Σαράντα έξι χωριά, 1.500 μόνιμοι κάτοικοι. Σκαρφαλωμένα στις πλαγιές και τους πρόποδες της Πίνδου, τα Ζαγοροχώρια είναι ένας τεράστιος Δήμος με μικρό πληθυσμό. Δικαιώνουν πέρα για πέρα τη φήμη τους, σύμφωνα με την οποία είναι ένα από τα ωραιότερα μέρη της Ελλάδας, πετρόχτιστα, με ξύλο και σχιστόπλακα σε μια ομοιομορφία που γοητεύει το βλέμμα, ενώ η φύση θάλλει λόγω των πηγών της ευρύτερης περιοχής. Παραδοσιακή αρχιτεκτονική, ηρεμία, πλούσια γαστρονομία αλλά κι ήθη κι έθιμα που χάνονται στο χρόνο, όπως Ηπειρώτικα πανηγύρια, έρχονται να συναντήσουν νέους θεσμούς όπως το Vicos Festival που ξεκίνησε φέτος να διαγράφει την τροχιά του στο χωριό Μονοδένδρι στο θέατρο «Αγγελος Κίτσος» που ήταν κλειστό 22 χρόνια.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή…
Μονοδένδρι
Το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής: Μια πάνδημη γιορτή
Αν κάτι εντυπωσιάζει τον τυχερό επισκέπτη που θα πέσει πάνω σε ένα από τα μεγαλύτερα Ηπειρώτικα πανηγύρια στην πλατεία Μονοδενδρίου, το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής που πραγματοποιείται την μέρα της γιορτής της Αγίας Παρασκευής αθληφόρου – Παρασκευή 26 Ιουλίου 2024 – είναι η αθρόα συμμετοχή του κόσμου. Ολο το χωριό, αλλά και κάτοικοι γειτονικών χωριών, κωμοπόλεων και πόλεων από την Κόνιτσα ως τα Γιάννενα, σμίγουν στη μεγάλη γιορτή κάτω από τον μεγάλο πλάτανο της πλατείας Μονοδενδρίου – σημειώστε, το χωριό είναι χτισμένο στο βόρειο άκρο του Ζαγορίου σε υψόμετρο 1.060 μέτρων. Μικροί, μεγάλοι, συγγενείς, φίλοι, τουρίστες, περιηγητές, γίνονται ένα σχηματίζοντας κύκλους γύρω από τους μουσικούς, μια και λίγοι μπορούν να αντισταθούν στο να σηκωθούν και να χορέψουν. Κρασί, μπύρα, σουβλάκι και λουκάνικο που προσφέρονται υπογραμμίζουν ότι νηστικό αρκούδι δεν χορεύει, ενώ όσοι το λέει η καρδιά τους (και δεν είναι λίγοι) παρατείνουν τη διάρκεια του πανηγυριού ως τις τέσσερις τα ξημερώματα.
Φέτος, γίναμε μάρτυρες μιας πάνδημης γιορτής με τον έμπειρο Κώστα Κοντογεώργο σε τραγούδια της Ρούμελης και άλλα δημοτικά που ξεσήκωσαν τους πάντες.
Vicos Festival: Πρεμιέρα σε ένα αναγεννημένο θέατρο
«Το Vicos Festival προέκυψε ξαφνικά μετά από μια έμπνευση χειμωνιάτικη που ήρθε κάποια Χριστούγεννα, όταν ο σκηνοθέτης Σταύρος Λίτινας – σήμερα καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ - και κάποιοι φίλοι ήρθαν μια βόλτα στο Μονοδένδρι», μας λέει ο Δημήτρης Φερεντίνος, ψυχή του Φεστιβάλ που φέτος έκανε πρεμιέρα από 27 ως 31 Ιουλίου με τρεις πολιτιστικές προτάσεις αφιερωμένες στη γυναίκα. Ο λόγος για το θεατρικό έργο «Η κυρά της Ρω» του Γιάννη Σκαραγκά, τη χορευτική παράσταση «Ο Βασιλιάς Ληρ» του Σαίξπηρ και τη μουσική βραδιά «στη λάσπη θησαυροί» με τη Λίνα Νικολακοπούλου.
«Δώσαμε ζωή σ’ αυτό το θέατρο το οποίο είναι σε αδράνεια 22 χρόνια τώρα», συνεχίζει ο Δημήτρης Φερεντίνος. «Δημιουργήθηκε το 1998 από τον Αγγελο Κίτσο ο οποίος ήταν Πρόεδρος - Γενικός Γραμματέας του Ριζαρείου Ιδρύματος. Ηρθε μια πρόταση στα χέρια μας, λοιπόν, για ένα Φεστιβάλ αφιερωμένο στη Ζαγορίσια γυναίκα και τη γυναίκα της Πίνδου – για την οποία υπάρχει ένα Ηρώο που δεσπόζει στη διαδρομή από Γιάννενα προς Ζαγοροχώρια – το οποίο είχε κόστος 32.000 ευρώ. Καταφέραμε να τα συγκεντρώσουμε από Ηπειρώτες και ξεκινήσαμε. Ο μέγας χορηγός είναι το εργοστάσιο Βίκος, η Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή, ο Δήμος Ζαγορίου κι από εκεί και πέρα έχουμε χορηγούς από την Ηπειρο γενικότερα και πολλά ξενοδοχεία και εστιατόρια από το Μονοδένδρι», εξηγεί ο ίδιος συνεχίζει: «Ευελπιστούμε από φέτος και στο εξής το Φεστιβάλ να γίνεται κάθε χρόνο με, διαφορετική κάθε φορά, θεματολογία. Ολη η τοπική κοινωνία περίμενε να ενεργοποιηθεί αυτό το στολίδι που έχουμε. Αποτέλεσμα, στην πρεμιέρα του Vicos με την “Κυρά της Ρω” να γεμίσει το θέατρο και να υπάρξει ενθουσιώδης υποδοχή».
Ζαγόρι: Ενας τόπος για περιηγητικό τουρισμό
Ο Δημήτρης έχει γεννηθεί στους γειτονικούς Ασπραγγέλους αλλά τα τελευταία 22 χρόνια μένει στο Μονοδένδρι μαζί με την οικογένειά του.
«Μια νύχτα του χειμώνα στο Μονοδένδρι θα μετρήσει κανείς 60 – 70 μόνιμους κατοίκους», μας λέει - συν τη Ριζάρειο εκκλησιαστική σχολή που διαθέτει Οικοτροφείο και έχει 15 – 20 μαθήτριες οι οποίες υφαίνουν σε αργαλειούς. Παλαιότερα το χωριό είχε Δημοτικό Σχολείο με 40 μαθητές αλλά έκλεισε πριν 5 χρόνια. Δεν είναι όμως απαγορευτικό να κάνει κανείς οικογένεια.
Εγώ έχω μια κόρη 14 χρονών. Μέχρι και την έκτη δημοτικού πήγαινε σχολείο στη Μεταμόρφωση που είναι 18 χιλιόμετρα από εδώ και ερχόταν λεωφορείο να παίρνει τα παιδιά και τα επιστρέφει. Στο Γυμνάσιο, η Περιφέρεια αναλαμβάνει την κάλυψη των εξόδων ταξί για τις μεταφορές των μαθητών. Κι όσο για το Λύκειο, υπάρχει στα Γιάννενα περίπου 40 χιλιόμετρα από το Μονοδένδρι.
Σύμφωνα με τον ίδιο, το Ζαγόρι αποτελεί τουριστικό προορισμό, γι’ αυτό και έρχονται άνθρωποι απ’ όλο τον κόσμο. Η καλοκαιρινή σαιζόν στο Ζαγόρι διαρκεί από 10 Αυγούστου ως 28 Οκτωβρίου διότι είναι περιηγητικός (και αθλητικός να προσθέσουμε) ο τουρισμός – πρέπει να μην έχει πολύ ζέστη για να περπατήσεις. Κι όσον αφορά την επισκεψιμότητα;
«Περίπου μισό εκατομμύριο το χρόνο», απαντά. «Το καλοκαίρι είναι το 35 – 40 τοις εκατό. Περνάει πολύς κόσμος από το χωριό για να δουν τη θέα της χαράδρας, για να διασχίσουν το φαράγγι του Βίκου, να δουν τις πηγές του Βοϊδομάτη. Το χειμώνα ο τουρισμός είναι εσωτερικός. Το καλοκαίρι οι Ελληνες πηγαίνουν στη θάλασσα κι οι ξένοι έρχονται στο βουνό».
Παραδοσιακή αρχιτεκτονική και … απαγόρευση κλιματιστικών
Όπως ο ίδιος συμπληρώνει επίσης, τα Ζαγοροχώρια δεν έχουν αλλοιωθεί από τον τουρισμό όσον αφορά την αρχιτεκτονική τους. Την προστατεύει, ούτως η αλλιώς προεδρικό διάταγμα του 1974 για τους παραδοσιακούς οικισμούς με συγκεκριμένο άρθρο για το Ζαγόρι – το πώς χτίζονται, το πώς δομούνται, τι υλικά χρησιμοποιούνται – κι αυτά δεν αλλάζουν. Γι’ αυτό το Ζαγόρι μπήκε στον κατάλογο της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουνέσκο.
Μεταξύ των όσων καλεί το διάταγμα προς συμμόρφωση είναι η απαγόρευση της χρήσης κλιματιστικών.
«Δεν θα έρθει ποτέ η άδεια για τα κλιματιστικά και δεν είναι απαραίτητο», λέει ακόμα. «Κάποιοι επισκέπτες δημιουργούν “κρίσεις” όταν έχει λίγο περισσότερο ζέστη, αλλά το κλίμα είναι δροσερό ακόμα και τις ημέρες του παρατεταμένου καύσωνα. Οι κουβέρτες και τα παπλώματά μας δεν φεύγουν ποτέ από τις ντουλάπες ενός ξενοδοχείου. Και θα τα χρησιμοποιήσουμε σίγουρα αν ανοίξουμε λίγο το παράθυρο καθ’ ότι το βράδυ η θερμοκρασία πέφτει περίπου στους 15 βαθμούς Κελσίου. Όχι, δεν θα έρθουν τα κλιματιστικά. Γιατί αν έρθουν τα κλιματιστικά, θα έρθουν και τα φωτοβολταϊκά, και τα σόλαρ πάνελς σε οροφές για να έχουμε ζεστό νερό στα μπόιλερ. Καταστροφή», καταλήγει.
Ριζάρειο Ιδρυμα
Το αρχοντικό Πανταζή χτίστηκε στις αρχές του 20 αιώνα και αποτελεί ένα από τα ωραιότερα δείγματα της αρχιτεκτονικής του Ζαγορίου. Ανακαινίστηκε και διαμορφώθηκε από το διασυνοριακό πρόγραμμα Interreg II και το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Εκεί λειτουργεί από το 2000 το Ριζάρειο Κέντρο Εκθέσεων και Συναθροίσεων που εξελίσσεται σταδιακά σε κέντρο φωτογραφικής κληρονομιάς και παράδοσης. Δεκαεπτά χρόνια μετά τη φιλοξενία του φιλέλληνα φωτογράφου Robert McCabeκαι της έκθεσης «Στον δρόμο για την Ελλάδα με μία Rolleiflex», φέτος έχει έρθει η σειρά της νέας έκθεσης του συμπατριώτη μας πλέον Robert McCabe (πολιτογραφήθηκε Έλληνας πολίτης το 2020) στα πλαίσια του εορτασμού των 180 χρόνων από την ίδρυση της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής με τίτλο «Η Ελλάδα μετά τον πόλεμο. Τα χρόνια της ελπίδας» που εγκαινιάστηκε στις 13 Ιουλίου 2024 και θα παραμείνει στους χώρους του Κέντρου ως τον Ιούνιο του 2025. Τα κείμενα της έκθεσης είναι των Παναγιώτη Ροϊλού και Κατερίνας Λυμπεροπούλου. Η επιμέλεια κι ο συντονισμός της έκθεσης είναι του Τάκη Αναγνωστόπουλου. Πρόκειται για μια σειρά 70 ασπρόμαυρων και έγχρωμων φωτογραφιών μεγάλου μεγέθους που τραβήχτηκαν μετά τη δύσκολη δεκαετία του ΄40 και απαθανατίζουν την προσπάθεια, τον αγώνα, την ελπίδα και το χαμόγελο της Ελλάδας στον δύσκολο δρόμο της ανάκαμψης. Η έκθεση συνοδεύεται από ομώνυμο βιβλίο (εκδόσεις Πατάκη / Abbeville Press).
Στο κομψό πωλητήριο του Κέντρου μπορεί να βρει κανείς αφίσες με αντίτυπα έργων Ελλήνων και ξένων φωτογράφων που απαθανάτισαν κυρίως την Ελλάδα, ενώ συγκινητική είναι κι η θέρμη των επισκεπτών που συναντά κανείς ξεφυλλίζοντας το βιβλία με των εντυπώσεων. «Ενα συγκλονιστικό ταξίδι στο χρόνο. Μια ασπρογάλανη κλωστή που συνδέει το χθες, το σήμερα και το αύριο μιας χώρας που ενώ προχωράει μπροστά, ούτε να ξεχάσει μπορεί, ούτε να αποβάλλει το παρελθόν της. Μέσα από τις ασπρόμαυρες υπενθυμίσεις βρίσκουμε την ταυτότητα και το αυθεντικό DNA μας. Κι αυτή είναι η σωτηρία μας», γράφει επισκέπτρια την 28 Ιουλίου 2024.
(Καθημερινά από 9.00 πμ ως 4.00 μμ / exib@rizarios.gr)
Ριζάρειος Χειροτεχνική Σχολή
Δυο αδέρφια που κατάγονταν από το Μονοδένδρι, ξενιτεύτηκαν στην Ρωσία όπου έκαναν μεγάλη περιουσία για να την διαθέσουν στην πατρίδα τους μετά την ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους ήταν ο Μάνθος κι ο Γεώργιος Ριζάρης – ο, δε, Μάνθος υπήρξε από τα πρώτα μέλη της Φιλικής Εταιρείας με το συνθηματικό όνομα «Πρόθυμος». Το Ίδρυμα της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής (Ριζάρειο Ίδρυμα) ιδρύθηκε το 1841 από τους αδελφούς και αποτελεί σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα ενεργά Εθνικά Κληροδοτήματα της χώρας μας.
Από τα οράματά τους είναι η διατήρηση των παραδοσιακών τεχνών, που σήμερα τείνουν να εξαφανιστούν. Η προτομή του Γεώργιου Ριζάρη στην κεντρική πλατεία γίνεται μάρτυρας αυτής της συνέχειας. Απέναντί της, βρίσκεται η Ριζάρειος Χειροτεχνική Σχολή Μονοδενδρίου που ιδρύθηκε το 1979 και στοχεύει να δώσει στα κορίτσια της ευρύτερης περιοχής επαγγελματική κατάρτιση, σε μία εποχή όπου η ανεύρεση εργασίας δεν είναι εύκολη. Στο ισόγειο και τον άνω όροφο μπορεί να συναντήσει κανείς παραδοσιακούς αργαλειούς αλλά και να κάνει τα ψώνια του από μια ποικιλία από υφαντά, κεντημένα στο χέρι ενδύματα, είδη σπιτιού και πολλά ακόμα.
Μοναστήρι Αγίας Παρασκευής – Χαράδρα Βίκου
Δεκαπέντε – είκοσι λεπτών περπάτημα χωρίζουν την πλατεία από τη, σαν να κρέμεται στον βράχο με θέα τη χαράδρα του Βίκου που κόβει ανάσες, Ιερά Μονή Αγίας Παρασκευής (λειτουργεί μόνο της Αγίας Παρασκευής) με ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων και συγκεκριμένα στο πρώτο μισό του 15 αιώνα. Λίγο αφ’ ότου διαβεί ο επισκέπτης την πετρόχτιστη είσοδο με τη εικόνα της Αγίας Παρασκευής και τη μικρή καμπάνα κάτω από την κληματαριά θα έχει την ευκαιρία να θαυμάσει τοιχογραφίες που χρονολογούνται από το 1420 στην μικρή εκκλησιά, ενώ θα συναντήσει έκθεση Αγιογραφίας που στεγάζεται στη Μονή όπου πωλούνται χειροποίητες εικόνες που δημιουργούν οι μαθητές του Εφημέριου Μονοδενδρίου, αγιογράφου π. Ηλία Χρυσοσπάθη, οι οποίοι είναι φοιτητές της Σχολής Καλών Τεχνών Ιωαννίνων ανέμσα σε κομποσκίνια και πολλά εκκλησιαστικού ενδιαφέροντος δώρα. Ξεχωρίζουν φυσικά οι εικόνες της Αγίας Παρασκευής, προστάτιδας των ματιών «και της ψυχής», όπως μας ενημερώνουν οι γυναίκες που εργάζονται εκεί και της Επτάσπαθης Παναγίας, που σπάνια συναντά κανείς αλλού.
Οσο για τη χαράδρα του Βίκου είναι μία από τις πιο ιδιαίτερες χαράδρες του κόσμου, χάρη στις αναλογίες της. Έχει χαρακτηριστεί το βαθύτερο φαράγγι του κόσμου, κάτι το οποίο «υπερηφανεύεται» πινακίδα με αναφορά σε βραβείο Γκίνες με το με κάθετο ανάπτυγμα 1.250 μ. (αυτό όμως προκύπτει μόνο σε σχέση με το άνοιγμά του, που είναι 200 μ. στο στενότερο σημείο του, σύμφωνα με το Εθνικό Πάρκο Βορείου Πίνδου) πυρήνα του οποίου αποτελεί. Προσφέρεται για διάσχιση με θέα στις κορυφές της Τύμφης με κλασσική διαδρομή να ξεκινά από το Μονοδένδρι και να καταλήγει στο χωριό Βίκος.
Στα κρυστάλλινα νερά του Βοϊδομάτη
Μια από τις ωραιότερες στάσεις είναι στις πηγές του ποταμού Βοϊδομάτη. Ο ποταμός με τα παγωμένα νερά συγκεντρώνει λάτρεις σπορ όπως ράφτινγκ αλλά και όσους το … λέει η καρδούλα τους για μια βουτιά – και σας βεβαιώνουμε δεν είναι λίγοι.
Αξίζει, μάλιστα, να το παλέψει κανείς να βρει πιο ήσυχο μέρος από εκεί όπου γίνεται η εκκίνηση των αθλητικών δραστηριοτήτων για να κάνει μπάνιο ή να θαυμάσει τα κρυστάλλινα νερά και την πυκνή βλάστηση ακούγοντας αποκλειστικά και μόνο τον ήχο του ποταμού και της φύσης. Πολύ πιθανό να πέσει πάνω σε ακόμα πιο τολμηρούς και να θαυμάσει θεαματικές βουτιές από βράχους - ορμητήρια, αλλά, πιστέψτε μας, τίποτα δεν σε κυριεύει περισσότερο από τη μορφολογία ενός ονειρικού τοπίου στις όχθες του ποταμού.
Μας είπαν:
Δημοσθένης Κοντογεώργος – Ιδιοκτήτης της οικογενειακής επιχείρησης Philoxenia Zagori: «Ο τουρισμός είναι ευαίσθητο ”προΐόν”»
«Με καταγωγή από τον πατέρα από το Πωγώνι Ηπείρου “τρέχουμε” την οικογενειακή επιχείρηση από το 2007 με σκαμπανεβάσματα όσον αφορά την επισκεψιμότητα αλλά γενικά είμαστε ευχαριστημένοι παρ’ ότι ο τουρισμός είναι ένα ευαίσθητο “προϊόν” (γιατί αν δεν έχεις χρήματα είναι το πρώτο που περικόβεις). Αν προσλαμβάναμε προσωπικό πιθανόν δεν θα είχαμε οικονομικό όφελος, γι’ αυτό έχουμε αποφασίσει όλη η οικογένεια να ασχολείται με την επιχείρηση».
Γιάννης Χαρίσης - Μελισσοπαραγωγός, κατάστημα Μελιστράτη: «Δεν το μετάνιωσα που ακολούθησα το επάγγελμα του πατέρα»
«Εχουμε μελίσσια στη Βίτσα και Πέτρινο Δάσος. Στο Μελιστράτη πουλάμε τοπικά προϊόντα στο Μονοδένδρι συνεχίζοντας την οικογενειακή παράδοση και δεν έχω μετανιώσει που ακολούθησα τα ίχνη του πατέρα και της οικογένειάς μου».
Καραγιάννη - Λαδιά Φρόσω – Ιδιοκτήτρια ταβέρνας «Οι πίτες της Φρόσως»: «Η κουζίνα θέλει φαντασία κι αγάπη»
«Η κουζίνα θέλει δυο πράγματα: Αγάπη και φαντασία». Δυσκολίες πολλές αλλά και χαρές όπως τώρα που έχω τα δυο παιδιά μου να με βοηθούν», λέει με καμάρι και μεγάλο χαμόγελο πιάνοντας κουβέντα με όσους γεύονται την απίθανη κουζίνα της με ντόπια προϊόντα στην κεντρική πλατεία Μονοδενδρίου. Στο φόντο η αφίσα της έκθεσης McCabe στο κτήριο του εκθεσιακού κέντρου της Ριζαρείου με τον καπετάνιο και τον ναύτη του παλιού καϊκιού «Ελευθερία» στις Σποράδες το 1963 να αγκαλιάζονται ευτυχισμένοι δεδομένου του ότι σε πολύ δύσκολες εποχές και με μεγάλη απώλεια από φορτίο προϊόντων ο λιμενάρχης στον Βόλο έδωσε στον καπετάνιο ειδική άδεια να μεταφέρει και επιβάτες, αφού αγόρασε πρόσθετα σωσίβια. Και να ατενίζουν με αισιοδοξία το μέλλον.
Τρεις ακόμα στάσεις στα Ζαγοροχώρια
Στέρνα στο Μεγάλο Πάπιγκο
«Μου λένε τι ωραία που είναι η λεμονάδα σας. Λέω είναι λεμονάδα από λεμόνια και βυσσινάδα από βύσσινο. Γιατί πλέον δεν είναι δεδομένο», μας λέει η κυρία Ελλη στο γραφικότατο καφέ – παντοπωλείο – εστιατόριο Στέρνα στο γειτονικό Μεγάλο Πάπιγκο. «Εχουμε πολλούς ξένους τουρίστες. Πολλούς Ισραηλινούς οι οποίοι φέτος λιγόστεψαν λόγω του πολέμου. Κατά τη γνώμη μου οι κι Εγγλέζοι μετά το Brexit λιγόστεψαν. Εχουμε επίσης Γερμανούς, Αυστριακούς, Ολλανδούς κι Αμερικάνους που είναι πολύ καλοί πελάτες», συμπληρώνει. «Εχουμε ποιοτικό τουρισμό με την έννοια του ότι όταν προσφέρεις κάτι – όπως ένα ποτήρι σπιτικού χυμού – θα το εκτιμήσουν. Για εμάς αυτό είναι η μισή πληρωμή», λέει. «Και το χειμώνα έχουμε κόσμο φυσικά. Ο καιρός δεν είναι τόσο κακός όσο παλαιότερα κι αυτό βοηθάει γιατί ο κόσμος συνήθως ακυρώνει με το χιόνι. Ο εσωτερικός τουρισμός πυκνώνει πολύ στις αργίες (κι υπάρχουν φορές που εκνευρίζονται κι εκείνοι, κι εμείς). Αλλά τον κόσμο ενός νησιού που είναι στριμωγμένος για να δει το ηλιοβασίλεμα δεν τον έχουμε. Χάνεται ο κόσμος εδώ με τις διάφορες διαδρομές δεξιά και αριστερά».
Πλατεία Αρίστης με την ταμπέλα «Παίζουν παιδιά»
Είναι ένα από τα γοητευτικότερα χωριά της περιοχής χωρίς καμία αμφιβολία. Αξίζει να ανακαλύψει κανείς τις ομορφιές της και τους κρυμμένους θησαυρούς της, αφού πρώτα κάνει μια στάση στην πλατεία κάτω από τον πλάτανο δίπλα από την πινακίδα «Παίζουν παιδιά» για να θυμίσει στους βιαστικούς οδηγούς ότι ακόμα κι αυτό το αυτοκίνητο παραβιάζει τη φύση κι εκείνους που έχουν μεγαλύτερο δικαίωμα απ’ όλους να απολαύσουν ένα ανέμελο καλοκαίρι.
Ταβέρνα της Βιργινίας στους Ασπραγγέλους – χωριό με «βαριά» ιστορία
Με το που προσεγγίζει κανείς τους Ασπραγγέλους - όπου επιβάλλεται στάση στην ταβέρνα της Βιργινίας για κρεοφαγία, κι όχι μόνο, με μερίδες κάτι περισσότερο από γενναίες - η καφέ πινακίδα «Μαρτυρικό χωριό» δεν μπορεί να μην του κάνει εντύπωση. Ένας τόπος μαγικός με την χαρακτηριστική ομορφιά και γραφικότητα των χωριών του Ζαγορίου και της Ηπείρου με μία μόνο διαφορά: τη «βαριά» του ιστορία, που το ακολουθεί μέχρι και σήμερα. Η αντιστασιακή δράση των κατοίκων του ήταν τόσο έντονη, που οδήγησε τους Γερμανούς να πυρπολήσουν ολοκληρωτικά το χωριό στις 15 Ιουλίου του 1943. Ο απολογισμός ήταν 2 νεκροί και 115 καμένα οικήματα.
Η ιστορία είναι ολοζώντανη μισό αιώνα και πλέον μετά. Ιστορία με την οποία έρχεται αντιμέτωπος ο επισκέπτης αντικρίζοντας μεγάλη εκκλησία του χωριού σε κατάσταση ερειπίου να μην έχει ανοικοδομηθεί. Αν στρέψει, όμως, το βλέμμα στο γηπεδάκι μπάσκετ και την πλατεία με τις φωνές της «μαρίδας» στο ξέγνοιαστο παιχνίδι, συνειδητοποιεί ότι η ζωή ανοίγει δρόμους προς τα εμπρός.