Όλα δείχνουν ότι, στη διάρκεια των τελευταίων ωρών αυτής της παράξενης εκλογικής μάχης στη Γαλλία, η πλάστιγγα έγειρε οριστικά και με ασφάλεια υπέρ του Μακρόν.
Η Μαρίν Λεπέν είχε, φαίνεται, την τελευταία της ευκαιρία στο debate της περασμένης Τετάρτης, να υπονομεύσει το προβάδισμα του αντιπάλου της, να τον αποσταθεροποιήσει, να ενισχύσει την εναντίον του ρητορική- ο «άνθρωπος του συστήματος», ο «τραπεζίτης των Ρότσιλντ», ο «κληρονόμος του Ολάντ»- ώστε να τροφοδοτηθεί το ρεύμα «ούτε-ούτε», το ρεύμα λευκού και αποχής, που θα μπορούσε να της δώσει την νίκη. Αλλά ο τρόπος με τον οποίο το προσπάθησε, υπερβολικά επιθετικός και απωθητικά βίαιος, φαίνεται πως είχε το αντίστροφο αποτέλεσμα. Ενθουσίασε μεν τους δικούς της, που την θέλουν να «τους τα λέει έξω από τα δόντια». Βοήθησε, όμως, άθελά της, την καμπάνια όσων προσπαθούσαν να υπενθυμίσουν ότι πίσω από το χαμόγελο της και τον στρογγυλεμένο λόγο της κρύβεται «μια επικίνδυνη κληρονόμος μιας επικίνδυνης Ακροδεξιάς».
Οι καλπες βέβαια έχουν γίνει πια πολύ δυσανάγνωστες για να εκφράζει κανείς βεβαιότητες, αλλά ας θεωρήσουμε ότι δε θα υπάρξουν εκπλήξεις και ότι, όπως το 1974 ο Ζισκάρ, έτσι και το 2017 ο Μακρόν θα είναι το «κεντρώο» αουτσάιντερ που θα κλεψει την νίκη από τις δυο ιστορικές παρατάξεις, την δεξιά και την αριστερά.
Μόνο που δεν είμαστε πια στο 1974. Ζούμε σ έναν άλλον, πολύ διαφορετικό και πολύ επικίνδυνο πολιτικό πλανήτη.
Θυμίζω: Τον περασμένο Δεκέμβριο, ένας υποψήφιος της σκληρής Ακροδεξιάς έφθασε μιαν ανάσα από τη νίκη στις προεδρικές εκλογές στην Αυστρία. Τον Μάρτιο, μια κινητοποίηση των τελευταίων 24ώρων και μια μεταστροφή πνευμάτων της τελευταίας στιγμής απέτρεψε την εκλογική νίκη, στην ανεκτική και φιλελεύθερη Ολλανδία, ενός πολιτικού που κηρύσσει την δυσανεξία, προτείνει έξοδο από την Ευρώπη και την πλήρη απαγόρευση της λειτουργίας τζαμιών η της ανάγνωσης του Κορανίου. Αν ηττηθεί η Λεπέν θα είναι ένα τρίτο «παρά τρίχα» μέσα σε πέντε μήνες, στην καρδιά της Ευρώπης.
Θα μπορούσε, ίσως, να αποδειχθεί λοιπόν η εκλογή Μακρόν ως αναγνώριση της απλής αλήθειας ότι η ευρωπαϊκή δημοκρατία, για να επιβιώσει της απειλής που δέχεται, πρέπει να αλλάξει.
Οι αισιόδοξοι θα αναστενάξουν με ανακούφιση και θα πουν «το κέντρο αντέχει». Αλλά είναι καλό να διακρίνει κανείς ανάμεσα σε αισιοδοξία και τύφλωση.
Γιατί είναι φανερό ότι το πρότυπο της φιλελεύθερης δημοκρατίας, που έμοιαζε να κυβερνά δίχως αντίπαλο την Ευρώπη, μετά το 1989, απειλείται από δυνάμεις με ρίζες βαθύτερες από ότι η προσωρινή δυσαρέσκεια του εκλογικού σώματος απέναντι σε μια πολιτική ελίτ υπερβολικά βολεμένη στις βεβαιότητες της και αναπαυμένη στα (κάποτε στα όρια της ανοιχτής διαφθοράς) προνόμια της. Ανισότητες που διευρύνονται, ανασφάλεια που γίνεται τρόπος ζωής για όλο και περισσότερους, φόβος για το αύριο- υπάρχουν χίλιες αιτίες που τροφοδοτούν αυτό το ρεύμα που, από το brexit ως την Λεπέν, με διαφορετικά χαρακτηριστικά από χώρα σε χώρα, αντικαθιστά τη δημοκρατική συναίνεση με τη νοσταλγία για ισχυρό κράτος, προστασία, επιστροφή στα εθνικά σύνορα και ανοχή στην αυταρχική διακυβέρνηση.
Και αυτό το ρεύμα δεν θα ανακοπεί με μικρές εκλογικές νίκες, στο νήμα, όσο σημαντικές κι αν είναι αυτές. Πρέπει κάτι να αλλάξει. Και η αλλαγή πρέπει να αρχίσει, πρώτα, απο το Ευρωπαϊκό επίπεδο.
Από αυτήν την άποψη ο Μακρόν ίσως είναι κάτι περισσότερο από «το μικρότερο κακό», μιαν υποχρεωτική επιλογή «κατά του φασισμού». Έχει περάσει απαρατήρητο ότι το πρόγραμμά του για την Ευρώπη έχει τις πιο προωθημένες προτάσεις για τη θεραπεία της «ευρωπαϊκής ασθένειας»- μιας ενιαίας αγοράς με ασθενική και δημοκρατική ελλιπή κοινή διακυβέρνηση, μιας ζώνης με ενιαίο νόμισμα χωρίς ενιαία οικονομική πολιτική και κοινό μηχανισμό ανάληψης χρέους, μιας οικονομικής ένωσης με ατροφική αλληλεγγύη μεταξύ των μερών της. Η δήλωσή του, την Παρασκευή, υπέρ της ρύθμισης του ελληνικού χρέους και της αλληλεγγύης με την Ελλάδα δεν έιναι έκπληξη, από την άποψη αυτή. Είναι συνεπής με την λογική των προτάσεων του για την αλλαγή στην Ευρώπη.
Θα μπορούσε, ίσως, να αποδειχθεί λοιπόν η εκλογή Μακρόν ως αναγνώριση της απλής αλήθειας ότι η ευρωπαϊκή δημοκρατία, για να επιβιώσει της απειλής που δέχεται, πρέπει να αλλάξει. Έστω κι αν δεν υπάρχει καμμία εγγύηση ότι ένας νέος Γάλλος Πρόεδρος μπορεί και να προωθήσει την αλλαγή που υπόσχεται.