Ηδονή και επιθυμία, πειρασμός αλλά και κίνδυνος είναι μόνο μερικές από τις λέξεις που μας έρχονται στο μυαλό, όταν επιχειρούμε να περιγράψουμε πώς νιώθουμε γύρω από τη ζάχαρη.
Η συγκεκριμένη γλυκαντική ουσία, πέρα από γευστική, θεωρείται ταυτόχρονα θρεπτική, καθώς αποτελεί πηγή υδατανθράκων, οι οποίοι μαζί με τα λιπαρά και τις πρωτεΐνες, συνθέτουν το τρίπτυχο των κυρίαρχων μακροθρεπτικών συστατικών που απαιτεί ο οργανισμός μας.
Κι αν τίποτα από τα παραπάνω δεν μας προκαλεί έκπληξη γύρω από τη ζάχαρη, ίσως αυτή η πληροφορία να κάνει τη διαφορά: Η ζάχαρη προκαλεί μεταβολές στη λειτουργία του εγκεφάλου μας.
Και ενώ το ενδιαφέρον των ερευνητών μέχρι πρότινος επικεντρωνόταν στις αρνητικές επιπτώσεις της ζάχαρης στον οργανισμό μας, η νευροεπιστημονική έρευνα αποκαλύπτει, νέα, πολύ πιο συναρπαστικά ευρήματα που σχετίζονται με το λευκό δέλεαρ, στο οποίο προστρέχουμε σε κάθε μας λιγούρα.
1. Εθισμένος δεν γεννιέσαι, γίνεσαι
Μελέτη του 2023 με δείγμα ενήλικες κανονικού βάρους, στους οποίους ανατέθηκε να καταναλώνουν καθημερινά είτε ένα σνακ υψηλής, είτε ένα σνακ χαμηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη, διαπίστωσε έντονη αύξηση στην απόκριση ντοπαμίνης, στην ομάδα που κατανάλωνε τα σνακ με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη όταν έτρωγαν γλυκές λιχουδιές, ενώ όταν επρόκειτο για σνακ με χαμηλή ή και καθόλου περιεκτικότητα σε ζάχαρη, η απόκριση ντοπαμίνης μειωνόταν δραματικά
Τί σημαίνουν όλα αυτά; Πως η κατανάλωση γλυκών σνακ σε ημερήσια βάση, ακόμη και για δύο μόνο μήνες, εκπαιδεύει τον εγκέφαλό μας να αισθάνεται έλξη προς αυτές τις τροφές και απέχθεια απέναντι στις υγιεινές εναλλακτικές τους.
2. Όσο περισσότερη ζάχαρη καταναλώνουμε, τόσο πιο ανθεκτικός γίνεται ο οργανισμός μας
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ποσότητες γλυκού που άλλοτε μας έκαναν να αισθανόμαστε άρρωστοι, σταδιακά σταματούν να μας προκαλούν εντύπωση. Και αυτό προκύπτει καθώς οι γευστικοί κάλυκες που ανιχνεύουν τις γλυκές γεύσεις αναπροσαρμόζονται διαρκώς.
Με άλλα λόγια, ανάλογα με τη συχνότητα και την ποσότητα στην οποία τους εκθέτουμε στις γλυκές γεύσεις, γίνονται περισσότερο ή λιγότερο ευαίσθητοι. Ως εκ τούτου, δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη αυξάνουν την ανοχή μας στις γλυκές γεύσεις, με αποτέλεσμα κάτι που στο παρελθόν μας φαινόταν από υπερβολικά γλυκό έως και λιγωτικό, σε μόλις ένα μήνα, να φαίνεται στον οργανισμό μας απολύ ισορροπημένο.
3. Λατρεύουμε τη ζάχαρη ακόμα κι αν αδυνατούμε να τη γευτούμε
Ακόμη κι αν προσπαθούμε να ξεγελάσουμε τον οργανισμό μας με τεχνητές γλυκαντικές ουσίες, εκείνος ξέρει πώς να ανιχνεύει την πραγματική ζάχαρη. Πέρα από τη συνειδητή επίγνωση, οι άνθρωποι διαθέτουμε και μια βιοχημικά μεσολαβούμενη οδό, η οποία συνδέει το πεπτικό μας σύστημα με τα κυκλώματα ανταμοιβής του εγκεφάλου μας. Και η συγκεκριμένη περιοχή διεγείρεται πολύ πιο έντονα από τη ζάχαρη παρά από τα τεχνητά γλυκαντικά. Αυτός είναι και ο λόγος που ο οργανισμός μας, ακόμα κι αν προσπαθούμε να τον αποπροσανατολίσουμε με γλυκαντικά χωρίς θερμίδες, εξακολουθεί να προτιμά τα προϊόντα και τις συνταγές στις οποίες πρωταγωνιστεί η «αυθεντική» ζάχαρη.
4. Η ζάχαρη επιδρά ως βάλσαμο για το μυαλό μας
Από τη γέννησή μας, οι γονείς μας μας ηρεμούν επιστρατεύοντας το φαγητό, με τα πιο αποτελεσματικά «ηρεμιστικά» να είναι εκείνα που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη.
Τα ζαχαρούχα τρόφιμα επαναφέρουν την εσωτερική μας γαλήνη με δύο τρόπους: Ενεργοποιώντας το μονοπάτι της ντοπαμινεργικής ανταμοιβής του εγκεφάλου και αλλάζοντας τη μεταβολική και νευροορμονική λειτουργία του.
5. Η ζάχαρη, όσο απολαυστική κι αν είναι, επηρεάζει την λειτουργία του εγκεφάλου
Παρόλο που η ιατρική κοινότητα συνιστά να αποφεύγουμε τη ζάχαρη λόγω του θετικού συσχετισμού της με την παχυσαρκία και τον διαβήτη, αναμφισβήτητα η πιο ανησυχητική βλάβη που προκύπτει από την υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης είναι η αρνητική επίδρασή της στη λειτουργία του εγκεφάλου.
Η ζάχαρη αφενός επηρεάζει αρνητικά τα γονίδια που ρυθμίζουν τον ιππόκαμπο, μια περιοχή του εγκεφάλου κρίσιμη για τη μνήμη και τη μάθηση και αφετέρου προκαλεί δυσβιοτικές αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου, οι οποίες επίσης διαταράσσουν τον ιππόκαμπο.
Πηγή: psychologytoday