Η Βρετανία υποχρεώθηκε να μπει στην ΕΕ μετά από αμερικάνικες πιέσεις για να έχει, για λογαριασμό της Ουάσιγκτον, ρόλο ρυθμιστή, ως ατλαντικό αντίβαρο απέναντι στη Γερμανία και τη Γαλλία. Φυσικά δεν θα ήταν ποτέ δυνατόν οι Βρετανοί και εν προκειμένω οι Άγγλοι, να εγκαταλείψουν τα χαρτονομίσματα με τη Βασίλισσα για κάτι χρωματιστά χαρτιά με διάφορα σχέδια όπως θα τους έμοιαζαν τα ευρώ. Η Βρετανία έπαιζε το ρόλο για τον οποίο μπήκε στην Ένωση αξιοποιώντας και τα πλεονεκτήματα της κοινής ευρωπαϊκής αγοράς, αναδεικνύοντας το Λονδίνο σε οικονομική πρωτεύουσα της Ένωσης και ας ήταν εκτός ευρωζώνης. Και το ρόλο αυτόν θα συνέχιζε να τον παίζει, εάν ο οπορτουνιστής Ντέιβ Κάμερον για να λεηλατήσει τις ψήφους των ευρωσκεπτικιστών και να κερδίσει τις εκλογές, δεν είχε την ιδέα- για να τους δελεάσει- να υποσχεθεί δημοψήφισμα για το 2016 με διακύβευμα την παραμονή ή την έξοδο της χώρας στην ΕΕ. Ο Κάμερον έριξε τη ζαριά τότε, κέρδισε την κατοικία στην Ντάουνιγκ Στριτ 10, έμεινε εκεί για έξι χρόνια, μέχρι το μπούμερανγκ να επιστρέψει και να τον τραυματίσει θανάσιμα. Διότι όπως λένε και οι δικηγόροι, ποτέ μη θέσετε ένα ερώτημα, αν δεν είστε σίγουροι για την απάντηση που θα λάβετε.
Κάθε εμπόδιο σε καλό λέει η λαϊκή ρήση και νομίζω ότι οι πιθανότητες να εξελιχθεί η έξοδος της Βρετανίας σε καλό για την για καλά ταρακουνημένη ΕΕ, είναι μεγαλύτερες από ότι πριν, στην περίπτωση της ελληνικής κρίσης με τον ΣΥΡΙΖΑ να έχει παίξει σοβαρό ρόλο στην αλλαγή των συσχετισμών. Πώς να ξεχάσεις τις εικόνες με τον Γερμανό υπουργό οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να κουνάει στη μικρή Ελλάδα το δάκτυλο, μετά από πέντε χρόνια σκληρής ύφεσης που δημιούργησε οικονομικά και κοινωνικά ερείπια και επιπλέον να απειλεί, ότι θα την διώξει από την ΕΕ και την ευρωζώνη. Πώς να ξεχάσεις ότι, τουλάχιστον στην πρώτη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, καμιά ευρωπαϊκή χώρα δεν αντέδρασε στις γερμανικές απειλές κατά της Ελλάδας; Είναι γεγονός πλέον ότι το Brexit άνοιξε για τα καλά τη συζήτηση για αλλαγή πλεύσης στην οικονομική πολιτική της ΕΕ.
Ο μονόδρομος του Σόιμπλε δεν οδήγησε πουθενά. Η μάλλον οδήγησε μόνο τη γερμανική οικονομία στην ανάπτυξη και την κερδοφορία. Αυτές οι οδυνηρές ντιρεκτίβες έχουν προκαλέσει στασιμότητα στις περισσότερες ευρωπαϊκές οικονομίες που αντιλαμβάνονται ότι, μόνο με τη νομισματική ένωση, η ΕΕ δεν έγινε ουσιαστικά μια ηπειρωτική οικονομία με κοινούς κανόνες που να διασφαλίσουν ίδιους και ίσους όρους ανταγωνισμού. Διότι αν η ΕΕ δε συζητήσει για την οικονομική της ολοκλήρωση, δεν θα μπορέσει ποτέ να προσφέρει λύσεις επιλογές δίκαιης ανάπτυξης και ευημερίας.
Οι πρώτες κινήσεις δείχνουν ότι ο γερμανικός μονόδρομος θα μπει στο τραπέζι για επανεξέταση. Ο πρόεδρος Ολάντ πριν συναντηθεί με την καγκελάριο Μέρκελ είχε συνάντηση για κοινή στρατηγική της κεντροαριστεράς με τον Ιταλό πρωθυπουργό Ματέο Ρέντζι και τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αλέξη Τσίπρα. Ολάντ και Ρέντζι δέχονται σοβαρές πολιτικές πιέσεις από το εσωτερικό των χωρών τους, για τις συνέπειες που έχει και στις δικές τους οικονομίες η κεντρική επιλογή των ευρωπαϊκών οργάνων που έως σήμερα πειθαρχούσε στις επιλογές του Βερολίνου. Αν βάλουν την ουρά στα σκέλια και κρυφθούν, δεν είναι μόνο ότι θα βρεθούν εκτός εξουσίας, αλλά στη θέση τους θα έρθουν δυνάμεις με δηλητηριώδη ευρωσκεπτικισμο και ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Σοβαρές προς την ίδια κατεύθυνση ήταν και οι αντιδράσεις των δύο σημαντικότερων στελεχών του Γερμανικού Σοσιαλιστικού κόμματος, του αντικαγκελάριου Γκάμπριελ και του υπουργού εξωτερικών Σταϊνμάγερ. Πρέπει να τα δούμε όλα από μηδενική βάση διότι αν συνεχίσει έτσι η ΕΕ δεν θα αργήσει πολύ η μέρα που θα διαλυθεί. Και δεν χρειάζονται πολλές οικειοθελείς αποχωρήσεις για να συμβεί αυτό. Αρκεί και μόνο η ηγέτης της εθνικιστικής ακροδεξιάς στη Γαλλία, η Μαρί Λεπέν να πετύχει την προκήρυξη δημοψηφίσματος για Frexit. Και η Λεπέν δεν είναι Φάραντζ, ούτε η Αγγλία είχε ποτέ το ειδικό βάρος στην ΕΕ που είχε η Γαλλία, όσο και αν επί Σαρκοζί, αυτό το ειδικό βάρος δεν χρησιμοποιήθηκε. Η εδραιωμένη επιρροή της Λεπέν στην γαλλική κοινωνία είναι μεγάλη και η οικονομική κρίση σε συνδυασμό με το μεταναστευτικό, κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι είδους εκρηκτικό κοκτέιλ μπορεί να δημιουργήσει. Περιμένουμε με αγωνία να δούμε τις συγκλίνουσες κινήσεις στην ΕΕ όπως υπόσχονται οι πάντες.
Σε πολιτικό επίπεδο οι διαλυτικές πιέσεις στην ΕΕ προέρχονται από τη σκληρή εθνικιστική δεξιά που αξιοποιεί τις επιπτώσεις από την πολιτική της λιτότητας και τις αντιδημοκρατικές λειτουργίες της Ένωσης. Η εθνικιστική και συχνά μισαλλόδοξη δεξιά, είναι μια εν δυνάμει απειλή για επιστροφή στην Ευρώπη σε ανταγωνισμούς που μπορεί να οδηγήσουν εκτός από τη διάλυση, μέχρι και σε πολεμικές συγκρούσεις. Και αυτό, διότι με γερμανική ευθύνη η ΕΕ κατάφερε το «ο καθένας μόνος του» να είναι ελκυστικότερο, από το «όλοι μαζί».