκωσε από τις καρέκλες τους αρκετές και όσο κράτησε ο χορός ο χώρος έγινε πίστα απογείωσης και λήθης…
Ένα κοινό ενθουσιώδες και συνεργάσιμο, δεκτικό και ευπροσάρμοστο αφέθηκε για πρώτη φορά στη μαγεία της ποιητικής τέχνης και μάλιστα όταν ήρθε η ώρα της συγγραφής ποιημάτων ήρθαν στα χέρια μας εύστοχα κείμενα γεμάτα πόνο, αφού σχεδόν σε όλους τους θεματικούς άξονες δεν έλειπαν οι στίχοι που εξέφραζαν πόσο τους λείπουν τα παιδιά τους, έστω και αν ήταν εκτός θέματος και το ήξεραν. Γιατί αυτή η έλλειψη είναι το υστερόγραφο στο τέλος κάθε μέρας.
Θα παραθέσω μια στροφή από το ποίημα της Κατερίνας με θέμα «Όνειρο» με την οποία η κοινή μας καταγωγή από τον Βόλο μας συνέδεσε αμέσως.
«Κι ας είμαστε πίσω απ’ τα κάγκελα / στον εφιάλτη που ζούμε / έχουμε ένα όνειρο /γιατί το θέλουμε, το αξίζουμε και μπορούμε».
Πάνω στο ίδιο θέμα η Αμαλία γράφει στην πρώτη στροφή,
«Με τις αναμνήσεις και τις σκέψεις μου / ονειροπολώ / να φύγω από το σκοτάδι που ζω / πίσω από τα κάγκελα»
και η Καλλιόπη στο ένα από τα δύο ποιήματα της:
«Ένα όνειρο χωρίς χρώμα / ένα όνειρο χωρίς ελπίδα/ ένα όνειρο που ζω / που δεν έχει σημασία…»
Η ποιητική συνεργασία Μελπομένης και Φιλιώς σε ομοιοκαταληξία είναι το καλύτερο που έχω διαβάσει μέχρι στιγμής από όλα τα χρόνια των εργαστηρίων μας, ένα διαμάντι ατόφιο.
«Ένα όνειρο χωρίς χρώμα / η ζωή μου στο κελί / θα ήθελα να έρθεις απόψε / να μην είμαι μοναχή./ Άπλωσε η νύχτα πάλι / και σαν όνειρο να ‘ρθείς / να ξεφύγω από τη ζάλη / της πικρής της φυλακής. / Θεέ μου κάνε με να αντέξω/ μέσα στο όνειρο αυτό / δώσ’ μου δύναμη να τρέξω / και στο δρόμο Σου να ‘ρθώ. / Δώσ’ μου δύναμη να κάνω / το όνειρό μου αληθινό / και ας μην πάει ξανά χαμένο / όλο αυτό που προσπαθώ».
Η Ιουλία όταν γράφει για την «Βροχή», πλημμυρίζει με ερωτηματικά το χαρτί.
«Τι είναι η βροχή;/ Τα δάκρυα όταν κλαίει ο ουρανός; / Οι σταγόνες που δίνουνε ζωή;»
Μέσα σε αυτή τη ποιητική παραγωγή, ξεχωρίζει μεταξύ των πρώτων επάξια η γραφή της Χαραλαμπίας – Μιχαέλας η οποία έγραψε 2 σελίδες Α4 σε πεζογραφή με θέμα τον «Χρόνο» σε τόνο φιλοσοφικό και διδακτικό συνάμα. Σταχυολογώ μερικά.
«Ο χρόνος είναι μια πύλη η οποία περνάει η ζωή μας όλη μέσα από τα μάτια μας. Αν ο χρόνος ήταν όντως γιατρός, τότε θα είμασταν όλοι καλά. Ο χρόνος είναι μια χρυσή και σπάνια στιγμή στη ζωή μας».
Η Φρειδερίκη όταν γράφει με θέμα το «Φεγγάρι» το χαρτί πλημμυρίζει έρωτα.
«Μια νύχτα, στο φεγγάρι ήμουνα μαζί σου / αυτό που ένιωθα νόμιζα / πως δεν θα τελειώσει ποτέ / με αγκάλιαζες σφιχτά στην αγκαλιά σου / και τα ζεστά φιλιά σου με έκαναν κομμάτια».
Η Σωτηρία που αποφυλακίζεται, τελειώνει το δικό της ποίημα ως εξής,
«…μια πανσέληνος με νόημα και ελπίδες / λίγες νύχτες ακόμα και θα δούμε / φεγγάρι και αστέρια χωρίς κάγκελα».
Είναι γεγονός ότι σε αυτή την τόσο μοναδική επίσκεψη η ποίηση ως αίτιο και αιτιατό ανέδειξε κάποιων το ταλέντο στη γραφή, που αν το καλλιεργήσουν θα δουν να καρπίζει η σκέψη τους και μαζί τους και ο κόσμος. Φεύγοντας από τη γη του Πίνδαρου, η Χαραλαμπία μου είπε: «Σήμερα άνοιξε το μέσα μου που το είχα καιρό κλειστό. Θα αρχίσω να γράφω» και η Αμέλια κράτησε σφιχτά το βιβλίο μου και μου υποσχέθηκε να αρχίζει να διαβάζει ποίηση.
Η Αμέλια, γενναιόδωρη και με απόλυτο σεβασμό και ανταπόκριση στον ερχομό μας, είχε την καλοσύνη να μας χαρίσει τις 2 ζωγραφιές που συνοδεύουν αυτό το κείμενο.
Κλείνοντας δεν θα μπορούσα να παραλείψω την παρουσία της μικρούλας Asma, κόρη της πανέμορφης Bibi. Γιατί μπορεί να μην έγραψε όπως η μαμά της, αλλά «έγραψε» μέσα μας ανεξίτηλα.
***
Η Γκέλη Ντηλιά είναι βραβευμένη ποιήτρια και συγγραφέας, επιμορφωμένη εθελόντρια ενηλίκων Καταστημάτων Κράτησης.