Σήμερα* διεξάγεται στην Αθήνα ο Αυθεντικός Μαραθώνιος. 42 δύσκολα, ανηφορικά και κατηφορικά χιλιόμετρα, από τον Μαραθώνα έως το κέντρο της Αθήνας. Ένας από τους πιο απαιτητικούς παγκοσμίως!
Εκτός από την μεγάλη διαδρομή των 42 χιλιομέτρων γίνονται αγώνες δρόμου 5 και 10 χιλιομέτρων. Επίσης γίνονται αγώνες μικρότερων διαδρομών για παιδιά στο κέντρο αλλά και για τα παιδιά των Δήμων που βρίσκονται κατά μήκος της μαραθώνιας διαδρομής.
Η μέρα αυτή είναι μια μεγάλη γιορτή για την πόλη της Αθήνας. Η πόλη μας ομορφαίνει και αλλάζει. Τα αυτοκίνητα δε μπορούν να μπουν στο κέντρο, όλοι μετακινούνται με τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Το κέντρο γεμίζει από νέους - και λιγότερο νέους - που παίρνουν την θέση τους για να τρέξουν στο αγώνισμα που έχουν διαλέξει.
Προσωπικά τρέχω τα 5 χιλιόμετρα. Η εκκίνηση των 5 χιλιομέτρων γίνεται στο Σύνταγμα, έξω από το όμορφο Ζάππειο, η ουρά των δρομέων των πολλών block φτάνει έως τους Στύλους του Ολυμπίου Διός. Μετά τα πρώτα μέτρα της εκκίνησης, οι δρομείς περνούν μπροστά από την Βουλή, συνεχίζουν στην Πανεπιστημίου, στρίβουν μπροστά στην Εθνική Βιβλιοθήκη, την Ακαδημία και τα Προπύλαια του Πανεπιστημίου. Όλα εμβληματικά και σημειολογικά θα μπορούσε να πει κανείς. Τρέχω μπροστά από τα κτίρια που συμβολίζουν την Ιστορία της Ελλάδας. Το πιο εντυπωσιακό όμως είναι αυτό που συμβαίνει στον τερματισμό. Οι δρομείς όλων των αγωνισμάτων τερματίζουν μέσα στο Παναθηναϊκό Καλλιμάρμαρο Στάδιο, στο στάδιο με την μεγάλη ιστορία των προγόνων και των Ολυμπιακών Αγώνων. Δεν γίνεται κανείς να τερματίσει εκεί και να μην συγκινηθεί...
Το μεγαλείο του αγώνα αυτού είναι βέβαια η αυθεντική διαδρομή. Οι μαραθωνοδρόμοι αθλητές πατούν στα βήματα του Φειδιππίδη! Ξεκινούν από τον Μαραθώνα, από τον χώρο που έγινε η μάχη, μια χούφτα Έλληνες ενάντια σε χιλιάδες βαρβάρους, σε μια νίκη - μεγαλείο του μεγάλου στρατηγού τους Μιλτιάδη. Κι ένας γενναίος άνθρωπος, με αντοχή στα πόδια, παρά την κούραση της μάχης, παρά το γεγονός ότι δυο μέρες πριν είχε τρέξει την απόσταση Αθήνα - Σπάρτη και πάλι πίσω - πήρε την απόφαση, να τρέξει και να πει στην πόλη το αποτέλεσμα «Νενικήκαμεν!»
Πολλοί βέβαια μπορεί να αναρωτηθούν - και γιατί να τρέξω τα 5, 10, 22 ή 42 χιλιόμετρα; Τι ευχάριστο ή ενδιαφέρον μπορώ να βρω στο τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων;
Καλή ερώτηση.
Υπάρχουν πολλές απαντήσεις.
Το τρέξιμο είναι μια άσκηση που υπάρχει στην ζωή του ανθρώπου από τα αρχαία χρόνια. Κάτι σαν φυσική ανάγκη και κλίση. Μεγάλες αποστάσεις έπρεπε να καλυφθούν με περπάτημα και τρέξιμο καθώς δεν υπήρχαν μηχανικά μέσα μεταφοράς. Το τρέξιμο έσωζε από τους εχθρούς, από κάθε κίνδυνο. Είναι λοιπόν κάτι που δεν επιβαρύνει τον ανθρώπινο οργανισμό και μπορεί να γίνει σε κάθε ηλικία.
Μάλιστα, η ικανότητα και η αντοχή στο τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων βελτιώνεται με την ηλικία. Δρομείς μετά τα 40 ομολογούν ότι έχουν καλύτερες επιδόσεις από ότι στην νεανική τους ηλικία. Στους αγώνες βλέπουμε να τερματίζουν με αξιοπρεπείς χρόνους άνθρωποι πολύ μεγάλης ηλικίας.
Ακόμα παραπέρα, το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων - όταν γίνεται με σωστή προετοιμασία, σε συνδυασμό με διατροφή και ενδυνάμωση και με σωστή ιατρική παρακολούθηση - έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι σταματάει τη γήρανση. Μπορεί να κάνει την βιολογική ηλικία του ανθρώπινου σώματος (της καρδιάς, του μυικού συστήματος και άλλων οργάνων) να είναι μικρότερη από την ημερολογιακή.
Το τρέξιμο είναι μια μορφή γυμναστικής που μας κρατάει σε καλή φυσική κατάσταση. Όλο το μυικό σύστημα δυναμώνει. Η καρδιά και η αναπνοή γίνονται πιο δυνατές. Η εμφάνισή μας αλλάζει προς το καλύτερο. Μας βοηθάει να χάσουμε ανεπιθύμητο βάρος και να έχουμε καλύτερη σχέση λίπους - μυικής μάζας. Γενικά οι δρομείς είναι αδύνατοι και με όμορφη κορμοστασιά.
Αναπόφευκτα το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων συνδυάζεται με σωστή διατροφή. Δεν μπορεί να γίνει αλλιώς, καθώς σε αυτό το άθλημα το μόνο «εργαλείο» του αθλητή είναι το σώμα του. Μαύρο ψωμί, μέλι, αμύγδαλα, κανέλλα, ασπράδια αυγών είναι στο ημερήσιο διαιτολόγιο του δρομέα. Μα ακόμα κι αν η δίαιτα δεν είναι αυστηρή (που δεν είναι άλλωστε απαραίτητο), αποτρέπει συνήθειες και εμμονές όπως το κάπνισμα και το αλκοόλ. Τις κάνει ασύμβατες.
Οι επιστήμονες μας λένε πως όταν κανείς τρέχει, το σώμα του εκκρίνει ενδορφίνες, ένα φυσικό «ναρκωτικό» του σώματός μας, που ανεβάζει την διάθεση και βοηθάει στην διαχείριση του πόνου. Όλο το μυικό σύστημα, το νευρικό σύστημα, αλλά και ο εγκέφαλος, επικεντρώνουν την προσπάθειά τους στο να προασπίσουν τον άνθρωπο που τρέχει, από την κούραση και τον πόνο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, που οι ψυχολόγοι προτείνουν το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν σοβαρά τραύματα, μια μεγάλη απώλεια ή ένα πένθος.
Το τρέξιμο είναι ίσως το άθλημα που χρειάζεται την λιγότερη προετοιμασία. Βασικά, χρειάζεται κανείς απλά να φορέσει τα αθλητικά του παπούτσια του και να βγει να τρέξει - στο δρόμο, στο πάρκο, στην παραλία ή στο βουνό. Το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων είναι ένα άθλημα που όλοι μπορούμε να κάνουμε, χωρίς οικονομική επιβάρυνση, ακόμα και σε καιρούς οικονομικής κρίσης, όπως αυτούς που ζούμε.
Όμως υπάρχει και ένας άλλος λόγος που αξίζει κανείς να ασχοληθεί με το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων, που για μένα είναι ίσως και ο πιο σημαντικός. Καθώς βλέπω τους άλλους δρομείς να τρέχουν γύρω μου, το σκέφτομαι ακόμα περισσότερο.
Καθώς τρέχω στην ανηφόρα της Ακαδημίας, παρατηρώ πως προσπερνάω δίμετρους νεαρούς και κορίτσια πολύ μικρότερα από την ηλικία μου και την ίδια στιγμή μπορεί να με προσπερνούν άντρες και γυναίκες πολύ μεγαλύτεροί μου. Οι άνθρωποι γύρω μου έχουν άλλες ηλικίες, άλλες σωματικές δυνατότητες ή αδυναμίες, άλλο επίπεδο προπόνησης και προετοιμασίας, άλλα κιλά, άλλος ύψος, άλλα προβλήματα στο μυαλό τους. Κανεις τους δεν είναι ο αντίπαλός μου!
Στο τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων, ο αντίπαλος στην πραγματικότητα δεν είναι ο άλλος δρομέας. Συχνά ο άλλος δρομέας θα σταματήσει και θα βοηθήσει αν κάποιος παραπατήσει ή έχει μια δύσκολη στιγμή.Ο πραγματικός αντίπαλος είναι ο κακός μας εαυτός!
Ο κόσμος έχει εικόνα για την εκκίνηση και για τον τερματισμό των αγώνων δρόμου. Που είναι πάντα φανταστικές. Έχουν κόσμο, έχουν μουσική, έχουν τύμπανα και φωτογράφους. Όμως η υπόλοιπη διαδρομή, τα 5 ή 10 ή 42 υπόλοιπα χιλιόμετρα είναι μοναχικά, γίνονται μέσα σε σιωπή. Ο δρομέας στην διάρκεια του αγώνα είναι κυρίως μόνος του.
Και σε όλη την μεγάλη ή μικρή διαδρομή, αυτό που κάνω είναι να «μιλάω» με τον εαυτό μου. Ρωτάω τα πόδια μου αν κουράστηκαν, αν πονάνε πουθενά, αν οι γάμπες μου είναι δυνατές και αν τα γόνατα αντέχουν. Συγκεντρώνομαι στην αναπνοή μου, αλλάζω ρυθμούς αναπνοής (αναπνοή - εκπνοή σε πρώτο χρόνο, αναπνοή - εκπνοή σε διπλό χρόνο). Κουνάω τα χέρια μου με ρυθμό, για να πάρουν λίγη από την κούραση των ποδιών. Ο νους μου στο στομάχι και τα άλλα όργανα, που δεν πρέπει να αναστατωθούν πολύ από τον ρυθμό της αναπνοής. Ρωτάω τον εαυτό μου αν λαχανιάζει, και κατεβάζω πρόσκαιρα ρυθμό, νιώθω ξεκούραστη και ανεβάζω πάλι.
Ο κύριος στόχος είναι να φυσικά να μην τραυματιστώ. Και μετά να τερματίσω. Και μετά να κάνω έναν καλό χρόνο. Πάντα με αυτήν την σειρά.
Και σε όλη αυτήν την προσπάθεια βάζω το εγκέφαλό μου να σκέφτεται, να φαντάζεται ωραίες εικόνες, να μου δίνει θάρρος. Σκέφτομαι την περηφάνια του τερματισμού, το μετάλλιο, τις ατέλειωτες ώρες προπόνησης, τον κόπο μου μέχρι τώρα. Σκέφτομαι «τι όμορφη που μοιάζει η Αθήνα μας σήμερα»... Αυτό για μένα είναι το μεγαλύτερο δώρο, που μου έχει δώσει το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων. Για αυτήν την μισή ή μία ή 4 ώρες που τρέχει κανείς, στον αγώνα ή στην προπόνηση που κάνει, έχει την δυνατότητα - και την ανάγκη - να έρθει σε επαφή με τον εαυτό του. Χωρίς να υπάρχει δίπλα κανείς. Χωρίς να έχει καμιά άλλη ιδιότητα. Εκείνη την ώρα -και για όσο διαρκεί η διαδρομή -δεν είμαστε εργαζόμενοι, γονείς, φοιτητές, εργοδότες, δάσκαλοι, ή ότι άλλο. Είμαστε μόνο δρομείς. Γι' αυτό μετά από κάθε αγώνα γνωρίζουμε τον εαυτό μας λίγο καλύτερα!
Αυτό τον χρόνο με τον εαυτό σας δεν θα σας στον δώσει κανείς άλλος! Αυτόν τον χρόνο με τον εαυτό σας δεν θα τον βρείτε πουθενά αλλού!
Υγ. Στα 29.49 λεπτά που ήταν ο χρόνος μου στα 5 χιλιόμετρα στον Αυθεντικό Μαραθώνιο της Αθήνας, σκεφτόμουν και «έγραφα» στο μυαλό μου αυτό το άρθρο. Το έβλεπα να γράφεται μπροστά μου. Και οι σκέψεις αυτές με βοήθησαν να τερματίσω με τον καλύτερο μέχρι τώρα προσωπικό χρόνο στην διαδρομή αυτή. Αφιερώνω λοιπόν το σημερινό μου μετάλλιο στους αναγνώστες!
*Το άρθρο γράφτηκε την ημέρα πραγματοποίησης του Μαραθωνίου της Αθήνας, στις 13 Νοεμβρίου 2016.