Ο διάσημος μετα-αναλυτής κ. Ιωαννίδης, δημοσίευσε πρόσφατα στη Huffington Post Greeceένα άρθρο, το οποίο επικεντρώνεται στην απαξίωση της εργασίας και της προσπάθεια των «πολλών», με την ταυτόχρονη επιβράβευση των «λίγων», μιας ιδιότυπης κάστας ψευδεπίγραφων «αρίστων». Ο κ. Ιωαννίδης επαγγελματικά έγινε διάσημος απαξιώνοντας την πλειοψηφία της επιστημονικής έρευνας το 2005, όταν και δημοσίευσε την πολυ-αναφερόμενη άποψη του ότι «τα περισσότερα δημοσιευμένα επιστημονικά αποτελέσματα είναι λάθος» - και θα μου επιτρέψετε να αναφέρω αυτή την δημοσίευση ως «άποψη» γιατί δεν δημοσιεύτηκε ως επιστημονικό άρθρο αλλά ως "essay" (έκθεση ιδεών).
Η δημοσίευση αυτή έχει την ιδιομορφία να μην αναφέρει διεύθυνση του συγγραφέα - και το αναφέρω γιατί η δεύτερη περισσότερο αναφερόμενη δημοσίευση του κ. Ιωαννίδη στην οποία είναι πρώτος ή τελευταίος συγγραφέας (το αυθαίρετο αυτό κριτήριο το χρησιμοποιεί ο ίδιος ο κ. Ιωαννίδης ως κριτήριο αριστείας στις αναλύσεις του, και για αυτό το χρησιμοποιώ αν και μετά λύπης μου) έχει τη διεύθυνση του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, που κατά μάλλον σαρκαστικό τρόπο περιπαίζει τη θέση του στο άρθρο του HuffPost Greece, που αναφέρει ότι «το 97% των κορυφαίων Ελλήνων επιστημόνων έχουν κάνει το κυριότερο έργο τους με διεύθυνση εργασίας αλλοδαπής».
Ας πάμε τώρα σε αυτό το 97%. Μου θυμίζει το περίφημο σκεπτικό «Το 15% των τροχαίων ατυχημάτων γίνεται από οδηγούς υπό τη επήρεια αλκοόλ. Άρα είναι πολύ πιο ασφαλές να πίνεις και να οδηγείς, μια και το 85% των ατυχημάτων γίνεται από οδηγούς ξεμέθυστους». Ο κ. Ιωαννίδης θεωρεί Έλληνες τους έχοντες ελληνικό όνομα (μια ασυνείδητα η ενσυνείδητα εθνικιστική επιλογή) και όχι τους μετέχοντες στην Ελληνική Παιδεία. Έτσι, ένας φαντασιακός Γκας Παπαδόπουλος που είχε γράντπα στην Κορώνη και γεννήθηκε και έζησε στην Αμέρικα, είναι τόσο Έλληνας όσο και ο ίδιος ο κ. Ιωαννίδης ή εγώ, που αποφοιτήσαμε από το (ίδιο) Ελληνικό σχολείο και το (ίδιο) Ελληνικό Πανεπιστήμιο. Ο όρος «Έλληνας επιστήμονας» αφενός δεν είναι εύκολο να ορισθεί, αφετέρου, αν θεωρήσουμε ότι «Έλληνας επιστήμονας» είναι αυτός που μεγάλωσε και μορφώθηκε στην Ελλάδα, δηλαδή προκρίνουμε την Παιδεία και όχι την γενετική κληρονομιά, φτάνουμε στο παράδοξο ότι πρέπει να δεχτούμε ότι το σύστημα Παιδείας που τόσο απαξιώνει ο κ. Ιωαννίδης, πρέπει να κάνει και κάτι καλά για να βγάζει τόσους πολλούς εξαίρετα καταρτισμένους επιστήμονες που διαπρέπουν στο εξωτερικό.
Πολλά από τα στοιχεία που αναφέρει ο κ. Ιωαννίδης στο άρθρο του, είναι πιθανόν σωστά - αλλά κάποια είναι εξώφθαλμα αποπροσανατολιστικά: π.χ. «επιτυχής εξέταση τουλάχιστον του 65% των μαθημάτων του ακαδημαϊκού έτους» δεν σημαίνει ότι «επιβραβεύουμε δηλαδή όσους πέφτουν κάτω απ' τη βάση μόνο μια στις τρεις φορές», αλλά με προσεχτική παρατήρηση των προθεσμιών πρακτικά σημαίνει ότι δεν αποκλείουμε της υποτροφίας έναν φοιτητή που επέλεξε να δώσει εξετάσεις σε τρία από τα δέκα μαθήματα του έτους τον Σεπτέμβριο, μια κοινή πρακτική από καλούς φοιτητές που επιζητούν υψηλή βαθμολογία.
Παρομοίως η θέση «η παραγωγή επιστημονικών δημοσιεύσεων με ελληνική διεύθυνση υποχωρεί διεθνώς. Πλέον το 2016 υπολείπεται 6% της Αιγύπτου», είναι μεν αριθμητικά ακριβής αλλά είναι αποπροσανατολιστική, μια και δεν αναφέρει ότι η Αίγυπτος έχει σχεδόν δεκαπλάσιο πληθυσμό αλλά και συνολικό Εθνικό προϊόν σαφώς μεγαλύτερο της Ελλάδας (περίπου 330 δισ. έναντι 200 δισ.) - το αναφέρω μια και τα συμπεράσματα στα οποία έφτασα εγώ μαζί με έναν συνάδελφο για την πορεία της Ελληνικής επιστήμης είναι διαφορετικά (και είναι αναλυτικά προσβάσιμα). Σε περίληψη: «Η ποσότητα και η ποιότητα της έρευνας σε μία χώρα σχετίζονται με τον πλούτο της, και με βάση τα χρήματα που έχει η Ελλάδα, τα πάει απρόσμενα καλά».
Πολλά από τα στοιχεία που αναφέρει ο κ. Ιωαννίδης στο άρθρο του, είναι πιθανόν σωστά - αλλά κάποια είναι εξώφθαλμα αποπροσανατολιστικά.
Δεν θα είχα γράψει τίποτε από αυτά εάν ο κ. Ιωαννίδης δεν είχε γράψει το εξής: «Αρκετοί εκλεκτοί συνάδελφοι έφυγαν πρόσφατα, άλλοι το σκέφτονται. Μένουν πίσω όσοι είναι στα αζήτητα και όσοι έχουν σοβαρούς προσωπικούς λόγους ή καθαρόαιμο ηρωισμό να πεθάνουν επιστημονικά στην πατρίδα». Απαξιώνοντας συνολικά το εκπαιδευτικό δυναμικό, της τριτοβάθμιας αλλά και των άλλων βαθμίδων της εκπαίδευσης, και θεωρώντας οτιδήποτε θετικό ως αυτοκτονικό ηρωισμό, προβάλλουμε μια εικόνα που δε συμβαδίζει με τη δικιά μου αντίληψη για τους συναδέλφους μου στον επιστημονικό χώρο τουλάχιστον του τομέα μου, όπου ο κανόνας είναι η αφοσίωση, η προσπάθεια, και η ποιότητα στο επιστημονικό και διδακτικό έργο και οι εξαιρέσεις όλα τα άλλα. Κυρίως όμως αναιρούμε την πανθομολογούμενη άρτια κατάρτιση των Ελλήνων επιστημόνων που διαπρέπουν στο εξωτερικό, αφού αποφοιτήσουν από ελληνικά σχολεία και ελληνικά (δημόσια...) Πανεπιστήμια - όπως ο μετέχων της ελληνικής παιδείας κ. Ιωαννίδης.
Υγ. Παρά τον προσωπικό τόνο της επιστολής, που δεν μπόρεσα να αποφύγω και για το οποίο απολογούμαι, δεν έχω κάτι ενάντια στον κ. Ιωαννίδη ο οποίος άλλωστε με έχει περιλάβει σε όλους τους μέχρι σήμερα καταλόγους των Ελλήνων επιστημόνων με μεγάλη διεθνή επιρροή - σωστά μια και μετέχω και της ελληνικής παιδείας αλλά και της ελληνικής πολιτικής ζωής.
Με εκτίμηση, Αναστάσης Περράκης