Η προηγούμενη ανάρτηση του ιστολογίου, σίγουρα δεν έτυχε μεγάλης ή έστω μέτριας αναγνωσιμότητας, αλλά οδήγησε σε μια εξαιρετική συζήτηση, με κάποιους εξαιρετικούς συναδέλφους στο Facebook.
Η συζήτηση αυτή με οδήγησε σε ορισμένες πιο συγκεκριμένες σκέψεις και προτάσεις, τις οποίες δεν περιμένω να συμμερίζονται όλοι οι συζητητές, αλλά οι σκέψεις τους σίγουρα επηρέασαν τις δικές μου θέσεις. Νομίζω πάντως, ότι όλοι συμφωνούμε ότι η αξιολόγηση των αιτήσεων χρηματοδότησης από συναδέλφους ερευνητές, είναι σαν τη δημοκρατία: έχει τεράστια προβλήματα, αλλά είναι ότι καλύτερο έχουμε. Τη δημοκρατία μας αφενός δεν θα έλεγα ότι τη χειριζόμαστε με τον καλύτερο τρόπο, αφετέρου δεν θα μπορούσα να κάνω συγκεκριμένες προτάσεις για πως να την βελτιώσουμε. Θα εξαντλήσω την ματαιοδοξία μου λοιπόν, καταθέτοντας κάποιες σκέψεις για το πώς θα ήθελα εγώ να οργανωθεί η χρηματοδότηση της έρευνας στην Ελλάδα. Θεωρώ ότι όλες αυτές οι προτάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν μέσω του ΕΛΙΔΕΚ που θεωρώ εξαιρετική πρωτοβουλία με εξαιρετική στελέχωση και σοβαρά πρώτα δείγματα προσπάθειας, παρά ορισμένες ατυχείς επιλογές.
1. Καμία απολύτως προσωπική υποτροφία για εκπόνηση διδακτορικών διατριβών. Τις προτάσεις έρευνας των υποψηφίων τις γράφουν κατά κανόνα οι επιβλέποντες, και ο βαθμός πτυχίου και οι εξετάσεις σε μαθήματα είναι παντελώς άχρηστα κριτήρια για την ερευνητική επιτυχία.
2. Χρηματοδότηση μεταδιδακτορικών (δηλαδή ερευνητών χωρίς θέση σε Πανεπιστήμιο ή ερευνητικό κέντρο) σε τρεις κατηγορίες:
- Με εμπειρία 0-4 χρόνων από το διδακτορικό. Χρηματοδότηση προσωπικού μισθού για τρία χρόνια και αναλώσιμων, όπου χρειάζονται.
- Με εμπειρία 4-12 χρόνων από το διδακτορικό. Χρηματοδότηση προσωπικού μισθού για πέντε χρόνια, ενός ή δύο υποψηφίων διδακτόρων για τέσσερα χρόνια, αναλώσιμων, όπου χρειάζονται, και μηχανημάτων μικρής αξίας.
- Με εμπειρία 3-8 χρόνων από το διδακτορικό των ερχόμενων μετά από τουλάχιστον 3 χρόνια συνεχούς εγκατάστασης στο εξωτερικό. Χρηματοδότηση προσωπικού μισθού για πέντε χρόνια, δύο υποψηφίων διδακτόρων για τέσσερα χρόνια, αναλώσιμων, όπου χρειάζονται, και μηχανημάτων μεσαίας αξίας και ενός «πακέτου μετεγκατάστασης» για προσωπικά έξοδα.
Σε αυτές τις αιτήσεις προτείνω δύο κύκλους επιλογής:
- Αρχική αίτηση σε δύο σελίδες. Στην πρώτη σελίδα μια γραμμή ανά πτυχίο και την ερευνητική πρόταση σε περίληψη 400 λέξεων και ενός διαγράμματος (400x400 πίξελ, το ονομαζόμενο graphical abstract), και την πλήρη βιβλιογραφική αναφορά τριών εργασιών τους από τα τελευταία πέντε χρόνια, που να υποστηρίζουν την εμπειρία τους σε σχέση με το προτεινόμενο θέμα έρευνας. Στην δεύτερη σελίδα ανάπτυξη της πρότασης με όποιον τρόπο θέλουν. Δύο σελίδες. Μόνον. Για να τις διαβάσουν πραγματικά οι κριτές.
- Επιλογή ενός αριθμού υποψηφίων 2-3 φορές παραπάνω από τον αριθμό των διαθέσιμων θέσεων, και κατάθεση πρότασης τεσσάρων σελίδων, και πλήρους βιογραφικού σε δυο σελίδες. Συνεντεύξεις 20 λεπτών όλων στην επιτροπή. Για να διαπιστωθεί ποιος έγραψε την δικιά του πρόταση, και για ποιόν την έγραψε το εργαστήριο αποδοχής.
3. Χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων για ερευνητές με οργανικές θέσεις σε Πανεπιστήμια ή ερευνητικά κέντρα, σε δύο κατηγορίες. Εδώ απλά θα προτείνω την ευθυγράμμιση με τα πρότυπα της ERC. Με μία σημαντική διαφορά: την υιοθέτηση του βιογραφικού των αιτήσεων του NIH. Γιατί το τρίτο τμήμα «Η συνεισφορά μου στην επιστήμη» είναι ό,τι δυσκολότερο έχω γράψει στην ζωή μου.
Προτείνω επίσης δύο πολύ σημαντικά στοιχεία:
1. Την απαγόρευση αναφοράς βιβλιογραφικών δεικτών, h-index, έτερο-αναφορές και λοιπά. Υποχρεωτική αναφορά όμως τους ORCID για όλους.
2. Την απαγόρευση οποιασδήποτε δικαιολόγησης και αναφοράς «εφαρμογής» και «οικονομικού αποτελέσματος» και αντικατάσταση της με 300 λέξεις «Συνεισφορά της έρευνάς μου στην Κοινωνία». Εδώ θα σημειώσω, ότι σημαντικότατη συνεισφορά της έρευνας στην κοινωνία είναι και το οικονομικό αποτέλεσμα, και η εφαρμογή.
Κλείνω αναφέροντας ένα απόσπασμα από την έκθεση του Vannevar Bush Διευθυντή του Γραφείου Επιστημονικής Έρευνας και Ανάπτυξης, προς το Πρόεδρο των ΗΠΑ, τον Ιούλιο του μακρινού 1945, που μου θύμισε ένας από τους συζητητές (Μ.Α.) χθες:
«Ο πιο απλός και αποτελεσματικός τρόπος με τον οποίο η κυβέρνηση μπορεί να ενισχύσει τη βιομηχανική έρευνα είναι η υποστήριξη της βασικής έρευνας και η ανάπτυξη επιστημονικών ταλέντων.»