Πλήρης και θεμελιακή αλλαγή στο σύνολο του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης φέρνει το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας που δόθηκε για διαβούλευση στα κόμματα της αντιπολίτευσης από την κυβέρνηση και βρίσκεται στο στάδιο της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές.
Διοικητικά όλοι οι σημερινοί φορείς κύριας ασφάλισης υπάγονται σε έναν «υπερφορέα», ο οποίος αναλαμβάνει και το σύνολο των ακίνητων περιουσιών και των αποθεματικών των υφιστάμενων Ταμείων. Πλέον μισθωτοί και ελεύθεροι επαγγελματίες υπάγονται στον Ενιαίο Φορέα με κοινό τρόπο υπολογισμού των συντάξεων, κοινό τρόπο υπολογισμού των εισφορών που ακολουθούν τις κοινές προϋποθέσεις εξόδου στη σύνταξη που είχαν τεθεί για πρώτη φορά με το ν. 4336/2015.
Στο θέμα των συντάξεων οι σημερινές καταβαλλόμενες συντάξεις θα επανυπολογιστούν αλλά και οι συντάξεις όσων αποχωρούν από εδώ και στο εξής με τον νέο τρόπο υπολογισμού που εισάγει ο νέος νόμος. Έτσι οι συντάξιμες αποδοχές που αποτελούν τη βάση υπολογισμού της σύνταξης θα εξάγονται με βάση το σύνολο του ασφαλιστικού βίου, γεγονός που θα έχει σαν αποτέλεσμα χαμηλά ποσά ως συνολικό αποτέλεσμα από τα οποία θα εκκινεί ο υπολογισμός. Επιπλέον οι συντελεστές αναπλήρωσης είναι ιδιαίτερα χαμηλοί (0,8% για τα πρώτα 15 έτη και 0,12 έως 0,15% για κάθε 3 επόμενα). Τέλος θα χορηγείται εθνική σύνταξη σε όλους τους συνταξιούχους η οποία είναι 384€.
Αποτέλεσμα αυτού θα είναι οι συνταξιούχοι που θα λάβουν σύνταξη από τώρα και στο εξής να λάβουν σύνταξη χαμηλότερη σε σχέση με τα σημερινά δεδομένα της τάξης των 15 - 20% ενώ σε περιπτώσεις ασφαλισμένων που έχουν άνω των 35 ετών ασφάλισης η μείωση θα φτάνει το 30%.
Για τους συνταξιούχους που ήδη λαμβάνουν σύνταξη ο επανυπολογισμός θα οδηγήσει σε σαφώς χαμηλότερα ποσά πλην όμως το υπόλοιπο θα χορηγείται με τη μορφή «προσωπικής διαφοράς» τουλάχιστον μέχρι το 2018. Από το 2018 κι έπειτα η προσωπική διαφορά θα βαίνει μειούμενη ενώ δεν έχει ξεκαθαριστεί αν θα καταργηθεί ή όχι ή θα αυξηθούν και με ποιον τρόπο οι νέες συντάξεις ώστε να προσαρμοστούν στα ίδια ποσά με τις παλιές.
Όσον αφορά το μέτωπο των εισφορών αυτές θα αυξηθούν ανάλογα με την κατηγορία των ασφαλισμένων ενώ ειδικά για τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους επιστήμονες και τους αγρότες οι αυξήσεις μπορούν να είναι και ιδιαίτερα υψηλές καθώς πλέον θα συνδέονται με το ετήσιο εισόδημα ως ποσοστό αυτού. Έτσι ενώ για τους μισθωτούς δεν αυξάνεται η εισφορά, οι επαγγελματίες θα κληθούν να καταβάλλουν σε εισφορές το 34,45% του ετήσιου εισοδήματος τους (20% κύρια σύνταξη + 7,5% επικουρική + 6,95% υγειονομική περίθαλψη). Για παράδειγμα νέος δικηγόρος με 0 € εισόδημα που σήμερα καταβάλει εισφορές 1.850 € θα κληθεί πλέον να καταβάλει ποσό 2.445 €.
Τέλος για τους αγρότες οι εισφορές αυξάνονται ελαφρά μέχρι την 31-12-2016 οπότε και ξεκινά και για αυτούς ο υπολογισμός τους με βάση τα ετήσια εισοδήματα τους.
Η όλη ασφαλιστική μεταρρύθμιση ουσιαστικά καταλύει την ανταποδοτικότητα του ασφαλιστικού συστήματος και το μετατρέπει σε ένα σύστημα στοχευμένης προστασίας ομάδων που δεν έχουν επαρκή χρόνο ασφάλισης ή έχουν μόνο τον ελάχιστον των 15 ετών αλλά και σε ένα σύστημα που με νύχια και με δόντια προσπαθεί να κρατήσει το επίπεδο των καταβαλλόμενων κύριων συντάξεων μετά και την πολιτική δέσμευση της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού. Στο βωμό της εν λόγω δέσμευσης θυσιάζεται η σημερινή γενιά εργαζομένων που χάνει κάθε ανταποδοτικότητα στις εισφορές που καταβάλλει αλλά και οι επαγγελματίες που θα κληθούν να σηκώσουν το βάρος της αύξησης των πόρων του συστήματος. Άλλωστε η σπουδή της κυβέρνησης να επιμένει σε παραδείγματα ασφαλισμένων με ελάχιστο χρόνο ασφάλισης και πολύ χαμηλές αποδοχές για να αποδείξει το κατώτατο όριο προστασίας αποδεικνύει τη στόχευση της εν λόγω μεταρρύθμισης.
Τέλος η ενοποίηση όλως των φορέων σε έναν παρά τις διαφορές που υπήρχαν μέχρι σήμερα σε επίπεδα εισφορών, ποσοστά αναπλήρωσης, προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, ακίνητη περιουσία, αποθεματικά ουσιαστικά στοχεύει στη στήριξη των ελλειμματικών δομών μέσα από τη μετάγγιση πόρων από εκείνους, που μέχρι σήμερα μετά βίας διατηρούσαν κάποια βιωσιμότητα.
Τέλος η συρρίκνωση της ανταποδοτικότητας είναι σαφές ότι θα δημιουργήσει αντικίνητρα ασφάλισης που θα έχουν σαν αποτέλεσμα μεγαλύτερη εισφοροαποφυγή και μαύρη εργασία.