«Η καθημερινότητα απορροφά τη μεταξύ μας σχέση», «Δεν έχουμε χρόνο να συζητήσουμε», «Δεν επικοινωνούμε» αποτελούν κάποιες από τις φράσεις που ακούγονται όταν τα ζευγάρια έρχονται για θεραπεία. Εν καιρώ κορονοϊού οι φράσεις αυτές έχουν αλλάξει, όπως «Δεν έχω χρόνο για τον εαυτό μου.», «Δεν αντέχω να είμαι όλη την ώρα μαζί του/της», «Δεν έχουμε τι να συζητήσουμε.».
Είναι λογικό να αισθανόμαστε θυμό, άγχος, φόβο, ανασφάλεια λόγω της παρούσας κατάστασης και να θέλουμε να εκτονωθούμε, να αποφορτιστούμε. Συνεπώς, τα «σκάγια» στρέφονται στο άτομο που μοιραζόμαστε την καραντίνα, τον/ την σύντροφο.
Ένας τσακωμός μπορεί να ξεκινήσει από μία επιφανειακή αφορμή, όπως για το ποιος θα κάνει τις δουλειές του σπιτιού, για το ποιος θα πάει στο σούπερ μάρκετ, για το ποιος θα βάλει τα παιδιά για ύπνο και τότε ξεκινoύν οι «δαιμονικοί» διάλογοι και πιο συγκεκριμένα το παιχνίδι «βρες τον κακό».
Ο σκοπός αυτού του ψυχοφθόρου «παιχνιδιού» είναι να αποδείξει ο ένας στον άλλον ότι έχει άδικο. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος επικαλούμαστε όλα τα αρνητικά που ίσως να φέρει ο/η σύντροφος όπως «Δεν βοηθάς καθόλου», «Δεν με σκέφτεσαι», «Σκέφτεσαι μόνο τον εαυτό σου», «Είσαι αχάριστος/η», «Εγώ δεν θα στο έκανα ποτέ αυτό» πέφτοντας έτσι σ’ έναν φαύλο κύκλο κατηγοριών, συγκρίσεων και επικρίσεων.
Υπάρχουν τα άτομα που τείνουν να είναι πιο «επιθετικά», θυμωμένα, που χρησιμοποιούν τις φωνές, την επίκριση για να επικοινωνήσουν με τον/την σύντροφο, άτομα που τείνουν να αποχωρούν, να φεύγουν από το δωμάτιο όταν ξεσπάει η ένταση, και άτομα που «παγώνουν» απέναντι σε όλη αυτή την κατάσταση, δίχως να απαντούν και να περιμένουν να κοπάσει η καταιγίδα.
Στο τέλος κανείς δεν βγαίνει κερδισμένος, αντιθέτως το ζευγάρι απομακρύνεται, αποσυνδέεται και φυσικά πληγώνεται.
Ιδού λοιπόν μερικά χρήσιμα ’tips’ για την βελτίωση της επικοινωνίας εν μέσω καραντίνας:
Ραντεβού: Μπορείτε να ανακαλέσετε το πρώτο σας ραντεβού; Η καραντίνα αποτελεί μία πολύ καλή ευκαιρία να κάνετε αναπαράσταση του πρώτου ή του αγαπημένου σας ραντεβού. Ντυθείτε όπως θα βγαίνατε ένα πραγματικό ραντεβού. Εναρμονίστε το σπίτι σας με το περιβάλλον που θα θέλατε να είστε. Προσπαθήστε να θυμηθείτε τι σκεφτήκατε, τι νιώσατε, όταν είδε ο ένας τον άλλο. Τι σας προσέλκυσε; Ανταλλάξτε αυτές τις σκέψεις και τα συναισθήματα. Πείτε ο ένας στον άλλο τα χαρακτηριστικά που σας προσέλκυσαν και σας ελκύουν. Είναι σημαντικό να ξεφύγουμε από την δίνη των αρνητικών και να θυμηθούμε πως ήταν η αρχή της σχέσης.
Ακούω ουσιαστικά: Πολλές φορές αισθανόμαστε ότι δεν ακουγόμαστε ή μας παραπονιούνται ότι δεν ακούμε. Πλέον τα ερεθίσματα είναι περιορισμένα. Συνεπώς, η «σιωπή» της καθημερινότητας δίνει χώρο σε άλλες φωνές. Ακούστε με προσοχή τι θέλει να σας πει ο/η σύντροφος. Δώστε χώρο και χρόνο να ολοκληρώσει την σκέψη του/της, δίχως διακοπές. Προσπαθήστε να μην ασκήσετε κριτική ή απορρίψετε τα λεγόμενα του/της. Εάν έχετε απορίες, μπορείτε να ζητήσετε διευκρινήσεις, ούτως ώστε να επαληθεύσετε τον τρόπο που το αντιληφθήκατε.
Είμαι παρών: Όταν συζητάμε, είναι βασικό να κοιταζόμαστε και να μην αποσπάται η προσοχή μας, όπως κινητό, τηλεόραση. Αυτομάτως δείχνουμε ότι ενδιαφερόμαστε γι’ αυτό που θέλει να μας πει ο συνομιλητής μας. Εστιάζουμε στο παρόν μας και όχι στο τι έγινε στο παρελθόν ή τι θα γίνει στο μέλλον. Εμμένουμε στο πως είναι τώρα η σχέση μας και πως είμαστε μαζί στο παρόν.
Εκφράζω τις ανάγκες μου: Πόσες φορές έχετε πιάσει τον εαυτό σας να μην εκφράζει αυτό που θέλει είτε να νομίζει ότι έχει εκφράσει αυτό που χρειάζεται και να καταλήγει να θυμώνει είτε να αποστασιοποιείται από τον/την σύντροφο; Τις περισσότερες φορές είμαι δέσμιοι της ντροπής και του φόβου της απόρριψης. Ωστόσο, η έκφραση των επιθυμιών είναι κάτι το λυτρωτικό. Επιτρέψτε στον εαυτό σας να είναι ευάλωτος ενώπιον του ατόμου που αγαπάμε.
Οι εντάσεις αποτελούν έναν τρόπο επικοινωνίας˙ η δυσκολία έγκειται στην αποκωδικοποίηση του μηνύματος που προσπαθεί να περάσει ο ένας τον άλλο και πως γίνεται αντιληπτό και ερμηνεύεται. Γι’ αυτό τον λόγο η καραντίνα αποτελεί μία εξαιρετική ευκαιρία να δουλέψει το ζευγάρι τον τρόπο που επικοινωνεί και να ενισχύσει το δεσμό του.
Πρέπει να θυμόμαστε ότι ο «εχθρός» δεν είναι ο/η σύντροφος μας, αλλά ο φαύλος κύκλος που πέφτουμε κάθε φορά που διαφωνούμε. Επικοινωνώντας τις επιθυμίες και τις ανάγκες μας επιτυγχάνεται η ουσιαστική σύνδεση.
*Η Αλεξάνδρα Κουράκου είναι Ψυχολόγος Υγείας MSc Ιατρικής Αθηνών, Συστημική Σύμβουλος – Ψυχοθεραπεύτρια.