Σε συνέντευξη που παραχώρησε χθες (28/3) ο Ισραηλινός Υπουργός Ενέργειας, Γιουβάλ Στάινιτς, στην κρατική ισραηλινή ραδιοφωνία, ανακοίνωσε ότι απέστειλε προσκλήσεις στους ομολόγους του της Ελλάδας, της Κύπρου, της Ιταλίας και στον Επίτροπο της ΕΕ για θέματα ενέργειας, με σκοπό την πραγματοποίηση πολυμερούς διάσκεψης την ερχόμενη εβδομάδα στο Ισραήλ. Σύμφωνα με τον κ. Στάινιτς, στο επίκεντρο της διάσκεψης πρόκειται να τεθούν πρακτικά ζητήματα που άπτονται της χρηματοδότησης για την κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού, που θα μεταφέρει το ισραηλινό και το κυπριακό φυσικό αέριο προς τις αγορές της Ευρώπης, μέσω Ελλάδας και Ιταλίας.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο κ. Στάινιτς προαναγγέλλει μία τέτοια διάσκεψη. Στις 20 Δεκεμβρίου 2016 η ισραηλινή κυβέρνηση είχε ανακοινώσει ότι και τότε είχε απευθύνει προσκλήσεις στους Υπουργούς Ενέργειας της Κύπρου, Ελλάδας, Ιταλίας και στον Ευρωπαίο Επίτροπο για θέματα ενέργειας κ. Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε, για να συμμετάσχουν σε κοινή πολυμερή διάσκεψη στο Τελ Αβίβ για το ίδιο ακριβώς θέμα. Μάλιστα ο κ. Στάινιτς είχε τοποθετήσει χρονικά τη διάσκεψη για τις αρχές Ιανουαρίου 2017.
Η προαναγγελθείσα εκείνη διάσκεψη εν τέλει δεν πραγματοποιήθηκε, χωρίς να ανακοινωθεί κάποια επίσημη αιτιολογία από καμία πλευρά. Προφανώς τότε το κλίμα δεν ήταν ώριμο, μιας και η ισραηλινή πρόθεση αφέθηκε να διαρρεύσει στα ΜΜΕ ενόσω βρίσκονταν σε εξέλιξη οι συνομιλίες Αναστασιάδη-Ακκιντζί στο Μον Πελεράν, οι οποίες λίγες ημέρες αργότερα κατέληξαν σε αδιέξοδο. Με την πάροδο των μηνών, προστέθηκαν και άλλοι παράγοντες που δεν ευνόησαν περαιτέρω πρόοδο των διαβουλεύσεων για το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου: Η διπλωματική ένταση μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ γινόταν ολοένα και περισσότερο αισθητή, ζητήματα που άπτονταν των αδειοδοτήσεων στην Κυπριακή ΑΟΖ παρέμεναν ανοικτά, οι αμφίσημες δηλώσεις του State Department για τη στάση των ΗΠΑ ως προς την ισραηλινή εποικιστική δραστηριότητα στη Δυτική Όχθη και στην Ανατολική Ιερουσαλήμ προβλημάτιζαν την κυβέρνηση Νετανιάχου και τελευταία η αυξημένη στρατιωτική κινητικότητα στη μεθόριο Ισραήλ-Συρίας ανέβασε το θερμόμετρο στην περιοχή.
Παρά τα τόσα πολλά ανοικτά θέματα, η διασύνδεση Ισραήλ-ΕΕ στον τομέα της ενέργειας συνεχίζει να βρίσκεται σε σημαντική θέση στην ισραηλινή ατζέντα. Ο κ. Στάινιτς, μετέβη στις αρχές Μαρτίου στην Ιταλία προκειμένου να μην χαθεί το momentum για να ενισχυθεί η εμπλοκή στο πρότζεκτ του υποθαλάσσιου αγωγού, όχι μόνο από πλευράς Ιταλίας όσο, κυρίως, από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτή η επιμονή των Ισραηλινών δεν είναι ανεξήγητη: Η διπλωματική ένταση που καλλιεργείται εδώ και μήνες ανάμεσα στην Τουρκία και την ΕΕ, αξιολογείται από το Ισραήλ ως μία ευκαιρία να απεμπλακεί - όσο βέβαια είναι δυνατόν - από τις πιέσεις της Άγκυρας σε ό,τι αφορά την οδό που θα επιλεγεί για την εξαγωγή του ισραηλινού φυσικού αερίου προς τις ευρωπαϊκές αγορές. Με άλλα λόγια, η ισραηλινή πλευρά επιδιώκει να «δέσει» μία επενδυτική συμφωνία με την ΕΕ για να εξασφαλισθεί η δίοδος προς την Ευρώπη ενός σημαντικού ποσοστού του ισραηλινού φυσικού αερίου, χωρίς να παρεμβάλλεται η Τουρκία με τις δικές της απαιτήσεις. Ενόσω η προεκλογική τακτική του Προέδρου Ερντογάν στρέφεται κατά σημαντικών χωρών της Ευρώπης και της ΕΕ εν γένει, ως επίσης και για όσο χρόνο οι κοινοτικές συνομιλίες στην Κύπρο παραμένουν σε στασιμότητα, το Ισραήλ θέλει να αξιοποιήσει την ψυχρότητα Άγκυρας-Βρυξελλών (και κυρίως Άγκυρας-Βερολίνου), για να θέσει την Τουρκία προ τετελεσμένων σε ό,τι αφορά όσα εν τω μεταξύ θα έχουν πια ήδη συμφωνηθεί με τους Ευρωπαίους. Το δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου στην Τουρκία θεωρείται ημερομηνία-ορόσημο για την εξέλιξη του σχέσεων Άγκυρας-Βρυξελλών και, όπως διαφαίνεται από τις κινήσεις της ισραηλινής πλευράς, ο κ. Στάινιτς επιδιώκει να «εδραιωθεί» η χώρα του όσο το δυνατόν γρηγορότερα στα σχέδια των Ευρωπαίων σε ό,τι αφορά την αξιοποίηση του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου.
Έτσι, παρότι ο κ. Στάινιτς εμφανίζεται συνήθως εξαιρετικά συγκρατημένος στις δηλώσεις του, στη χθεσινή του συνέντευξη περιέγραψε με ιδιαίτερο ενθουσιασμό το όλο εγχείρημα. «Ο υποθαλάσσιος αγωγός που θα συνδέει το Ισραήλ και την Κύπρο με την Ιταλία και την Ευρώπη μέσω της Ελλάδας, εκτός από το ότι θα είναι ο μεγαλύτερος στον κόσμο υποθαλάσσιος αγωγός, δεν θα φέρει μόνο σημαντικά οικονομικά οφέλη για το Ισραήλ αλλά θα έχει και ιδιαίτερη πολιτική σημασία και θα αναβαθμίσει τις πολιτικές μας σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση», δήλωσε. Ο κ. Στάινιτς αναφέρθηκε συγκεκριμένα στην εξαγωγική δυνατότητα φυσικού αερίου που έχει ήδη η χώρα του, υπολογίζοντάς την σε 350bcm, «δυνατότητα που σίγουρα θα πολλαπλασιασθεί όταν οι έρευνες αποδώσουν καρπούς και προχωρήσουν οι γεωτρήσεις», ενώ συγχρόνως υπολογίζει την εξαγωγική δυνατότητα του κυπριακού φυσικού αερίου σε 150bcm. Σε ό,τι αφορά τις προοπτικές συνεργασίας του Ισραήλ και με άλλες μη ευρωπαϊκές χώρες της περιοχής, ο κ. Στάινιτς τόνισε ότι «τόσο με την Ιορδανία, όσο και με την Τουρκία, οι συζητήσεις μας βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο», χωρίς όμως να αναφερθεί σε αυτές με περισσότερες λεπτομέρειες. Αμφίβολο όμως είναι εάν τελικά πράγματι παρουσιάζουν κινητικότητα οι δίοδοι επικοινωνίας Ισραήλ-Τουρκίας, ειδικά αυτήν την τόσο ρευστή περίοδο πριν το δημοψήφισμα του Απριλίου.
Η ισραηλινή επιμονή να κλείσει άμεσα μία συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση, θέλοντας να εξασφαλισθεί η χρηματοδότηση της κατασκευής του υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου που θα συνδέει το Ισραήλ με την Κύπρο, την Ελλάδα και την Ιταλία γίνεται ολοένα και περισσότερο αισθητή. Από την άλλη πλευρά, εξίσου αισθητές γίνονται οι πολύ προσεκτικές κινήσεις από πλευράς Ευρώπης και αξιωματούχων της Ιταλίας, της Ελλάδας και της Κύπρου, οι οποίοι δεν βιάζονται να ανακοινώσουν την αποδοχή ή μη της πρόσκλησης που τους απευθύνει εκ νέου η ισραηλινή πλευρά.
Ενόσω μάλιστα η Τουρκία συνοδεύει με προκλητικές δηλώσεις τις ναυτικές της ασκήσεις στα ανοικτά της Κυπριακής ΑΟΖ, δεν αποκλείεται και αυτή η πρόσκληση του Ισραηλινού Υπουργού Ενέργειας για πολυμερή διάσκεψη με θέμα τον υποθαλάσσιο αγωγό που θα παρακάμπτει τις αξιώσεις της Άγκυρας, να πέσει για δεύτερη φορά στο κενό - όπως ακριβώς συνέβη και με την προηγούμενη πολυμερή, για την οποία ο κ. Στάινιτς είχε μάλλον βιαστεί να δηλώσει ότι θα πραγματοποιείτο στις αρχές του περασμένου Ιανουαρίου.