Το λογοπαίγνιο «EUgoslavia», το οποίο συνδυάζει την ιστορική μνήμη της κατάρρευσης και διαμελισμού της άλλοτε Γιουγκοσλαβίας με την παρούσα κατάσταση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία παρουσιάζει ενδείξεις «βαλκανοποίησης»- κατακερματισμού, συναντάται στον τίτλο σχετικού δημοσιεύματος του Politico, «Welcome to EUgoslavia».
Όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα, η ΕΕ είναι – και ενδεχομένως να είναι για πάντα- χωρισμένη ξεκάθαρα σε περιφερειακά μπλοκ τα οποία έχουν κοινές ατζέντες, είτε πρόκειται για τις βόρειες χώρες, με επίκεντρο στη Γερμανία, είτε με το «Club Med» των νοτίων χωρών, (στο οποίο άλλωστε ανήκει και η χώρα μας). Ωστόσο, αυτό φαίνεται να άλλαξε πρόσφατα, καθώς οι πολιτικές και οικονομικές κρίσεις στην ΕΕ δημιούργησαν μια σειρά μικρότερων υποομάδων, μια τάση που ενισχύεται από το Brexit.
Απόδειξη αυτής της τάσης, αναφέρεται, είναι το EUMed, στο οποίο πρωτοστάτησε η Ελλάδα, με σκοπό την άμυνα απέναντι στη «συμμαχία» των βορείων κρατών, στα οποία αποδίδουν την οικονομική στασιμότητα του νότου. Επίσης, στην κεντρική Ευρώπη, υπάρχει η Ομάδα Βίζεγκραντ, που «ζωντάνεψε» ξανά για να αντισταθεί στις πιέσεις των Βρυξελλών για να αποδεχτούν οι χώρες της πρόσφυγες. Η Αυστρία, ακόμη, επιδιώκει να σχηματίσει και αυτή μια συμμαχία, καλώντας συνάντηση στη Βιέννη, με τη συμμετοχή της Γερμανίας, της Ελλάδας και άλλων βαλκανικών χωρών.
Αν και η ενότητα στην ΕΕ πάντα ήταν δύσκολη υπόθεση, οι τάσεις αυτές πλέον είναι δύσκολο να αγνοηθούν, και επιδεινώνονται από την έλλειψη αξιόπιστης ηγεσίας. «Σαν έναν στρατό στον οποίο σημειώνεται στάση, χώρες μέλη απλά αγνοούν τις προσπάθειες των Βρυξελλών να επιβάλουν πειθαρχία σε τομείς όπως η πολιτική για το προσφυγικό» σημειώνεται.
Κατά τον Θόρστεν Μπρένερ, διευθυντή του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Δημόσιας Πολιτικής στο Βερολίνο, πρόκειται για σύμπτωμα μιας βαθύτερης ασθένειας. «Υπάρχουν πολύ λίγοι τομείς όπου υπάρχει ευρεία συμφωνία πλέον. Αυτό είναι προφανώς επικίνδυνο για το ευρωπαϊκό εγχείρημα» εκτιμά.
Από πλευράς τους, οι υποομάδες αυτές οι ίδιες μπορούν να είναι το ίδιο κατακερματισμένες με την Ένωση στο σύνολό της. Αν και οι χώρες Βίζεγκραντ έχουν μια κοινή αντιπάθεια για τους μουσουλμάνους, οι απόψεις τους είναι διαφορετικές όσον αφορά στη Ρωσία και την εθνική Ασφάλεια. Κάποιες ομάδες, όπως το «Τρίγωνο της Βαϊμάρης», μεταξύ της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Πολωνίας, εξαφανίζονται καθώς αλλάζουν οι προτεραιότητες.
Επίσης, υπάρχουν συνεχείς μεταβολές στις συμμαχίες, ανάλογα με τα ζητήματα που τίθενται. Η Γερμανία, η Ιταλία και η Ελλάδα μπορεί να συμφωνούν στο προσφυγικό, αλλά στα οικονομικά έχουν μεγάλες διαφωνίες. «Αν ομάδες όπως η Βίζεγκραντ ή η EUMed ήταν να συντονίζουν την πολιτική και να υποστηρίζουν κοινές πρωτοβουλίες σε ένα εύρος θεμάτων οικονομίας, ασφαλείας και πολιτικής, οι επιπτώσεις στην ΕΕ θα ήταν σημαντικές. Ωστόσο απέχουν έτη φωτός από την επίτευξη τέτοιας ομοφωνίας» σημειώνεται.
Παρά τους κοινούς στόχους, αυτό που κάνουν συνήθως αυτές οι ομάδες που έχουν αναδειχθεί είναι να αντιστέκονται σε κάποιους τομείς, προκαλώντας καθυστερήσεις και επιβραδύνσεις. Το ερώτημα, όπως προκύπτει, είναι το πού θα οδηγήσει ο κατακερματισμός της Ευρώπης, ειδικά μετά το Brexit, που ώθησε χώρες να πάρουν θέσεις εν όψει μιας κρίσιμης διαβούλευσης για το μέλλον της ΕΕ. Ο κίνδυνος, όπως εκτιμάται, είναι η διαβούλευση αυτή να σταματήσει πριν καν αρχίσει, λόγω της αυξανόμενης αντιπαράθεσης ανάμεσα στις διαφορετικές φράξιες.
Το πρόβλημα αυτό διεφάνη στη σύνοδο της Μπρατισλάβας, όπου η Άνγκελα Μέρκελ χρειάστηκε να καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για τη δημιουργία ομοφωνίας σε μια σειρά από «μικρά» ζητήματα όπως η αποστολή περισσότερων συνοριοφυλάκων στη Βουλγαρία, ενώ αίσθηση προκάλεσαν η διαφοροποίηση και οι επικρίσεις του Ιταλού πρωθυπουργού, Ματέο Ρέντσι.
Ακόμη, ο «ελέφαντας στο δωμάτιο», σημειώνεται, παραμένει το ευρώ, αν και δεν συζητείται και πολύ αυτό τον καιρό, καθώς η κρίση του φαίνεται να έχει περάσει σε ύφεση, χάρη στις κινήσεις της ΕΚΤ, Ωστόσο τα δομικά προβλήματα παραμένουν, και υπενθύμιση για αυτό είναι τα ζητήματα του ιταλικού τραπεζικού τομέα.
«Ο μόνος πραγματικός τρόπος να λυθεί το πρόβλημα μια και καλή θα ήταν τα μέλη να παραχωρήσουν ακόμα περισσότερη εθνική κυριαρχία, πχ δεχόμενα αυστηρότερη δημοσιονομική επιτήρηση με αντάλλαγμα έκδοση κοινών ομολόγων. Μια βαλκανοποιημένη Ευρώπη δεν θα κατάφερνε να αντιμετωπίσει αυτή την πρόκληση».