Το συγκεκριμένο άρθρο μου δημοσιεύτηκε πρώτα στην αμερικάνικη έκδοση της Huffington Post στις 30 Ιουνίου 2016 και δύο ημέρες μετά τις βομβιστικές επιθέσεις στο αεροδρόμιο Ατατούρκ της Κωνσταντινούπολης. Το άρθρο δημοσιεύτηκε με τον υπότιτλο "Stop Helping to Promote ISIS on Social Media" δηλαδή «Σταματήστε να βοηθάτε την προώθηση του ISIS στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης». Εδώ το μεταφράζω στα ελληνικά, με την ελπίδα να συνειδητοποιήσουμε την ευθύνη που έχουμε όλοι μας (τα ενεργά μέλη της κοινότητας των ψηφιακών μέσων κοινωνικής δικτύωσης) στη γνωστοποίηση των μηνυμάτων των τρομοκρατών αυτών, εξ' ου και στην ισχυροποίησή τους.
Σήμερα το πρωί ξύπνησα από τον ήχο των ειδοποιήσεων φίλων μου που δήλωσαν ότι ήταν καλά κατά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στην Κωνσταντινούπολη στο Facebook. Ερευνώντας το χρονολόγιό μου, είδα όλα τα σχετικά hashtags ανθρώπων να #προσεύχονταιγιατηντουρκία. Μερικές ώρες αργότερα, οι φίλοι μου άλλαζαν τις εικόνες προφίλ τους προσθέτοντας την τουρκική σημαία στο περίγραμμα και δημοσιεύοντας φωτογραφίες τις οποίες υπομνημάτιζαν με το μήνυμα «δεν φοβόμαστε».
Παρατηρώντας αυτές τις ενστικτώδεις πλέον αντιδράσεις της διαδικτυακής κοινότητας, διαπιστώνω ότι έχουμε μπροστά μας μια από τις μεγαλύτερες και πιο αμφιλεγόμενες συγκρούσεις συμφερόντων στην ιστορία των σύγχρονων media. Ως απόφοιτη σπουδών Επικοινωνίας ωστόσο αλλά και ως άνθρωπος και πολίτης με διεθνές βήμα στα διαδικτυακά media, θεωρώ ότι είναι ευθύνη μου να αναδείξω τα σημεία στα οποία θεωρώ ότι σφάλλουμε- όλοι μας, ως παραγωγοί διαδικτυακού περιεχομένου - καθώς και τα σημεία στα οποία θεωρώ ότι επαυξάνουμε - έστω και ακούσια - τον κίνδυνο.
Γράφω, λοιπόν, σε πρώτο πληθυντικό πρόσωπο, αναφερόμενη σε εμάς τους «μετριοπαθείς» πολίτες Δύσης αλλά και Ανατολής. Γράφω αυτό το άρθρο κρατώντας κατά νου ένα δίπολο. Μετριοπαθείς εναντίον εξτρεμιστών. Όχι Δυτικοί εναντίον Ανατολικών. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι θεωρώ ότι το αρχικό γράμμα "I" στον όρο ISIS δεν θα έπρεπε να βρίσκεται εκεί επειδή τείνει να δημιουργεί εξαιρετική σύγχυση και διχασμό ανάμεσα σε Ισλαμιστές και τον υπόλοιπο κόσμο ο οποίος αδίκως τους ταυτίζει με την γενεσιουργό δύναμη της τρομοκρατίας και του εξτρεμισμού.
Όπως προείπα, έχω αποφοιτήσει από το Τμήμα Επικοινωνίας Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου με κατεύθυνση Διαφήμισης και Δημοσίων Σχέσεων στο Ad & PR Lab του πανεπιστημίου. Υπάρχει λόγος για τον οποίο αναφέρομαι στο ακαδημαϊκό μου υπόβαθρο στον τομέα του Marketing.
Κοινός τόπος στον τομέα της προώθησης προϊόντων και υπηρεσιών είναι η παραδοχή ότι οποιαδήποτε μορφή διαφήμισης, καλή ή κακή, εξακολουθεί να αποτελεί διαφήμιση και να προσθέτει δημοσιότητα σε αυτό το οποίο πραγματεύεται. Εμείς, οι μετριοπαθείς, χρησιμοποιώντας τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας αλλά και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που έχουμε στη διάθεσή μας, βιαζόμαστε να καταδικάσουμε τις τρομοκρατικές επιθέσεις και να σταθούμε εναντίον τους με ειλικρινείς, βέβαια, και ορθές- όπως τις κρίνω εγώ- προθέσεις.
Την ίδια στιγμή ωστόσο, τα στρατηγικά μυαλά των εξτρεμιστών χρησιμοποιούν την ίδια ακριβώς πλατφόρμα - τα μέσα επικοινωνίας και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης των μετριοπαθών - ώστε να επεκταθούν και να ισχυροποιηθούν. Χρησιμοποιούν την απέχθεια, τις δηλώσεις και την αντίστασή μας, για να δείξουν στους υποψήφιους τρομοκράτες που προσπαθούν να στρατολογήσουν, πόση είναι στην πραγματικότητα η έκταση και η εξουσία τους. Σε διάστημα λίγων ωρών από ακόμη μια επίθεσή τους, όλος ο κόσμος, ακόμη μια φορά, μιλάει για αυτούς. Το όνομά τους επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά, αναπαράγεται πεισματικά και γίνεται hashtag για ημέρες, εβδομάδες και μήνες, την ώρα που όχι οι ίδιοι αλλά οι μετριοπαθείς, εκείνοι που στέκονται εναντίον τους φροντίζουν να μην τους ξεχάσει κανείς.
Μας τρομοκρατούν και τους βοηθάμε να το καταφέρουν. Εκμεταλλεύονται ό,τι πιστεύουμε ότι είναι η αντίδρασή μας προς όφελός τους. Αποδεικνύουν σε όσους βρίσκονται υπό στρατολόγηση ότι είναι μια αενάως αναπτυσσόμενη δύναμη και ότι αυτό που κάνουν - να τρομοκρατούν τους μετριοπαθείς, το κάνουν με αδιαμφισβήτητη επιτυχία. Μας εκμεταλλεύονται.
Έχει καταστεί πλέον κοινή παραδοχή ότι οι εξτρεμιστές χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να προσελκύσουν νέα μέλη. Χρησιμοποιούν το Facebook, το Twitter και άλλες πλατφόρμες τις οποίες εμείς οι μετριοπαθείς χρησιμοποιούμε κάθε δευτερόλεπτο των ωρών στις οποίες δεν κοιμόμαστε προκειμένου να ισχυροποιήσουν τις δυνάμεις τους. Πώς είναι όμως δυνατόν να το καταφέρνουν αυτό όταν αυτές οι διευθύνσεις αυτών των πλατφορμών έχουν δηλώσει ξανά και ξανά την αντίρρησή τους στον εξτρεμισμό; Πώς το πετυχαίνουν χωρίς να τους επιτρέπεται να έχουν άμεση πρόσβαση στα εργαλεία αυτά;
Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι όσο απλή όσο και τρομακτική: οι εξτρεμιστές δεν χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να επεκταθούν. Είμαστε εμείς που έχουμε αναλάβει αυτόν τον ρόλο για εκείνους. Θέλουν να είμαστε καθηλωμένοι από φόβο αλλά προκειμένου να φοβηθούμε, πρέπει πρώτα να ενημερωθούμε για το τι έχει συμβεί. Πρέπει να μάθουμε που χτύπησαν, ποιους χτύπησαν και πόσο ισχυρά τους χτύπησαν. Θέλουν λοιπόν να ξέρουμε για αυτούς. Θέλουν να ακούμε για αυτούς. Και εμείς από τη μεριά μας κάνουμε ό,τι μπορούμε για να πραγματοποιήσουμε αυτή τους την στρατηγική επιθυμία.
Έχουμε στα χέρια μας μια ακραία κατάσταση που χρήζει ακραίων μέτρων και δυστυχώς κάθε οδός αντιμετώπισής της θα είναι αμφιλεγόμενη. Πιστεύω βαθιά και ουσιαστικά στην ελευθερία του λόγου. Πιστεύω στη δύναμη της πληροφορίας. Πιστεύω στη δύναμη της πρόσβασης και βεβαίως πιστεύω στο δικαίωμα γνώμης. Την ίδια στιγμή ωστόσο, γνωρίζω και τη δύναμη της διαφήμισης. Και αυτό που κάνουμε τώρα, σήμερα, αμέσως μετά την επίθεσή τους είναι να τους διαφημίζουμε. Να τους προωθούμε. Να τους βοηθάμε να γίνουν γνωστοί.
Δεν αντιδρούμε στους εξτρεμιστές. Τους βοηθούμε. Μας εκμεταλλεύονται ώστε να τους βοηθούμε. Τα μετριοπαθή μέσα επικοινωνίας και κοινωνικής δικτύωσης έχουν καταστεί αντικείμενο εκμετάλλευσης των εξτρεμιστών. Τα μετριοπαθή μέσα καθιστούν τους εξτρεμιστές γνωστούς. Οφείλουμε να σταματήσουμε. Οφείλουμε να βρούμε την χρυσή τομή μεταξύ της πληροφόρησης και της στρατηγικά έμμεσης προώθησης των μηνυμάτων τους και οφείλουμε να πάψουμε ό,τι ωφέλιμο κάνουμε για εκείνους. Είναι καθήκον μας ως υπηρετών των media αλλά και των ανθρώπων που ζουν, εκφράζονται, ενημερώνονται και αλληλεπιδρούν μέσω αυτών να βάλουμε ένα τέλος στην εκμετάλλευση.
Αυτή είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση που τα μετριοπαθή και σύγχρονα μέσα επικοινωνίας και μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν να αντιμετωπίσουν: το πώς θα σταματήσουν την κακοποίηση των προθέσεων ευγενών και καλοπροαίρετων ανθρώπων που εκφράζουν την ελευθερία του λόγου και της πληροφόρησης που τους ανήκει, μέσω αυτών των πλατφορμών.
Δε θα είναι μια εύκολη μάχη, αλλά με σιγουριά μπορώ να πω ότι είναι μια μάχη των media.
Για να επικοινωνήσετε μαζί μου, email: spyropoulosdaphne@gmail.com