Η ανάληψη της διακυβέρνησης των ΗΠΑ από τον Barack Obama τον Ιανουάριο του 2009, προσομοίαζε με την επιστροφή της κοινής λογικής στην αμερικανική και διεθνή πολιτική σκηνή. Μπορεί η Κυβέρνηση Obama να διέψευσε πολλές από τις υψηλές προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί για αυτήν, αλλά ταυτόχρονα εκπλήρωσε μια αξiοθαύμαστη ανάκαμψη της Οικονομίας των ΗΠΑ, ανάμεσα σε άλλα επιτεύγματα της, τα οποία θα ήταν ακόμη περισσότερα αν δεν πρυτάνευε ο αδιέξοδος κομματικός διπολισμός στο Κογκρέσο.
Στην επίκληση της κοινής λογικής έγκειται, κατά την άποψη μου, και η ομολογουμένως μνημειώδης επιτυχία της Αριστεράς στην Ελλάδα. Η γερμανόπνευστη λιτότητα υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα ατοπήματα στον ρού της μεταπολεμικής Ευρώπης και ελλοχεύει τον κίνδυνο να εξοστρακίσει το Ευρωπαϊκό Εγχείρημα (ή τουλάχιστον το Νότιο μέρος του) από τον πρωταγωνιστικό του ρόλο στη σύγχρονη Ιστορία.
Όπως όμως η Κυβέρνηση Obama προσέκρουσε σε ιδεολογικά αναχώματα (των Ρεπουμπλικάνων), παρόμοιο κίνδυνο διατρέχουν και οι πρωτοβουλίες της Κυβέρνησης Τσίπρα. Σε αντίθεση όμως με τις ΗΠΑ, η κινούμενη άμμος της ιδεολογικής αγκύλωσης βρίσκεται, κυρίως, στα ενδότερα του πολιτικού χώρου της Κυβέρνησης. Αυτό διαπιστώθηκε περίτρανα από την ανεκδιήγητη διακυβέρνηση Χριστόφια στην Κύπρο, η οποία, αυτοπαγιδευμένη στη διαχρονικά κίβδηλη ρητορική ενός παντελώς αστικοποιημένου - και συνεπώς στρεβλωμένου - κομμουνιστικου κόμματος, αναδείχθηκε σε όλεθρο για την κυπριακή κοινωνία και Πολιτεία.
Το ζήτημα που απασχολεί προσωπικά τον γράφοντα σε σχέση με τα έργα και ημέρες του κ. Τσίπρα, προς τον οποίο εύχομαι η εκλογική επιτυχία να συνοδευθεί από τον μεγαλεπίβολο στόχο αντιστροφής της λαίλαπας της λιτότητας, είναι η προστασία των διεθνών επενδύσεων στην Ελλάδα. Οι διεθνείς επενδύσεις δεν μπορούν να καταστούν ομηρος καμίας ιδεολογικής αγκύλωσης, όχι απλά διότι η Ελλάδα τις χρειάζεται απεγνωσμένα, αλλά διότι κάτι τέτοιο ενδέχεται να αποβεί μοιραίο για τον ίδιο τον ελληνικό λαό.
Διαβάζοντας δηλώσεις στελεχών της νέας Κυβέρησης περί αντιστροφής αποκρατικοποιήσεων και επενδύσεων που είχαν δρομολογηθεί δεν μπορεί παρά να δημιουργηθεί μια ανησυχία για την πιθανότητα δημιουργίας συνθηκών που επιτρέπουν την έγερση αξιώσεων για παραβάσεις δικαιωμάτων διεθνών επενδυτών στην Ελλάδα. Πληθώρα Κρατών έχουν πληρώσει πολύ ακριβά επιτυχείς αξιώσεις διεθνών επενδυτών.
Ασφαλώς μια τέτοιας φύσης αξίωση, συνήθως ενώπιον μόνιμου ή ad hoc διαιτητικού δικαστηρίου, δεν είναι το απλούστερο εγχείρημα. Η προστασία των επενδυτών προκύπτει από πρόνοιες διμερών ή πολυμερών διακρατικών συμβάσεων, οι οποίες παρέχουν προστασία που είναι αυτοτελής εν σχέσει με συμβατικά δικαιώματα που απορρέουν από τις όποιες συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου συνομολογούνται μεταξύ του επενδυτή και του κράτους που φιλοξενεί την επένδυση.
Κατ'αρχήν θα πρέπει όντως να υφίσταται επένδυση, η οποία νομολογιακά απαιτείται, ανάμεσα σε άλλα, όπως έχει ουσιαστική διάρκεια, συχνότητα απόδοσης, ανάληψη ρίσκου και ουσιαστική οικονομική δέσμευση. Οι διεθνείς συμβάσεις προστασίας των επενδύσεων στις πλείστες περιπτώσεις προσδίδουν δικαίωμα αποζημίωσης προς τον επενδυτή σε περίπτωση απαλλοτροίωσης επένδυσης, η οποία αποζημίωση θα πρέπει να αντανακλά την πλήρη επιχειρηματική αξία της επένδυσης. Είναι ιδιαίτερα σύνηθες οι διεθνείς συμβάσεις τέτοιου τύπου να περιλαμβάνουν διατάξεις για "δίκαιη μεταχείριση" και "πλήρη και διαρκή προστασία και ασφάλεια" των επενδύσεων.
Το αντικείμενο της προστασίας των διεθνών επενδύσεων είναι πολυσχιδές και περίπλοκο, αποτελεί δε διακριτή σφαίρα στο Διεθνές Δικαίο και αναπτύσσεται ραγδαία, λόγω ακριβώς της διεθνούς οικονομικής αστάθειας. Υπάρχει πληθώρα διεθνών συνθηκών για προστασία των επενδύσεων ενώ είναι ενδεικτικό πως μόνο οι διμερείς διακρατικές τέτοιες συνθήκες ξεπερνούν τις 2,500 εκ των οποίων η Ελλάδα έχει υπογράψει άνω των 40.
Με την ενθάρρυνση πρόσφατων διαιτητικών αποφάσεων γιγανταίου μεγέθους εναντίον Κρατών (όπως οι αποφάσεις εις βάρος του Ισημερινού για καταβολή $1,7 δισ. προς την Occidenal Petroleum και εις βάρος της Ρωσίας για $50 δισεκατομμύρια υπέρ των μετόχων της Yukos) οι επενδυτές θα παρακολουθούν πολύ στενά τόσο τις πολιτικές και νομοθετικές εξελίξεις στην Ελλάδα. Εναπόκειται στην νέα Κυβέρνηση να ενεργήσει με προσοχή και μακριά από λογικές που θα βάλουν την χώρα σε περιπέτειες διεθνούς διαιτησίας.