Επαρχιωτισμός, Jan Fabre, Σύριζα & Νέα Δημοκρατία

Το ερωτηματικό στην "υπόθεση Fabre" δεν είναι ο Jan Fabre, το πρόσωπο και έργο του οποίου έχει ο καθείς δικαίωμα να αμφισβητήσει. Αλλά η συμμαχία του επαρχιωτισμού με την οποία, δεξιά και αριστερά στην Ελλάδα, εξέφρασαν αυτή την αμφισβήτηση.
Pacific Press via Getty Images

Στο προφητικό βιβλίο του Η μοίρα της σύγχρονης Ελλάδας (1954) ο Κώστας Αξελός ορίζει τον επαρχιωτισμό σαν αυτό που αδυνατεί να δημιουργήσει τον δικό του ρυθμό, προνόμιο της «πρωτεύουσας»: οι κάτοικοι της Νέας Υόρκης δεν υπερτερούν των κατοίκων του Βερολίνου, του Παρισιού, της Αθήνας η του πιο μικρού ορεινού χωριού. Δίνουν όμως έναν ρυθμό στα πολιτιστικά πράγματα που καθιστά τις προαναφερθείσες πόλεις επαρχίες, από το γεγονός και μόνο ότι (ευτυχώς !) τον ακολουθούν.

Ο επαρχιωτισμός που έδειξαν τα δυο μεγαλύτερα ελληνικά κόμματα στην υπόθεση Jan Fabre, δεν έχει σχέση με αυτό τον πραγματιστικό ορισμό του Αξελού. Αλλά εκφράζει τη χειρότερη σημασία του όρου, την «γελοία και σπουδαιοφανή αδεξιότητα».

- Ζητώντας ο Σύριζα «μια πρόταση που θα εμπνέεται από το αριστερό όραμα» προκαλεί στον (αριστερό!) ψηφοφόρο που είμαι, ένα πικρό χαμόγελο, με τον επαρχιωτισμό του μιας λαϊκίστικης αριστεράς. Ας ακούσουμε τον Τίτο Πατρίκιο που δεν χρειάζεται πιστοποιητικό αριστερών φρονημάτων: «Αν θέλετε να καταγγείλετε την κοινωνική αδικία, θα κερδίσετε χρόνο γράφοντας κατευθείαν ένα μανιφέστο. Ο ρόλος της τέχνης είναι διαφορετικός· ο Ντ' Ανούντσο ήταν μεγάλος ποιητής, κι όμως ήταν φασίστας».

- Προσάπτοντας στην κυβερνητική επιλογή τον «αφελληνισμό ενός κατεξοχήν εθνικού, πνευματικού, αλλά και τουριστικού προϊόντος», ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχασε μια μεγάλη ευκαιρία να απαλλαγεί, σαν νέος άνθρωπος, από τα νευρικά τικ της λαϊκίστικης δεξιάς : ο σημερινός διευθυντής της Φιλαρμονικής του Βερολίνου (πρωταρχικό σύμβολο της Γερμανικής κουλτούρας, της Γερμανικής ταυτότητας) είναι Άγγλος, ο προκάτοχός του Ιταλός και ο διάδοχός του Ρώσος, τα δε μισά μέλη της ορχήστρας δεν είναι καν Γερμανοί... Έτσι λειτουργούν οι διεθνείς καλλιτεχνικοί οργανισμοί σήμερα.

Ένας Γερμανός σκηνοθέτης θεωρείται αυθεντία στον Σαίξπηρ. Και το διεθνώς γνωστότερο γαλλικό εστιατόριο δεν αναρωτήθηκε «γιατί δεν βρέθηκε κάποιος Γάλλος επαγγελματίας με τα προσόντα που απαιτεί η θέση» και έδωσε στον David Ridgway, έναν Άγγλο τη διεύθυνση της ... κάβας του, αυτού του συμβόλου εθνικής υπερηφάνειας.

Έτσι παραμένει Πρωτεύουσα ένας πολιτιστικός οργανισμός, έτσι εξακολουθεί να «δίνει τον ρυθμό», με το να ανοιχτεί στο ξένο χωρίς καχυποψία και να εμπλουτιστεί από αυτό.

Το ερωτηματικό στην «υπόθεση Fabre» δεν είναι ο Jan Fabre, το πρόσωπο και έργο του οποίου έχει ο καθείς δικαίωμα να αμφισβητήσει. Αλλά η συμμαχία του επαρχιωτισμού με την οποία, δεξιά και αριστερά στην Ελλάδα, εξέφρασαν αυτή την αμφισβήτηση.

Δημοφιλή