Η ολοένα αυξανόμενη υπογεννητικότητα και συρρίκνωση του ελληνικού πληθυσμού τείνει να εξελιχθεί στο μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας. Τα στοιχεία της ελληνικής στατιστικής υπηρεσίας καταγράφουν μεγάλη πτώση των γεννήσεων τις τελευταίες 3 δεκαετίες και ιδιαίτερα από το 2009 και μετά. Αντίθετα, ο αριθμός των θανάτων παρουσιάζεται συνεχώς αυξανόμενος, με συνέπεια να είναι πλέον κατά πολύ υψηλότερος των γεννήσεων. Πιο συγκεκριμένα, το 2014 κατεγράφησαν μόλις 92 χιλ. γεννήσεις (από 117 χιλ. το 2009), έναντι 113 χιλ. θανάτων. Μείωση δηλαδή του πληθυσμού κατά 21 χιλ.
Αν συνεχιστεί με τους ίδιους ρυθμούς αυτό το φαινόμενο, σε 40 χρόνια ο πληθυσμός της Ελλάδας θα είναι μειωμένος κατά 1 εκ και πολύ πιο γερασμένος, αφού 4 στους 10 θα έχουν ηλικία άνω των 60 ετών.
Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τη ραγδαία πτώση γεννήσεων από το 1990 και έπειτα. Ενώ από το 1950 έως το 1980 οι γεννήσεις κυμαίνονταν σταθερά γύρω στις 150.000 το χρόνο, υπερβαίνοντας σημαντικά τους θανάτους, το 1990 υποχώρησαν σε λίγο πάνω από 100.000 και στα χρόνια της κρίσης έκαναν βουτιά 22% φθάνοντας σε επίπεδα κοντά στις 90.000.
Σήμερα η Ελλάδα κατέχει το 2ο μικρότερο ποσοστό γεννήσεων στην Ευρώπη, με μόλις 1,3 γεννήσεις ανά γυναίκα, τη στιγμή που για να επιτευχθεί το «επίπεδο αντικατάστασης» και να μην επέλθει μείωση πληθυσμού το ποσοστό αυτό πρέπει να ανέβει στο 2,1. Από την άλλη μεριά η χώρα μας είναι πανευρωπαϊκά πρώτη σε αμβλώσεις, ο αριθμός των οποίων ανέρχεται σε 250-300 χιλ κάθε χρόνο. Αυτό συνεπάγεται πως 14 στις 100 Ελληνίδες έχουν προβεί σε διακοπή της κύησής τους, τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους.
Τα αίτια για αυτή την αρνητική εξέλιξη συνοψίζονται στα εξής:
•Η οικονομική κρίση και τα υψηλά ποσοστά ανεργίας στους νέους, που δυσχεραίνει την οικονομική τους κατάσταση, παρατείνει την αβεβαιότητα και τους δημιουργεί συναισθήματα απαισιοδοξίας και φόβου
•Η απουσία επαρκούς υποστήριξης της πολιτείας προς τα νέα ζευγάρια και τις οικογένειες, καθώς και η έλλειψη πολιτικής κινήτρων για αύξηση της γεννητικότητας
•Το κύμα μετανάστευσης που παρατηρείται τα τελευταία 5 χρόνια προς άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Περίπου 500 χιλ. Έλληνες έχουν αναζητήσει την τύχη τους στο εξωτερικό, με τους μισούς να είναι νέοι έως 34 ετών.
•Η χαλάρωση του θεσμού της οικογένειας, αφού παρατηρείται μείωση των γάμων, ραγδαία άνοδος των διαζυγίων και αύξηση των μονογονεϊκών οικογενειών.
Το ελληνικό κράτος πρέπει πάση θυσία να σκύψει πάνω από αυτό το τεράστιο πρόβλημα και να επεξεργαστεί λύσεις ανάσχεσης της υπογεννητικότητας. Χρειάζεται άμεσα να δοθούν ισχυρά κίνητρα που θα ενθαρρύνουν την αύξηση των γεννήσεων. Κίνητρα που μπορούν να ενταχθούν στην ευρύτερη χάραξη μιας πολιτικής για την ανάπτυξη και την ευημερία της Ελλάδας.
Παρακάτω παρατίθενται κάποιες προτάσεις προς αυτή την κατεύθυνση:
1.Η γέννηση κάθε παιδιού να συνοδεύεται από συγκεκριμένες φοροελαφρύνσεις (πχ. αυξημένο αφορολόγητο όριο) και όχι να αντιμετωπίζεται ως τεκμήριο για την εφορία, όπως δυστυχώς συμβαίνει σήμερα.
2.Επέκταση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου για τις εργαζόμενες μητέρες και στους άνδρες συζύγους τους.
3.Επιμήκυνση της περιόδου χορήγησης του επιδόματος μητρότητας, όπως επίσης και των μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών
4.Έμφαση στη δημιουργία δημόσιων βρεφονηπιακών σταθμών, ώστε σταδιακά να καλυφθούν εξ ολοκλήρου οι ανάγκες του πληθυσμού. Η δωρεάν παιδεία πρέπει να ξεκινάει από την προσχολική ηλικία.
5.Δυνατότητα χορήγησης χαμηλότοκων δανείων με ευνοϊκούς όρους προς νέα ζευγάρια.
6.Έμπρακτη στήριξη σε κάθε νεογνό, στα πρότυπα της Φινλανδίας, όπου για κάθε μωρό που έρχεται στον κόσμο, το κράτος δίνει ένα κουτί (starter kit) στην οικογένεια με unisex ρούχα, πάνες, σεντόνια και παιχνίδια.
7.Ενθάρρυνση της γυναικείας επιχειρηματικότητας και της επιλογής της κατ οίκον εργασίας
Η συζήτηση για την καταπολέμηση της υπογεννητικότητας δυστυχώς απουσιάζει από τη σημερινή ατζέντα θεμάτων. Θα πρέπει όμως να μπει δυναμικά και μετ' επιτάσεως στο δημόσιο διάλογο και να απασχολήσει σοβαρά την πολιτική ηγεσία και όλους τους πολίτες. Κύριο μέλημα είναι η διασφάλιση της συνέχειας του γένους.