Ένα από τα μεγαλύτερα οδικά έργα της Ελλάδας, η Αττική Οδός που κατασκευάστηκε για να λύσει μεγάλα κυκλοφοριακά θέματα της Αττικής και που βρισκόταν στον φάκελο διεκδίκησης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004, πέρασε σε μια νέα εποχή.
Πλέον, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Α.Ε., ως μοναδικός μέτοχος της εταιρείας «ΝΕΑ ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ Μ.Α.Ε.», ανέλαβε, και επίσημα με τη σημερινή υπογραφή της Σύμβασης Παραχώρησης, υπηρεσίες για τη χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση της Αττικής Οδού για χρονικό διάστημα 25 ετών, με αντισυμβαλλόμενους το Ελληνικό Δημόσιο και το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ Α.Ε.). Πρόκειται για τη μεγαλύτερη σε αξία σύμβασης παραχώρησης που έχει υπογραφεί ποτέ στην Ελλάδα με συνολικό τίμημα 3,270 δισ. ευρώ.
Ο Παραχωρησιούχος, που θα αναλάβει για 25 έτη τη χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση της Αττικής Οδού, πέραν του εφάπαξ οικονομικού ανταλλάγματος, θα αποδίδει ετησίως στο ΤΑΙΠΕΔ ποσοστό που θα ανέρχεται σε 7,5% επί των πάσης φύσεως εσόδων από την εκμετάλλευση του αυτοκινητοδρόμου, ενώ προβλέπονται περαιτέρω επενδύσεις και δαπάνες αναβαθμίσεων και εκσυγχρονισμού ύψους 380 εκατ. ευρώ στο σύνολο διάρκειας της παραχώρησης. Με τη νέα σύμβαση παραχώρησης, το αντίτιμο των διοδίων για τα οχήματα κατηγορίας 2 μειώνεται σε 2,50 ευρώ από 2,80 ευρώ.
Η Αττική Οδός κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1990. Έχει μήκος 70 χλμ. και αποτελεί τον περιφερειακό δακτύλιο της ευρύτερης μητροπολιτικής περιοχής της Αθήνας και τη ραχοκοκαλιά του οδικού δικτύου του Νομού Αττικής, όπου κατοικούν περισσότεροι από 5 εκατ. άνθρωποι. Επίσης, αποτελεί τον συνδετικό κρίκο του οδικού άξονα ΠΑΘΕ (Πάτρα-Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Εύζωνοι), αφού συνδέει την Εθνική Οδό Αθηνών – Λαμίας με την Εθνική Οδό Αθηνών-Κορίνθου, παρακάμπτοντας το κέντρο της Αθήνας, ενώ συνδέει οδικά και το αεροδρόμιο της Αθήνας με το κέντρο της πόλης.
Σε ορισμένα τμήματα στο μέσον του οδικού άξονα, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, κινείται ο προαστιακός σιδηρόδρομος, που δεν αποτελεί μέρος της σύμβασης παραχώρησης της Αττικής Οδού.
Τα επόμενα βήματα της διαδικασίας περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την κύρωση της Σύμβασης Παραχώρησης από τη Βουλή, το χρηματοοικονομικό κλείσιμο της συναλλαγής με την εφάπαξ καταβολή του τιμήματος και την εκπλήρωση όλων των συμβατικών προϋποθέσεων παράδοσης-παραλαβής.
Η χρηματοδότηση του έργου αναμένεται να προέλθει από έναν συνδυασμό ιδίων κεφαλαίων του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και τραπεζικού δανεισμού, όπως έχει προβλεφθεί και στο πλαίσιο της διαγωνιστικής διαδικασίας. Ως αποκλειστικός χρηματοοικονομικός σύμβουλος της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Α.Ε. για τη συναλλαγή ενήργησε η Mediobanca S.p.A., ενώ η χρηματοδοτική υποστήριξη προήλθε από τις ελληνικές τράπεζες (Τράπεζα Πειραιώς, Εθνική Τράπεζα, Eurobank και Alpha Bank).
Το έργο βρίσκεται σε λειτουργία, βέβαια, ενώ η βαριά του συντήρηση θα έχει ολοκληρωθεί κατά την ημερομηνία μεταβίβασης στη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Τα δεδομένα κυκλοφορίας των τελευταίων 20 χρόνων, σε συνδυασμό με τις προβλέψεις της σύμβασης παραχώρησης, δείχνουν ότι το συγκεκριμένο έργο μπορεί να ανταπεξέλθει αποτελεσματικά σε δύσκολες καταστάσεις, κατατάσσοντάς το μεταξύ αυτών με το χαμηλότερο ρίσκο και με ιδιαίτερη ανθεκτικότητα, όπως απέδειξε η απόδοσή του τόσο κατά την οικονομική κρίση όσο και κατά την πρόσφατη πανδημία. Συγκεκριμένα, η μέση ημερήσια κίνηση κατά το τέλος του 2022 είχε ήδη ξεπεράσει τα προ-πανδημίας επίπεδα, με τον αυτοκινητόδρομο να σημειώνει μια μέση ετήσια αύξηση κυκλοφορίας της τάξης του 4% τα τελευταία 10 χρόνια, ενώ πλέον η μέση ημερήσια κυκλοφορία κινείται στα 270.000 οχήματα.
Υπενθυμίζεται πως ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ είναι ο μεγαλύτερος επενδυτής σε έργα παραχωρήσεων, ΣΔΙΤ και εμβληματικά έργα που αντιστοιχούν σε επενδύσεις δισεκατομμυρίων ευρώ, όπως ο νέος Διεθνής Αερολιμένας Ηρακλείου Κρήτης, το Ολοκληρωμένο Τουριστικό Συγκρότημα στο Ελληνικό, ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (ΒΟΑΚ), η Ολοκληρωμένη Διαχείριση Απορριμμάτων στις Περιφέρειες Ηπείρου και Πελοποννήσου, το Ενιαίο Ηλεκτρονικό Εισιτήριο σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη κ.ά.
Στην τελετή παρευρέθηκαν ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, ο υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Νίκος Ταχιάος, ο διευθύνων σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ, Δημήτρης Πολίτης, o διευθύνων σύμβουλος του Growthfund, Γρηγόρης Δ. Δημητριάδης, o πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Α.Ε., Γεώργιος Περιστέρης και ο πρόεδρος της ΝΕΑ ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ Μ.Α.Ε., Εμμανουήλ Μουστάκας.
Ο υπουργός Οικονομικών και Εθνικής Οικονομίας, Κωστής Χατζηδάκης, δήλωσε: «Η σύμβαση που υπεγράφη σήμερα είναι ιδιαίτερα σημαντική για τρεις κυρίως λόγους. Πρώτον, το Δημόσιο βάζει στο ταμείο του ένα πολύ μεγάλο ποσό, σχεδόν 3,3 δισ. ευρώ, που είναι το υψηλότερο στην ιστορία του ΤΑΙΠΕΔ. Δεύτερον, με το ποσό αυτό μπορούμε να μειώσουμε ισόποσα το Δημόσιο χρέος, σχεδόν κατά 1,5 μονάδα του ΑΕΠ μόνο από αυτή τη συναλλαγή. Και τρίτον, η σύμβαση προβλέπει τη μείωση των διοδίων προς όφελος εκατομμυρίων κατοίκων της πρωτεύουσας που χρησιμοποιούν καθημερινά την Αττική οδό. Η σύμβαση έχει και ένα επιπλέον ειδικό χαρακτηριστικό καθώς τυχαίνει να είναι και η πρώτη στη χώρα μας με την οποία ανανεώνεται, μετά από διαγωνισμό, προηγούμενη σύμβαση παραχώρησης. Θέλω να συγχαρώ όλους τους εμπλεκόμενους στη συμφωνία που υπογράφεται σήμερα και να διαβεβαιώσω ότι η κυβέρνηση θα συνεχίσει να πορεύεται στο δρόμο της αξιοποίησης της περιουσίας του Δημοσίου που εξασφαλίζει βελτίωση των υπηρεσιών, μείωση του κόστους και αύξηση των εσόδων του προϋπολογισμού».
Ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, τόνισε: «Η υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης υπηρεσιών για τη χρηματοδότηση, τη λειτουργία, τη συντήρηση και την εκμετάλλευση της Αττικής Οδού, επιβεβαιώνει ότι και στην Ελλάδα, η συνεργασία του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, μπορεί να είναι διαφανής, αλλά και αποδοτική και για τις δύο πλευρές. Μπορεί, δηλαδή να είναι ωφέλιμη και για τα δύο μέρη, μέσα σε ένα πλαίσιο το οποίο να καλύπτει, από τη μια πλευρά, το δημόσιο συμφέρον, μέσω της χρηματοδότησης, της λειτουργίας και της συντήρησης του αυτοκινητόδρομου και από την άλλη πλευρά, να εξασφαλίζει ένα λογικό κέρδος στον ιδιωτικό φορέα, μέσω της εκμετάλλευσης του οδικού άξονα. Ως Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών θα καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια για την προστασία των δημόσιων υποδομών και για τη διασφάλιση της ομαλής και αποτελεσματικής λειτουργίας του συστήματος μεταφορών, με πρώτη προτεραιότητα την ασφάλεια των χρηστών».
Αναφερόμενος στην υπογραφή της Σύμβασης Παραχώρησης, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Γιώργος Περιστέρης δήλωσε: «Η ένταξη της Αττικής Οδού στο χαρτοφυλάκιο παραχωρήσεων του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ αποτελεί μέρος ενός συνολικού σχεδιασμού που προσεχτικά και με σύνεση υλοποιούμε εδώ και χρόνια, πραγματοποιώντας ιδιωτικές επενδύσεις με πολλαπλασιαστική αξία για την εγχώρια οικονομία, συνεισφέροντας στην αύξηση της απασχόλησης αλλά και εισφέροντας σημαντικότατα κεφάλαια στα δημόσια ταμεία. Η Αττική Οδός, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, είναι ένα έργο που αναπόφευκτα ξεχωρίζει, μεταξύ των άλλων οδικών παραχωρήσεων της χώρας, καθώς λόγω της θέσης στην Αττική, επηρεάζεται και επηρεάζει συνολικά την κυκλοφοριακή πραγματικότητα της πρωτεύουσας. Για αυτό και η Αττική Οδός δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως νησίδα, αλλά ως νευραλγικό κομμάτι ενός ευρύτερου κυκλοφοριακού ιστού, που πρέπει να αναπτυχθεί και να επεκταθεί περαιτέρω προκειμένου οι μετακινήσεις των πολιτών και των επισκεπτών της Αθήνας να γίνουν αποδοτικές, βελτιώνοντας το ανθρωπογενές και φυσικό περιβάλλον και την καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων».
Εστιάζοντας στη σημασία της εξασφάλισης της παραχώρησης της Αττικής Οδού για τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ο πρόεδρος της παραχωρησιούχου εταιρείας ΝΕΑ ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ Μ.Α.Ε. και Γενικός Διευθυντής Ανάπτυξης του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Εμμανουήλ Μουστάκας, επισήμανε κατά την υπογραφή της σύμβασης: «Για τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, πρόκειται για ένα έργο που διευρύνει το δίκτυο αυτοκινητοδρόμων του Ομίλου στην Ελλάδα, προσφέροντας σημαντικά σε επίπεδο εσόδων, EBITDA και μερισματικών αποδόσεων, με ένα προφίλ σημαντικά χαμηλότερου ρίσκου. Η απόδοση του έργου αναμένεται εντός του εύρους αποδόσεων που παραδοσιακά στοχεύει και επιτυγχάνει η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ σε ομοειδή έργα, προσδίδοντας επιπλέον αξία στην εταιρεία και σημαντικά οφέλη στους μετόχους της».
Ο διευθύνων σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ, Δημήτρης Πολίτης, τόνισε: «Σήμερα ξεκινά ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του οδικού άξονα που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας χιλιάδων ανθρώπων. Το ΤΑΙΠΕΔ, σε συνεργασία με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, ολοκλήρωσε με ταχύτητα και διαφάνεια ένα πολυσύνθετο έργο και θα εισπράξει για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου το υψηλότερο τίμημα στην ιστορία του, συμβάλλοντας αποφασιστικά στη μείωση του δημόσιου χρέους. Πρόκειται για ένα πρωτόγνωρο έργο καθώς για πρώτη φορά έπρεπε να διαχειριστούμε τη λήξη σύμβασης παραχώρησης που είχε συνάψει το Ελληνικό Δημόσιο και να εξασφαλίσουμε τη μετάβαση σε νέο καθεστώς παραχώρησης. Με το έργο αυτό διασφαλίζουμε ότι ο σημαντικότερος αυτοκινητόδρομος στην Αττική θα εξακολουθήσει να λειτουργεί σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα, με γνώμονα την αυξημένη οδική ασφάλεια και την αξιοπιστία των μετακινήσεων, δεδομένου ότι ο νέος παραχωρησιούχος διαθέτει μεγάλη εμπειρία και αποδεδειγμένη ικανότητα στη διαχείριση κρίσιμων οδικών υποδομών».
Ο διευθύνων σύμβουλος του Growthfund, Γρηγόρης Δ. Δημητριάδης, δήλωσε: «Η σημερινή συμφωνία πιστοποιεί ότι έχουμε περάσει σε μια νέα εποχή στον τρόπο με τον οποίο το Δημόσιο, το Growthfund και το ΤΑΙΠΕΔ μπορούν να επιτυγχάνουν όλο και μεγαλύτερα έσοδα από την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας παράγοντας ταυτοχρόνως μεγαλύτερο όφελος για τους πολίτες. Η επίτευξη του μεγαλύτερου τιμήματος παραχώρησης στην ιστορία του ΤΑΙΠΕΔ, με ταυτόχρονη μείωση του αντιτίμου για τη διέλευση από τον μεγαλύτερο, τον πιο σύγχρονο και ασφαλή αυτοκινητόδρομο της Αττικής, με το υψηλότατο επίπεδο υπηρεσιών, αποτελεί την εφαρμογή του οράματός μας για τη μέγιστη παραγωγή αξίας για το Δημόσιο και τους πολίτες».