Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε το βράδυ της Κυριακής 24.09.23 ότι το Παρίσι θα τερματίσει τη «στρατιωτική του συνεργασία με ”τις de facto αρχές του Νίγηρα» και ότι οι στρατιώτες που βρίσκονται στην Υποσαχάρια χώρα θα επαναπατριστούν «μέχρι το τέλος του έτους». Οι Γάλλοι διπλωμάτες και το προσωπικό στο (Niamey) Νιαμέι θα επιστρέψει στη Γαλλία «τις επόμενες ώρες». Ως εκ τούτου, η ανακοίνωση, που έγινε ζωντανά στην τηλεόραση, αφορά την επιστροφή του Γάλλου πρεσβευτή στο Νιαμέι, Σιλβέν Ιτέ, και την απόσυρση περίπου 1.500 στρατιωτών που έχουν αναπτυχθεί στον Νίγηρα για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.
Η απόφαση αυτή έρχεται δύο μήνες μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα που έλαβε χώρα στη χώρα στις 26 Ιουλίου, και στο αδιέξοδο διαρκείας πολλών εβδομάδων με την κυβέρνηση που προέκυψε από το πραξικόπημα. «Η Γαλλία αποφάσισε να επαναφέρει τον πρεσβευτή της και ως εκ τούτου, τις επόμενες ώρες, ο πρεσβευτής μας με αρκετούς διπλωμάτες θα επιστρέψει στη Γαλλία. Και ας βάλουμε τέλος στη στρατιωτική μας συνεργασία με τις de facto αρχές του Νίγηρα, γιατί δεν θέλουν πλέον να πολεμήσουν την τρομοκρατία», δήλωσε ο Πρόεδρος Μακρόν, διευκρινίζοντας ότι οι Γάλλοι στρατιώτες «θα επιστρέψουν με τάξη τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, με προθεσμία το τέλος του έτους. Μια δήλωση που έγινε αμέσως δεκτή με χαρά στο Νιαμέι, όπου χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν αυθόρμητα σε μια πλατεία κοντά στην κύρια γαλλική στρατιωτική εγκατάσταση στην πόλη.
Αυτή η πραγματική αποχώρηση από τον Νίγηρα έρχεται μετά από δύο μήνες διαπραγματεύσεων με την κυβέρνηση που προέκυψε από το πραξικόπημα υπό την ηγεσία του στρατηγού Αμπντουραχμάν Τιανί, ο οποίος ανέτρεψε τον Πρόεδρο Μοχάμεντ Μπαζούμ. Το γαλλικό Προεδρικό Μέγαρο (Elysée) δήλωσε ότι η απόφαση θα ληφθεί σε συμφωνία με τον κ. Μπαζούμ -ο οποίος δεν παραιτήθηκε, αν και αυτός και η οικογένειά του έχουν συλληφθεί μετά το πραξικόπημα- και με τους ηγέτες της ECOWAS, (”Δυτικοαφρικανική Οικονομική και Νομισματική Ένωση”) η παρέμβαση των οποίων ζητήθηκε επανειλημμένα και το Παρίσι ήλπιζε να αποκατασταθεί η νόμιμη κυβέρνηση στον Νίγηρα.
Η Ecowas, ωστόσο, έχει αποδειχθεί κωφή στις γαλλικές και διεθνείς εκκλήσεις και πάνω απ′ όλα αμέτοχη, όχι μόνο σε αυτήν την περίπτωση, αλλά και προηγουμένως, μη παρεμβαίνοντας στις χώρες της περιοχής όπου προέκυψαν διάφορα πραξικοπήματα και ανατροπές, που συγκλόνισαν την Υποσαχάρια περιοχή τα τελευταία χρόνια, που εκτός των άλλων, ενίσχυσαν την Ρωσική παρουσία. Κυβερνητικές ανατροπές που εξάλειψαν τη γαλλική παρουσία από τις περισσότερες: Μετά από δέκα χρόνια αντιτρομοκρατικών στρατιωτικών επιχειρήσεων στη ζώνη Σαχέλ, η Γαλλία είναι παρούσα σε αυτήν την περιοχή μόνο στο Τσαντ με χίλιους στρατιώτες.
Ο Νίγηρας ειδικότερα, ήταν πάντα κεντρικό σημείο στη μάχη κατά του τζιχαντισμού, και παρόλο που η νέα κυβέρνηση δεν έχει δείξει ακόμη ενδιαφέρον να μετατοπίσει τον πολιτικό της άξονα προς τη Ρωσία, υπάρχει η προοπτική η Μόσχα να ενισχύσει την παρουσία της.
Θυμίζουμε ότι σε άλλες χώρες της Ζώνης Σαχέλ, υπάρχουν ήδη πολιτοφύλακες της ομάδας Wagner, όπως στο Μάλι. Στην πραγματικότητα, φαίνεται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες, αν και έχουν καταδικάσει σθεναρά το πραξικόπημα μαζί με τον ΟΗΕ, την ECOWAS και την Ευρωπαϊκή Ένωση, εξακολουθούν να έχουν ισχυρή παρουσία στη χώρα, κάτι που από προοπτική θα μπορούσε να σημαίνει μια αναδιοργάνωση της πολιτικής του Νίγηρα, αποκλείοντας (και υποκαθιστώντας) μόνο την Γαλλική παρουσία, μετά τις εμφανείς αποτυχίες των επιχειρήσεων κατά της εξέγερσης και της καταπολέμησης της τρομοκρατίας.
Το Πεντάγωνο στην πραγματικότητα επανατοποθετεί ορισμένα στρατεύματα και εξοπλισμό στον Νίγηρα και βρίσκεται στη διαδικασία απόσυρσης ενός μικρού αριθμού μη απαραίτητου προσωπικού. Οι ΗΠΑ έχουν δύο στρατιωτικές βάσεις στον Νίγηρα: μία στην πρωτεύουσα, την αεροπορική βάση 101, και μία στο Agadez, τη βάση της περιοχής 201, και οι δύο χρησιμοποιούνται για επιχειρήσεις με drone και άλλα μέσα για την καταπολέμηση του τζιχαντισμού.
Μέχρι την έλευση της νέας κυβέρνησης στον Νίγηρα, οι Αμερικανοί είχαν 1.100 στρατιώτες στη χώρα, αλλά δεν γνωρίζουμε πόσοι από αυτούς έχουν ανακληθεί: Είναι πολύ πιθανό η αποχώρηση να επηρεάζει διπλωματικό ή πολιτικό προσωπικό που συνδέεται με τις δύο στρατιωτικές δομές. Έχουμε μια εδραίωση της παρουσίας των ΗΠΑ στη χώρα, που πραγματοποιείται προκειμένου να συνεχιστεί η αντιμετώπιση της απειλής του ισλαμικού εξτρεμισμού στην περιοχή και να διαιωνισθεί η Δυτική παρουσία- όπως και οι πόροι της περιοχής.
Επισημαίνω ότι ο Νίγηρας διαθέτει μερικά από μεγαλύτερα κοιτάσματα ουρανίου στον κόσμο τα οποία εκμεταλλεύεται η πολυεθνική Orano, η οποία κατά 90% ανήκει στο γαλλικό κράτος! Επομένως, η συνολική δομή και η θέση των Ηνωμένων Πολιτειών στον Νίγηρα δεν αλλάζει, και το πραξικόπημα του Ιουλίου δεν έχει τόση ”αντιδυτική” χροιά όπως διαδίδεται από τη Ρωσία ή την Κίνα.
Το ίδιο το πραξικόπημα βρήκε πολύ εύκολα πρόσφορο έδαφος στην κατάσταση που επικρατούσε στην χώρα και δεν υποκινήθηκε ούτε κατευθύνθηκε από τη Ρωσία, αν και, όπως αναφέρθηκε, θα μπορούσε να επωφεληθεί από αυτό, υπό τον όρο να καταφέρει να κινητοποιήσει επαρκείς πόρους που, όπως γνωρίζουμε, επί του παρόντος είναι σχετικά σπάνιοι. λόγω της πολεμικής σύγκρουσης στην Ουκρανία.
Να υπενθυμίσουμε ότι τα τελευταία δέκα χρόνια τα αμερικανικά στρατεύματα έχουν εκπαιδεύσει τις δυνάμεις ασφαλείας του Νίγηρα στον τομέα της αντιτρομοκρατίας και έχουν πραγματοποιήσει αποστολές κατά του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) και της Αλ Κάιντα, που δρουν στον Νίγηρα (παρόλο που η στρατιωτική εκπαίδευση ανεστάλη μετά το πραξικόπημα). Το γεγονός ότι η νέα κυβέρνηση του Νίγηρα δεν έδειξε ποτέ τη βούληση να απελάσει αμερικανούς στρατιώτες, υποδηλώνει ότι η στρατιωτική εκπαίδευση από τους Αμερικανούς θα μπορούσε να επαναληφθεί τις επόμενες εβδομάδες, αφού η Ουάσιγκτον «ξεκαθαρίσει» ορισμένες αρχές της νέας εσωτερικής διαχείρισης. Πράγματι, ενώ το καταδίκασε, η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν χαρακτήρισε επισήμως τη στρατιωτική κατάληψη στον Νίγηρα ως πραξικόπημα, καθώς αυτός ο ορισμός θα περιόριζε τη βοήθεια ασφαλείας που μπορεί να παράσχει η Ουάσιγκτον στη χώρα.
Η γαλλική υποχώρηση δημιούργησε τις προϋποθέσεις για μια αλλαγή διαχείρισης στον αγώνα κατά του τζιχαντισμού στις χώρες περιοχής Σαχέλ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μεγαλύτερο μερίδιο παρουσίας στον Νίγηρα, και προφανώς η Ρωσο-αμερικάνικη αντιπαράθεση θα ενταθεί και στον Νίγηρα..