Η διεθνής οικονομική κρίση έπληξε με σφοδρότητα την Ελλάδα και εδώ και πέντε χρόνια ζούμε σε κατάσταση ομηρίας και άγριας λιτότητας. Πληρώνουμε πολύ μεγαλύτερο μερίδιο από αυτό που μας αναλογεί, γιατί έπρεπε να εκτονωθεί η κρίση στον πιο αδύναμο κρίκο, αποκρύπτοντας τη συστημική κρίση που θα έθετε σε κίνδυνο την ευρωζώνη.
Θεωρηθήκαμε «αποτυχημένοι», «τεμπέληδες που ζουν εις βάρος των άλλων» και χρεωθήκαμε την πλήρη ευθύνη για τη δεινή κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε. Οι δανειστές μας έγιναν επόπτες και ελεγκτές της καθημερινότητάς μας. Ο μηχανισμός συλλογικής μας ενοχοποίησης και ο καταιγισμός απειλών και εκφοβισμού ότι κάθε αντίδραση από μέρους μας θα αποβεί μοιραία για την επιβίωσή μας, αποτέλεσαν το κλειδί για την επιβολή μιας άνευ προηγουμένου καταστροφικής λιτότητας. Η συμμόρφωση του κράτους και του λαού στις εντολές των δανειστών, όποιες και αν είναι αυτές, προβλήθηκε επανειλημμένα ως η μόνη σώφρων επιλογή.
Σε όλη τη διάρκεια της πενταετίας μια τεχνο-γραφειοκρατία ανέλαβε την επιτήρηση της εφαρμογής των όρων του μνημονίου, βλέποντας μόνο τους αριθμούς και αδιαφορώντας για τους ανθρώπους. Εξέπεμψε επανειλημμένα το μήνυμα ότι οι Έλληνες είμαστε ανίκανοι να υλοποιήσουμε μεταρρυθμίσεις μόνοι μας και ότι εάν δεν βρισκόμαστε υπό επιτήρηση, αποτελούμε μόνιμο κίνδυνο και για τη χώρα μας και για την ευρωζώνη.
Αυτές οι σχέσεις εξουσίας έγιναν αποδεκτές από τους προηγούμενους κυβερνώντες μπροστά στον φόβο μιας περισσότερο οδυνηρής κατάστασης και η εξωτερική και οικονομική πολιτική βασίστηκαν στην «καλοσύνη των ξένων». Κάθε έξι μήνες επιβάλλονταν νέα μέτρα που εξουθένωσαν τον ελληνικό λαό και οδήγησαν τη χώρα σε ανθρωπιστική κρίση. Παράλληλα συντηρήθηκε η κατάσταση εξάρτησης μέσω των δόσεων που εξυπηρετούσαν το τραπεζικό σύστημα και την εξόφληση των δανείων της χώρας, χωρίς όμως προοπτική για τους πολίτες.
Η αμφισβήτηση της πολιτικής λιτότητας και του δυσβάσταχτου χρέους, το οποίο όλοι πια σήμερα παραδέχονται ότι δεν είναι βιώσιμο, τάραξαν τα νερά και θεωρήθηκαν πρόκληση και προσβολή προς τους δανειστές. Το δημοψήφισμα, ως δημοκρατική διαδικασία, θεωρήθηκε εμπόδιο στη συνέχιση της διαπραγμάτευσης, έπληξε την «καλή πίστη» και τη «συνεργασία». Η απόφαση της κυβέρνησης να κρίνει ο ελληνικός λαός τις προτάσεις των δανειστών με την ψήφο του ερμηνεύτηκε από ορισμένους ως προτροπή για έξοδο από το ευρώ και όχι ως πρόταση για έξοδο από τη λιτότητα. Μια πολιτική λιτότητας που έχει δημιουργήσει περισσότερο από ενάμιση εκατομμύριο άνεργους, εκατομμύρια νεόπτωχους οι οποίοι εργάζονται, αλλά δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, χιλιάδες ανθρώπους στους δρόμους και στα συσσίτια, εκατομμύρια ανθρώπους που βρίσκονται σε διαρκή ανασφάλεια και αβεβαιότητα με επιβαρυμένη την ψυχική τους υγεία και με διαρκή φόβο για την αυριανή ημέρα. Ορισμένες έξωθεν παρεμβάσεις «ενημερωτικού» χαρακτήρα, που ενισχύουν τον φόβο και επιχειρούν να χειραγωγήσουν την απόφαση του ελληνικού λαού στο δημοψήφισμα, θυμίζουν συμπεριφορές αποικιοκρατών που στόχο έχουν να αποδυναμώσουν την κυβέρνηση στην διαπραγμάτευση.
Η παρατεταμένη περίοδος διαπραγμάτευσης και η απόφαση για το δημοψήφισμα έφεραν στην επιφάνεια τους φόβους και τις αγωνίες που βιώνουμε όλα αυτά τα χρόνια, δημιουργώντας μια αυξανόμενη πολωτική ατμόσφαιρα. Η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών θέλει να κλείσει σε σύντομο διάστημα η διαπραγμάτευση, προκειμένου να τερματιστεί η διαρκής αβεβαιότητα. Ωστόσο, ακόμα και με το ευνοϊκότερο σενάριο, η πραγματικότητα είναι ότι η αβεβαιότητα θα συνεχίσει να υπάρχει τα επόμενα χρόνια, τα μνημόνια θα υπογράφονται, έστω και με διαφορετική ονομασία, οι μισθοί θα παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα και η ανεργία θα περιοριστεί με πολύ πιο αργούς ρυθμούς απ' ό,τι δημιουργήθηκε. Η μόνη ακτίνα φωτός είναι μια συμφωνία για γενναία αναδιάρθρωση του χρέους, -όπως, άλλωστε πρόσφατα επιβεβαίωσε και το ΔΝΤ- και μέτρα που θα εγγυηθούν γρήγορους ρυθμούς ανάπτυξης στη χώρα και θα αναδεικνύουν τις δυνατότητές της, προστατεύοντας παράλληλα τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα.
Άλλωστε, η αρχιτεκτονική του ευρώ, όπως έχει σχεδιαστεί, πολύ σύντομα θα προκαλέσει μια νέα κρίση στη χώρα μας ή και σε άλλες χώρες. Απέναντι στις επιθέσεις των κερδοσκόπων και στις απορρυθμίσεις των αγορών, το σημαντικότερο είναι να διεκδικηθεί μια πολιτική σε επίπεδο ευρωπαϊκής ένωσης, που οι επιπτώσεις αυτών των κρίσεων δεν θα οδηγούν σε διάρρηξη της κοινωνικής συνοχής και σε ανθρωπιστική κρίση. Η προστασία της αξίας της ζωής και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας αποτελεί θεμελιώδη αρχή τόσο στις διεθνείς συμβάσεις όσο και στα συντάγματα των χωρών και δεν μπορεί να παραγκωνίζεται μπροστά στην κυριαρχία των αριθμών. Ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ελευθερία, δημοκρατία, ισότητα, κράτος δικαίου και σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι οι αξίες της ευρωπαϊκής ένωσης και όχι η αξία του ευρώ.
Οτιδήποτε και να επιλέξουμε την Κυριακή, η Ευρώπη θα παραμείνει στη θέση της και η Ελλάδα μέλος της ευρωπαϊκής ένωσης. Την Δευτέρα το πρωί, χρειάζεται να είμαστε όλοι οι πολίτες μαζί, στη διεκδίκηση των παραπάνω αρχών της ευρωπαϊκής ένωσης, χωρίς διχαστικά διλλήματα και αποκλεισμούς, χωρίς νικητές και ηττημένους.