Πάμε εβδομήντα χρόνια και έναν-δυο μήνες πίσω; Όπως και τώρα, περίπου όλοι οι Έλληνες ήταν ενωμένοι πίσω από την αριστερά. Όπως και τώρα, κανείς δεν πήγαινε τους Γερμανούς. Όπως και τώρα, ο διαχρονικά έφηβος Μανώλης Γλέζος μαχότανε στην πρώτη γραμμή, ενώ - πιθανότατα - διαφωνούσε με την καθοδήγηση. Τότε ακριβώς άρχισαν οι πεπονόφλουδες.
Να θυμίσω μια παράγραφο από την ανάρτησή μου της 26/1/15
Ο Ηλίας Ηλιού, η γοητευτική και αξέχαστη αυτή προσωπικοτητα της αριστεράς, μας έχει αφήσει και μια άλλη πολύτιμη παρακαταθήκη: η ιστορία της ελληνικής αριστεράς, λέει, είναι απλή, θα μπορούσε να περιληφθεί όλη σε ένα πικρό ευθυμογράφημα με τίτλο "Ο Δρόμος με τις Πεπονόφλουδες". Δεν υπήρξε πεπονόφλουδα που έρριξε στο διάβα μας η ντόπια και η ξένη αντίδραση, και που πάνω της δε γλύστρησε η ελληνική αριστερά.
Κατά την ταπεινή μου γνώμη, ούτε ο Καμμένος ούτε ο Παυλόπουλος ήταν γλύστρημα σε πεπονόφλουδα. Το αντίθετο, ήταν αριστοτεχνικές εφαρμογές μιας παλιάς συνταγής: Όταν πρέπει να κάνεις κάτι δυσάρεστο και αναπόφευκτο, κράτησε τη μύτη σου, κάντο στα γρήγορα και χαμογελαστός, και μετά γιόρτασέ το.
Την πρώτη πεπονόφλουδα την ξεπέρασε αισίως η αριστερά την Παρασκευή, στις Βρυξέλλες. Με ποιότητες που έλειπαν όχι μόνο το 1945, αλλά σε όλο το διάστημα από τότε: Καθαρό μυαλό, ευφυία, ευελιξία, τσαγανό, αυτοπεποίθηση, στυλ, και μπρίο. Την ωρολογιακή πεπονόφλουδα την είχε οπλίσει ο Σαμαράς της πέμπτης φάλαγγας, με εκείνο το αμίμητο "Οχι και έξι μήνες, ευχαριστώ πολύ αλλά δύο θα πάρω." Σέντρα ακριβείας για να σκοράρει ο Σόιμπλε ενάντια στον κοινό εχθρό, την Ευρωπαϊκή αριστερά, ενώ ο θρίαμβος θα είναι ακόμα φρέσκος. Ενώ ο ίδιος θα του δίνει κουράγιο από την εξέδρα, με εκείνη την αξέχαστη ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Το μυστικό του ξέφυγε του Σόιμπλε στη συνέντευξη αμέσως μετά την συνάντηση: "Να δω πως θα εξηγήσουν οι Έλληνες τη συμφωνία στους ψηφοφόρους τους." Αυτό ήταν λοιπόν το παιχνίδι του. Να ταπεινώσουμε τους αριστερούς. Δωράκι ευχαριστήριο στο Σαμαρά για το ψήφισμα του ΕΛΚ. Και απειλή προς τους άλλους λαούς "Βλέπετε τι παθαίνει όποιος ψηφίζει αριστερά."
(Παρένθεση: Δεν την πατήσαμε λοιπόν την πεπονόφλουδα, αλλά το ματς δεν έληξε ακόμα, να δούμε τι θα γίνει τη Δευτέρα με τα μέτρα που θα προταθούν. Και βέβαια, και ποιά θα είναι τα μέτρα που θα στείλει ο Γιάνης. Εγώ ένα αναρωτιέμαι: θα προταθεί άραγε δραστική μείωση των αμυντικών δαπανών; Βρισκόμαστε στα 2,5% του ΑΕΠ. Δεν λέμε να πάμε σε καταστάσεις Ιρλανδίας (0,5%), απλά ας πουμε στον μέσον όρο των ομόρων μας χωρών: 1,8%. Να το το ένα τέταρτο από το ποθούμενο 3% λάσκο στο πρωτογενές. Εδώ που τα λέμε, πιο μεγάλο ποσό από την διαφορά του 0,7% τόσες δεκαετίες πήγαινε σε μίζες, στους διευθυντές με τα οφ-σορ και τους πολυεκατομμυριούχους απόστρατους - άσε πιά τους υπουργούς και υφυπουργούς, πιστεύει κανέις ότι μόνο ο Άκης έκλεψε πάνω από δισεκατομμύριο;)
«Κερδίσαμε τη μάχη αλλά όχι τον πόλεμο,» μας είπε ο Τσίπρας. Δεν με ενοχλεί ο εξωραϊσμός, που αναμενόταν, όσο η λάθος παρομοίωση. Μα δεν τάπαμε; Δεν μας τα έχει εξηγήσει τόσες φορές ο καθηγητής; Δεν έχουμε πόλεμο. Παίγνιο το λέμε τώρα. Υπάρχει διαφορά. Πόλεμος σημαίνει, ο θάνατός σου η ζωή μου. Ότι κερδίζεις εσύ το χάνω εγώ, και αντίστροφα. Μηδενικό άθροισμα. Αντίθετα, στο παίγνιο μπορεί να κερδίσουμε και οι δύο. Ή και να χάσουμε και οι δύο. Είμαστε δικαιολογημένοι βέβαια που μπερδευόμαστε, γιατί παίγνιο η κυβέρνησή μας με τους έξω για πρώτη φορά παίζει. (Μέχρι τώρα παιζότανε κατι που στα οικονομικά το λέμε «παίγνιο με παράπλευρες πληρωμές.» Αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία.)
Και στο παίγνιο που παίζεται, «χάνουμε και οι δύο» πάει να πει Grexit. Πρέπει να καταλάβουμε κάτι κρίσιμο: Το Grexit ήταν και είναι πάντα μια μη αμελητέα πιθανότητα. 10% ή 20%; Δεν ξέρω, ίσως κάπου εκεί. Περίπου να φέρει ο αντίπαλος διπλές, αν παίζετε τάβλι. Ο λόγος είναι ότι το παίγνιο που παίζεται δεν είναι ντετερμινιστικό. Το λένε "τρεμάμενο χέρι" στην θεωρία των παιγνίων. Όταν αποφασίσεις να φρενάρεις - είτε σε λένε Βαρουφάκη είτε σε λένε Σόιμπλε - τα φρένα μπορεί να είναι χαλασμένα.
Το 2011 το Grexit ήταν πολύ λιγότερο δυσάρεστο για μας, και πολύ πιο τρομακτικο για τους συμπαίκτες μας, αλλά η κυβέρνηση Σαμαρά μας στέρησε αυτό το ατού. Και πόσο μεγάλη καταστροφή θα ήταν το Grexit; Αυτό είναι το πρόβλημα, κανείς οικονομολόγος δεν μπορει να προβλέψει με ακρίβεια. Δείτε εικόνες από την Αργεντινή του 2002, και θυμηθείτε ότι έξι χρόνια αργότερα ήταν αγριοζώντανη. Αλλά εκεί έχουν φυσικούς πόρους και ισχυρούς τομείς που εμείς δεν τους έχουμε, και δεν είχαν φάει, αμέσως πριν, πέντε χρόνια λιτότητα. Από την άλλη, στα οικονομικά, καμμιά φορά μια καταστροφή αποδεικνύεται το καλύτερο πράγμα που θα μπορούσε να σου συμβεί, και μια επιτυχία το χειρότερο. Το θέμα είναι ότι, τελικά, κανείς δεν μπορεί να ξέρει σίγουρα.
Όλοι κλαίμε για το στραπατσάρισμα του προγράμματος και του ονείρου, τόσο νωρίς. Αλλά ρωτάω το Μανώλη Γλέζο και όσους υψώνουν τώρα τις δίκαιες φωνές τους: Θα προτιμούσαν πραγματικά να είχαν παίξει κορώνα-γράμματα το Grexit οι δικοί μας; Είναι σίγουροι; Έχουν τα μάτια τους στο δρόμο; Θυμούνται τον Ηλιού και τις πεπονόφλουδες;