Οι σπίλοι (ελιές), ως καλοήθεις αθροίσεις κυττάρων του δέρματος (σπιλοκύτταρα) με διάφορα χαρακτηριστικά, όχι μόνο δεν είναι επικίνδυνοι για την υγεία μας αλλά, σύμφωνα με έρευνα του κολεγίου King's στο Λονδίνο, αποτελούν δείκτη μακροζωίας και συνδέονται με λιγότερες ρυτίδες! Οι άνθρωποι με πολλές ελιές διαθέτουν, σύμφωνα με τους ερευνητές, μακρύτερα τελομερή (τα τελικά τμήματα των χρωμοσωμάτων) και αυτή η ιδιομορφία στο DNA τους επιτρέπει στα κύτταρά τους να φθείρονται με πιο αργούς ρυθμούς σε σύγκριση με όσων έχουν λιγότερες από 25 ελιές στο σώμα τους. Πώς, όμως, ένα τόσο «αθώο» χαρακτηριστικό του δέρματός μας μπορεί να εξελιχθεί σε έναν απειλητικό «εχθρό» της ζωής μας; Το μελάνωμα, μια από τις συχνότερες μορφές καρκίνου του δέρματος -και η πιο επιθετική- απαιτεί ενημέρωση και επαγρύπνηση. Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε και σε τι συνίσταται η πρόληψη;
Ύποπτοι σπίλοι
Όσοι έχουν σπίλους έτσι κι αλλιώς δεν πρέπει να εφησυχάζουν. Χρειάζεται συνεχής αυτοεξέταση και παρακολούθηση, καθώς και περιοδικός έλεγχος από τον πλαστικό χειρουργό τους. Ποια, όμως, είναι εκείνα τα ύποπτα σημάδια για ανάπτυξη μελανώματος που θα τους κάνουν να ανησυχήσουν και να τον επισκεφθούν άμεσα;
- Αλλαγή στο σχήμα μιας ελιάς ή ασυμμετρία (δηλαδή ένα μέρος της ελιάς δεν είναι όμοιο με την υπόλοιπη)
- Ανομοιόμορφο περίγραμμα μιας ελιάς (δηλαδή ασαφή και μη ομαλά όρια)
- Αλλαγές στο χρώμα μιας ελιάς ή μια ελιά που εμφανίζει περισσότερα χρώματα από ένα (π.χ. πιο μαύρο, κόκκινο, λευκό, μπλε χρώμα σε κάποια σημεία της)
- Ξαφνική αύξηση του μεγέθους μιας ελιάς
- Εμφάνιση κρούστας, ερυθρότητας, κνησμού ή αιμορραγία μιας ελιάς
- Εμφάνιση μιας νέας ελιάς στο δέρμα
Πρόληψη μελανώματος
Η σωστή ενημέρωση αποτελεί την αποτελεσματικότερη πρόληψη του μελανώματος. Τι μπορείτε να κάνετε με ευκολία στο παρόν, για να κρατήσετε μακριά αυτόν τον εχθρό της υγείας σας και να μην μπείτε σε δύσκολες περιπέτειες στο μέλλον;
- Εκθέστε με μέτρο το σώμα σας στο ήλιο. Ζούμε σε μία χώρα με μεγάλη ηλιοφάνεια όλο το χρόνο και η έκθεση στον ήλιο είναι αναπόφευκτη. Ειδικά, όμως, κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών, που οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν κάθετα και η υπεριώδης ακτινοβολία είναι υψηλή, πείτε «όχι» στις υπερβολές και φροντίστε να απολαύσετε τον ήλιο με ασφάλεια: κάντε χρήση όλων των απαραίτητων μέτρων προστασίας, δηλαδή καπέλου, γυαλιών ηλίου, αντηλιακού -που να προστατεύει τόσο από τη UVA όσο και από τη UVB υπεριώδη ακτινοβολία.
- Μαυρίστε με ασφάλεια: ακόμα και αν το μαύρισμα αποτελεί μια αγαπημένη σας συνήθεια, μην ανυπομονείτε να μαυρίσετε. Επιτρέψτε στο δέρμα σας να προσαρμοστεί ήπια στην ηλιακή ακτινοβολία και να αναπτύξει τους αμυντικούς του μηχανισμούς, δηλαδή τη μελανίνη, αυξάνοντας σταδιακά τη διάρκεια της έκθεσής σας στον ήλιο. Καλό είναι να αποφεύγετε την ηλιοθεραπεία τις ώρες που ο ήλιος καίει πιο πολύ (11.00-16.00) και μην ξεχνάτε ότι η υπερβολική ηλιοθεραπεία συνδέεται και με γρηγορότερη χαλάρωση του δέρματος και ρυτίδες. Σε κάθε περίπτωση, να θυμάστε ότι όμορφο δέρμα είναι το υγιές δέρμα!
- Εκτεθείτε λογικά σε συσκευές τεχνητού μαυρίσματος, ενώ αν είστε κάτω των 18 ετών συνιστάται η αποφυγή τους. Όλο και περισσότερες έρευνες συνδέουν το σολάριουμ με το μελάνωμα.
- Αν είστε γονείς φροντίστε, ακόμη περισσότερο, για την προστασία των παιδιών σας από την ηλιακή ακτινοβολία: το σώμα έχει μνήμη και η ηλιακή ακτινοβολία είναι αθροιστική (δηλαδή αθροίζεται χρόνο με το χρόνο). Γι'αυτό η κατάλληλη προστασία από τον ήλιο κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης μελανώματος στην ενήλικη ζωή.
- Μην παραλείπετε να παρατηρείτε τους σπίλους σας, ώστε να αντιληφθείτε τυχόν αλλαγές (μέγεθος, σχήμα, υφή, χρώμα).
- Μην ξεχνάτε το ραντεβού σας με τον πλαστικό χειρουργό ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ειδικά αν έχετε πολλούς σπίλους, ανοιχτόχρωμο τύπο δέρματος, οικογενειακό ιστορικό μελανώματος ή ατομικό ιστορικό σοβαρών ηλιακών εγκαυμάτων κατά την παιδική ηλικία.
- Αν ο πλαστικός χειρουργός σας συστήσει την αφαίρεση κάποιου σπίλου, μην το αναβάλλετε: τακτοποιήστε το άμεσα, απομακρύνοντας και την παραμικρή υποψία. Λαϊκές δοξασίες όπως «μην πειράζετε τους σπίλους, γιατί κάποιος γνωστός μου που τους έβγαλε είχε δυσμενή εξέλιξη» δεν ισχύουν. Μην εμπιστεύεστε διαδόσεις χωρίς καμία επιστημονική τεκμηρίωση, αφού ο πραγματικός εχθρός της υγείας σας είναι η καθυστέρηση ελέγχου και αφαίρεσης των επικίνδυνων σπίλων.