Πρωταγωνιστής με χιλιάδες ώρες πτήσης στο θέατρο -και μεγάλες επιτυχίες-, επιφορτισμένος με δύο θεσμικούς ρόλους, τους οποίους, όπως λέει, αντιμετωπίζει «με την ίδια αγάπη και την ίδια φροντίδα», αλλά πριν απ′ όλα, άνθρωπος νηφάλιος, ακόμη κι όταν είναι θυμωμένος.
Με αφορμή την «Παλιγγενεσία», το λαϊκό ορατόριο του Δημήτρη Μαραμή για την Επανάσταση στη Ρούμελη, τη μία από τις δύο παραγωγές στις οποίες εμφανίζεται το φετινό καλοκαίρι, ο Γρηγόρης Βαλτινός μιλά στη HuffPost. Για την πανδημία -πώς αλλιώς;- για τους αρνητές των εμβολίων και την επιβίωση μετά από ένα καλοκαίρι που μοιάζει με κινούμενη άμμο, αλλά και για τη μεγάλη εθνική επέτειο, που γιορτάστηκε και δεν γιορτάστηκε ή, πιο σωστά, γιορτάστηκε αλλιώς.
-Ποιες σκέψεις, ποιες αγωνίες έφερε το δεύτερο καλοκαίρι της πανδημίας;
Η αγωνία και οι μαύρες σκέψεις δεν έχουν φύγει, γιατί ανά πάσα στιγμή μπορεί να ξαναβρεθούμε στην ίδια κατάσταση. Όσο υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι δεν συμμορφώνονται με το σύνολο, δυστυχώς τα πράγματα θα συνεχίσουν να είναι επικίνδυνα -και για τη δουλειά μας. Δηλαδή, να κλείσουμε τα θέατρα, να χάσουμε τα θέατρα -να μας τα πάρουν, γιατί δεν είναι δικά μας, τα ενοικιάζουμε- να μείνουν οι εργαζόμενοι στον δρόμο, είτε τεχνικοί είτε άλλο προσωπικό. Δεν θα υπάρξουν άλλες αναστολές εργασίας. Οι ηθοποιοί που περιμένουν να ανέβουν παραστάσεις θα μείνουν στον δρόμο, οι τεχνικοί που κατασκευάζουν τα σκηνικά και τα κοστούμια θα μείνουν χωρίς δουλειά. Αν ακούσει κανείς τα επιχειρήματα των αντιεμβολιαστών είναι από ανόητα μέχρι αφελή και ψεκασμένα.
-Υπάρχουν στον κύκλο σας, κοινωνικό και επαγγελματικό, αρνητές; Και εάν ναι, πώς τους έχετε αντιμετωπίσει;
Όπως ξέρετε ασχολούμαι και με το μουσικό θέατρο, όπως και με συναυλίες, είτε απαγγέλοντας, είτε τραγουδώντας, είτε σκηνοθετώντας. Έχουν υπάρξει λοιπόν, τραγουδιστές και μουσικοί, οι οποίοι ήταν αντιεμβολιαστές και τους είπα πάρα πολύ ευγενικά ότι δεν μπορούμε να συνεργαστούμε, γιατί εγώ είμαι περίπου δύο χρόνια σε καραντίνα, γιατί περιμένουν πολλοί άνθρωποι από μένα να ξαναρχίσει η δουλειά και δεν μπορώ, ενώ ήμουν τόσο καιρό κλεισμένος μέσα, να κολλήσω από εσάς.
“Το θεωρώ πάρα πολύ δειλό. Είναι σαν να είμαστε όλοι στο μέτωπο του πολέμου και να σου λένε, πήγαινε εσύ μπροστά, εγώ θα κάτσω πίσω να πιω το καφεδάκι μου, γιατί μπροστά μπορεί να με σκοτώσουν”
Έχετε αυτή την άποψη, καθίστε εσείς στο σπίτι σας κι εγώ στο δικό μου. Και χώρισαν οι δρόμοι μας.
-Ποιό επιχείρημα θα μπορούσε να πείσει; Δεν αναφέρομαι στις βαριές περιπτώσεις αρνητών, αλλά σε ανθρώπους οι οποίοι μπορούν να πειστούν και να αλλάξουν γνώμη.
Όταν υπάρχει ένας πόλεμος και οι οβίδες και οι βόμβες σφυρίζουν πάνω από το κεφάλι σου, τα επιχειρήματα είναι πολυτέλεια. Σημειώνω ότι πρέπει να διαχωρίσουμε τους ανθρώπους οι οποίοι δεν μπορούν να κάνουν εμβόλιο για λόγους υγείας. Επειδή τους το έχει πει ο γιατρός, επειδή έχουν κάποιο νόσημα, που ενδεχομένως το εμβόλιο πυροδοτήσει. Αυτό το διαχωρίζω. Όλα τα άλλα είναι ανόητα. Το θεωρώ πάρα πολύ δειλό. Είναι σαν να είμαστε όλοι στο μέτωπο του πολέμου και να σου λένε, πήγαινε εσύ μπροστά, εγώ θα κάτσω πίσω να πιω το καφεδάκι μου, γιατί μπροστά μπορεί να με σκοτώσουν. Σίγουρα μπορεί να υπάρξουν κάποιες παρενέργειες. Πρέπει καθένας να βάλει κάτω τα πράγματα και να πει: Μπορεί να είμαι ο ένας στο εκατομμύριο. Εγώ το είπα προς χάριν του συνόλου. Μπορεί να είμαι ο ένας στο εκατομμύριο και να πάθω κάτι για κάποιες μέρες. Όμως, είμαι ένας στο εκατομμύριο και μέσα στην κοινωνία. Έχουμε επιλέξει να ζούμε ομαδικά, νομαδικά και πρέπει να το σεβόμαστε.
Ανεβάζω μία παράσταση εφέτος που έχει τίτλο «Κωστής Παλαμάς - Οι μούσες που αγάπησα». Υπάρχει μία φράση που λέει «αν δεν καταλάβουμε ότι η ευθύνη είναι ολονών μας, είναι συλλογική, τότε ο ένας θα νοικοκυρεύει κι ο άλλος θα βρωμίζει πάντα». Αυτό αναφέρεται απόλυτα στο εμβόλιο, γιατί κάποιοι άνθρωποι νοικοκυρεύουν αυτή τη στιγμή, προσπαθώντας να σώσουν το σύνολο, και κάποιοι βρωμίζουν.
-Εκτός των άλλων είστε στο ΔΣ του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και αντιπρόεδρος στην Ένωση Θεατρικών Παραγωγών, γεγονός που σας δίνει μία πανοραμική εικόνα της κατάστασης.
… Και προσπαθούμε να σώσουμε την κατάσταση, όχι μόνο για τους παραγωγούς. Γιατί χωρίς ιδιωτική παραγωγή δεν υπάρχει ούτε Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών, ούτε εργασία για τους ηθοποιούς. Τα κρατικά θέατρα απασχολούν 200 άτομα και η ιδιωτική πρωτοβουλία απασχολεί 5.000 άτομα. Αντιμετωπίζω με την ίδια αγάπη και την ίδια φροντίδα τη θέση μου στο ΚΘΒΕ και στην ΕΝ.ΘΕ.ΠΑ., γιατί πρόκειται για το θέατρο.
-Τον χειμώνα θα έχουμε παραστάσεις μόνο για εμβολιασμένους;
Μα το έχουμε ήδη για τις κλειστές αίθουσες. Συζητούσαμε στην Ένωση Θεατρικών Παραγωγών να το εφαρμόσουμε στα θέατρα ακριβώς για να παροτρύνουμε τον κόσμο- γνωρίζοντας ότι μία τέτοια απόφαση μπορεί να μειώσει τα όποια έσοδα.
Είπαμε προκειμένου να βοηθήσουμε την κυβέρνηση σ’ αυτόν τον αγώνα -και το λέω ανεξαρτήτως κόμματος, μία περηφάνια που έχω στη ζωή μου είναι ότι δεν έχω ενταχθεί σε κόμμα, ακριβώς για να μπορώ να κρίνω την κάθε κυβέρνηση- ότι θα ανοίξουμε τα θέατρα το φθινόπωρο μόνο για εμβολιασμένους. Όχι για να αποκλείσουμε τους άλλους -το λέω γιατί ακούγονται διάφορα, ότι αυτό δεν είναι δημοκρατικό, είναι φασιστικό και άλλα παρόμοια. Δηλαδή, είναι φασιστικό ότι θέλουμε να απομονώσουμε κάποιους ανθρώπους ανεμβολίαστους που μπορεί να νοσήσουν και να μας κολλήσουν και δεν είναι φασιστικό ότι ο άλλος αποφασίζει να μην εμβολιαστεί και να με σκοτώσει; Κατά τη γνώμη μου αυτό είναι φασιστικό. Γιατί έχει να κάνει με τους γονείς μας, με τα παιδιά μας, με την επόμενη γενιά, με όλο τον κόσμο.
Είπαμε θα κάνουμε τα θέατρα μόνο για εμβολιασμένους. Και πριν το αποφασίσουμε, αποφασίστηκε εκ των πραγμάτων και ανακοινώθηκε από την Πολιτεία. Ξαναλέω, όχι για να διαχωρίσουμε και να βάψουμε με σπρέι τα επικίνδυνα κτίρια, αλλά για να προστατέψουμε το σύνολο.
Βεβαίως μπορούν να μην εμβολιαστούν, αλλά να μην ανακατεύονται με τον υπόλοιπο πληθυσμό που έχει εμβολιαστεί. Δεν θέλεις, σύμφωνοι, καμία αντίρρηση, κάθισε σπίτι σου.
Εάν κάποιος έχει χολέρα, για να μιλήσουμε για μία παλιά ασθένεια και ένα παλιό εμβόλιο, ή αν θέλετε, ανεμοβλογιά, θα του επιτρέψεις να πάει στο εργοστάσιο; Δεν θα πρέπει ο επικεφαλής του εργοστασίου να αναλάβει τις ευθύνες του και να απαντήσει στο ερώτημα, γιατί άφησε τον άνθρωπο με τη χολέρα να πάει στο εργοστάσιο; Είμαι υπέρ του πιστοποιητικού εμβολιασμού. Το έχετε; Περάστε! Δεν το έχετε; Λυπάμαι πάρα πολύ, πρέπει να φύγετε. Τέλος.
-Να περάσουμε στο λαϊκό ορατόριο «Παλιγγενεσία» του Δημήτρη Μαραμή. Ποιος είναι ο ρόλος σας;
Έχω ρόλο αφηγητή, αλλά τραγουδάω κιόλας. Ο βασικός τραγουδιστής σαφώς είναι ο Κώστας Μακεδόνας, επίσης είναι το «8tetto», οκτώ υπέροχα παιδιά, οκτώ υπέροχες φωνές που έχουν όλο το ορατόριο πάνω τους. Ο ρόλος του Κώστα είναι του τραγουδιστή, ο οποίος κατά διαστήματα βγαίνει και λέει κάποιο εμβληματικό τραγούδι ή κάποιο μελοποιημένο ποίημα, ενώ εγώ βγαίνω κατά περίσταση και λέω κάποιο κείμενο, από Μακρυγιάννη μέχρι Περικλή Κοροβέση, γιατί έχουν επιλεγεί και σύγχρονα κείμενα. Επίσης, τραγουδάω ένα μελοποιημένο ποίημα του Βαλαωρίτη, τον Θάνατο του Διάκου, που είναι -για μένα, για να μην προκαταλάβω κανέναν- μία σπουδαία στιγμή. Το έχει μελοποιήσει καταπληκτικά ο Δημήτρης Μαραμής. Κι έτσι είμαι κοντά και σε μία άλλη αγάπη μου, που είναι το τραγούδι.
-Λόγω πανδημίας η επέτειος των 200 ετών από την Επανάσταση -παρά τις εκθέσεις, τις παραστάσεις, τις δράσεις- δεν γιορτάστηκε και τιμήθηκε μαζικά. Έχω την αίσθηση ότι η παγκόσμια υγειονομική κρίση εμπόδισε τη διαδικασία του αναστοχασμού και παρά τα όσα έχουν γίνει και γίνονται, μόλις που ξύσαμε την επιφάνεια της συλλογικής μνήμης. Συμφωνείτε;
Πιστεύω ότι συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Να σας πω γιατί. Είδα κάποιες εκπομπές και αφιερώματα, και στη δημόσια τηλεόραση, στις ΕΡΤ, σε όλα τα κανάλια της δημόσιας τηλεόρασης, και στην ιδιωτική, για να αναφέρω τον Σκάι, όπου μπήκε βαθιά το μαχαίρι. Δεν μίλησαν οι ειδικοί μόνο με πανηγυρική διάθεση, αν θέλετε, με κορώνες πατριωτικές ή εθελοτυφλία. Οι επιστήμονες κατέθεσαν τα γεγονότα της περιόδου εκείνης πολύ αντικειμενικά, αναφέρθηκαν στα λάθη των Ελλήνων και πρέπει να πω ότι από όλα όσα παρακολούθησα, πολλά από αυτά μέχρι τώρα δεν είχαν ειπωθεί.
“Το παρελθόν πρέπει να το προστατέψεις. Αλλά για να προστατέψεις το παρελθόν, δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος από το να φροντίσεις το μέλλον σου. Γιατί όταν κοιμάσαι, άλλος γράφει ιστορία”
Ίσως λοιπόν, ο εγκλεισμός και η πανδημία μας έκανε να στραφούμε πιο εσωτερικά στην ιδέα της Επανάστασης. Μου αρέσει πιο πολύ αυτό από ένα πανηγύρι στο Καλλιμάρμαρο, το οποίο θα ήταν μία φιέστα φανφαρόνικη, παραποιημένη, γεμάτη θριαμβολογίες. Βεβαίως, σαφώς θα μπορούσαν να γίνουν μαζικές εκδηλώσεις είτε εορτασμού, ενθουσιασμού, είτε στοχασμού. Δεν έγινε ακριβώς επειδή δεν ήταν δυνατόν να συγκεντρωθεί ο κόσμος σε ένα μέρος, ακόμα και υπαίθριο. Και καλώς. Δεν πειράζει. Ας παρακολουθήσουμε αντί για ριάλιτι κάποιες από αυτές τις εκπομπές. Ας τις αναζητήσουμε στο YouTube και στο Facebook, ας τις δούμε και ας σταματήσουμε για λίγο τα μαγειρέματα και τα αγωνίσματα. Ας αγωνιστούμε λιγάκι στον εσωτερικό μας κόσμο. Αυτό μας λείπει. Δεν μας λείπει αν θα περάσουμε τον κρίκο στο παλούκι.
-Εάν ζητούσα τώρα, στην εποχή της ωριμότητας, θεωρώντας ότι οι άνθρωποι ανά δεκαετία επανεξετάζουμε τις θέσεις μας, να συνοψίσετε, τι είν’ η πατρίδα μας, τι θα απαντούσατε;
Η πατρίδα μας είμαστε εμείς. Αν θέλουμε να προσέξουμε, να φροντίσουμε την πατρίδα μας, πρέπει να φροντίσουμε εμάς. Εμείς είμαστε η πατρίδα μας. Δεν είναι ούτε οι κάμποι, ούτε τα ψηλά βουνά. Πατρίδα είναι οι άνθρωποι. Είναι η γλώσσα, είναι η ιστορία, είναι η πρόοδος, είναι η συλλογική ευθύνη, είναι ο πολιτισμός, είναι η αισθητική. Αυτό είναι η πατρίδα μας, αλλά ο Παλαμάς για να κλείσουμε τον κύκλο είπε και τη μεγάλη φράση: «Παρατήστε της δάφνης τα κρεβάτια και πολεμήστε γιατί η μεγαλοσύνη στα έθνη δεν μετριέται με το στρέμμα, με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται και με το αίμα». Γιατί όταν βρεθούμε σε αμηχανία και σε δύσκολη θέση ή όταν θέλουμε να κάνουμε τον κόκορα, λέμε, ξέρεις ποιος είμαι εγώ, ρε, ξέρεις ποιοι είναι οι πρόγονοι μου; Εσύ φίλε μου, δεν είσαι οι πρόγονοι σου, είσαι το μέλλον. Αυτό πρέπει να φροντίσεις. Όχι το παρελθόν. Το παρελθόν πρέπει να το προστατέψεις. Αλλά για να προστατέψεις το παρελθόν, δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος από το να φροντίσεις το μέλλον σου. Γιατί όταν κοιμάσαι, άλλος γράφει ιστορία. Κάτι που συμβαίνει τώρα. Την ιστορία μας δυστυχώς δεν τη γράφουμε εμείς. Πρέπει να φροντίσουμε να τη γράψουμε εμείς.
-Τι θα κάνετε τον χειμώνα στο θέατρο;
Θα συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε. Είχα πει ότι θα ανεβάσω το «Κάθε Τρίτη με τον Μόρι» -γιατί κατέβηκε με 200 άτομα μέσα στο θέατρο και 1000 απέξω- σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, αλλά και σε περιοδεία και στη συνέχεια περιμένει «Ένας βιολιστής στη στέγη», που ήταν να ανέβει πέρυσι. Τον ανέβασα πρώτη φορά πριν από είκοσι χρόνια, δεύτερη φορά στο Ηρώδειο και σε περιοδεία, τρίτη φορά στο Μπάντμιντον και τέταρτη φορά ήταν να ανέβει τώρα. Πήρε αναβολή πέρυσι, πήρε αναβολή το καλοκαίρι και λέμε μήπως το κάνουμε το επόμενο καλοκαίρι. Υπάρχουν και άλλα σχέδια, τα οποία ας είμαστε λίγο ταπεινοί και ας μην τα ανακοινώσουμε.
-Μόνο ήσυχος δεν κάθεστε.
Θα αντιληφθώ ότι γέρασα αν κάτσω ήσυχος.
Info
Δημήτρης Μαραμής
«Παλιγγενεσία»
(Η Επανάσταση στη Ρούμελη το 1821)Ερμηνεύουν:
Κώστας Μακεδόνας
Γρηγόρης Βαλτινός
& το φωνητικό σύνολο «8tetto»Συμμετέχει το μουσικό σύνολο: Περικλής Τιμπλαλέξης (βιολί), Ηλίας Σδούκος (βιόλα), Μιχάλης Πορφύρης (τσέλο), Αλέξανδρος Τράμπας (κοντραμπάσο), Βασίλης Παναγιωτόπουλος (κρουστά), Δημήτρης Μαραμής (διεύθυνση - πιάνο).
Επόμενες παραστάσεις:
Φρούριο Καράμπαμπα Χαλκίδας (22/7)
Ιερά Μονή Προφήτη Ηλία Παρνασσίδος (24/7)
Θέατρο Κρύας Λιβαδειά (16/9).
Ώρα 21:00.
*Οι παραστάσεις στην Χαλκίδα και στην Άμφισσα είναι sold out.
Προπώληση εισιτηρίων ticketservices.gr
Ανάθεση στον συνθέτη και καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ Δελφών “Το λάλον ύδωρ”, Δημήτρη Μαραμή από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος.
Το έργο τελεί υπό την αιγίδα της Επιτροπής «Ελλάδα 2021».