Σωστά διαβάσατε: είσοδος, όχι έξοδος. Είσοδος στις αγορές με άλφα μικρό. Εκείνες τις αγορές-πλατείες σε κάθε μικρή και μεγάλη κοινωνία όπου πρωτόπαιξε τραυματίζοντας τα γόνατα της νεαρή η Δημοκρατία. Εκεί όπου οι κάτοικοι μιας πόλης, ισότιμα ακουστοί και ορατοί από όλους, συναλλάσσονταν προϊόντα και ιδέες. Εκεί αξίζει να επιστρέψουμε, εκεί είναι κρίσιμο για την ευημερία και βιωσιμότητα της κοινωνίας μας να επιδοθούμε.
Σήμερα, μεγάλο μέρος της συνολικής αξίας και αξιοπιστίας μιας χώρας (ή μιας πολίτιδας) κρίνεται από την ικανότητα της να συναλλάσσεται εντός των Αγορών, με άλφα κεφαλαίο. Αυτή η συνθήκη, παρά τις παθογένειές της λειτούργησε ως χρήσιμος θεσμός οργάνωσης της παραγωγικότητας μιας κοινωνίας.
Στις μέρες μας όμως κατέληξε να ορίζει κάθε κομμάτι της ζωής των πολιτών ενός κράτους. Προσωπικές σχέσεις, οικογενειακή ζωή, υγεία, παιδεία, πολιτική ζωή, νόμοι, όλα δείχνουν να επιστρέφουν σε τιμές που ορίζουν μόνο οικονομικά μεγέθη. Για τους πολιτικούς και οικονομολόγους που τολμούν να το ομολογήσουν δημόσια, η αξία της ζωής ενός ανθρώπου, όσο πολύτιμη και να είναι για ορισμένους ανθρώπους του κύκλου του, φέρει μια συγκεκριμένη οικονομική τιμή για το σύνολο μιας κοινωνίας. Αντίστοιχα και ο προσδιορισμός της αξίας μιας ιδέας.
Αυτοί οι συσχετισμοί εγκυμονούν δύο κρίσιμα προβλήματα. Την οικονομική ανισότητα, όχι τόσο για υλικά αγαθά που συνιστούν πολυτέλεια αλλά για τα βασικά εφόδια μιας καλής ζωής, όπως παιδεία, υγεία, φωνή στα κοινά, προώθηση συμφερόντων κοινής ωφελείας κτλ. Κυρίως, την αλλοτριωτική επίδραση που μπορεί να έχει αυτού του είδους η θεώρηση της αντικειμενικής αξίας αγαθών ή συμπεριφορών εντός μια κοινωνίας, μόνο μέσα από οικονομικά μεγέθη.
Με άλλα λόγια, η οικονομικές κοσμοθεωρίες Αγορών, δεν αντιλαμβάνονται ότι η άκρατη οικονομική συναλλαγή αγαθών που βρίσκονται στο επίκεντρο της έννοιας κοινωνία ή δημοκρατία, αλλοιώνει και εκφυλίζει το νόημα των ίδιων των αγαθών. Αποδεδειγμένα, όταν Αγορές και εμπορικές συναλλαγές ξεφύγουν από τα υλικά αγαθά, μπορούν να αλλάξουν άρδην τον χαρακτήρα των αγαθών, την αξία πρακτικών που πραγματεύονται.
Το όμορφο του προβλήματος αυτού είναι ότι για να αντιστραφούν οι καταστροφικές επιπτώσεις αυτών των συσχετισμών που είναι παντού ορατές, είναι να επιστρέψουμε πίσω στις αγορές με άλφα μικρό. Τον δημόσιο χώρο όπου μπορούμε μαζί να διαβουλευτούμε και συναποφασίσουμε τι υπερισχύει ή εκπίπτει ενός οικονομικού μεγέθους και να επαναπροσδιορίσουμε νοήματα και αξίες στο επίκεντρο της ευδαιμονίας και της ευημερίας μας. Νοήματα και αξίες γύρω από τις προσωπικές μας σχέσεις, την οικογενειακή μας ζωή, την υγεία, την παιδεία, την πολιτική ζωή, τους νόμους.
Αυτή η διαδικασία έχει ηθικό, άρα και πολιτικό χαρακτήρα, και είναι εξορισμού επίμαχη. Έτσι μάθαμε να την αποφεύγουμε. Και έτσι εκχωρήσαμε εδώ και πολλές δεκαετίες τόπο από τις αγορές με μικρό άλφα, στις Αγορές με άλφα κεφαλαίο.
Αποτέλεσμα; Οι έχοντες και μη έχοντες αγαθά ή φωνή, να ζουν ξέχωρα. Να δουλεύουν, να ψωνίζουν, να παίζουν και να διασκεδάζουν σε διαφορετικούς χώρους. Τα παιδιά μας το ίδιο. Σίγουρα αυτό δεν μπορεί να είναι καλό για την δημοκρατία, ή ακόμα και για εκείνους από εμάς που μπορούν να βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας.
Η δημοκρατία δεν χρειάζεται απόλυτες ή εξασφαλισμένες ισότητες, αλλά οπωσδήποτε χρειάζεται εξίσου δικαίωμα συμμετοχής στα κοινά.
Εκεί, σε κοινό χώρο και τόπο, σε κοινές αγορές όπου όλοι είναι ακουστοί και ορατοί, θα μπορούμε να αμβλύνουμε τις διαφορές μας, να γνωριστούμε καλύτερα μεταξύ μας και να συναποφασίσουμε πως μπορούμε και οφείλουμε να επιδιώξουμε το κοινό καλό.
Ας αποφασίσουμε λοιπόν μαζί ότι δεν είναι όλα προς αγοραπωλησία. Ότι συγκεκριμένα ηθικά και πολιτειακά αγαθά δεν ορίζονται από τις Αγορές με Α κεφαλαίο, αλλά προσδιορίζονται από τις αγορές με α μικρό.