Το καλοκαίρι σιγά-σιγά μας αποχαιρετά και ο Σεπτέμβρης έρχεται, όπως κάθε φορά, γεμάτος με δώρα. Λιτότητα, φορολογική λεηλασία του παραγωγικού ιστού, αύξηση εισφορών, μείωση συντάξεων, συνέχιση της διαρροής νέων επιστημόνων και εργαζομένων και γενικότερα μία κατάσταση καθόλα αποθαρρυντική για τη ρότα που θα τραβήξει η χώρα τον προσεχή χειμώνα, είναι το σκηνικό που συνθέτει την είσοδό μας στη νέα περίοδο.
Παρά τις Κυβερνητικές κορώνες περί πρωτογενών πλεονασμάτων, μείωσης της ανεργίας και ανάπτυξης, είναι εμφανές πως τίποτα δεν είναι δεδομένο και κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το τι να περιμένει και τι να προσδοκά. Το διεθνές περιβάλλον ασταθές, με το γνωστό προσφυγικό δράμα να καραδοκεί και τη Συμφωνία Τουρκίας - Ε.Ε. έτοιμη να καταρρεύσει. Η Ευρώπη αντιμέτωπη με το Brexit και τις Γαλλικές Προεδρικές εκλογές παλεύει να σταθεί σε έναν πλανήτη στην κόψη του ξυραφιού, με τον παρανοϊκό υποψήφιο για την Αμερικανική Προεδρία Donald Trump προ των πυλών, έτοιμο να επαναφέρει την παγκόσμια πολιτική στο επίπεδο της ρητορικής των απολυταρχικών καθεστώτων της δεκαετίας του '30.
Τι σχέση έχουν όλα αυτά με την καθ' ημάς πολιτική και ειδικότερα με τον χώρο της Κεντροαριστεράς και του Προοδευτικού Κέντρου;Εκ πρώτης όψεως, όχι μεγάλη.
Αν ρίξουμε όμως μια πιο προσεκτική ματιά, θα δούμε πως η αβεβαιότητα στην οικονομία και την εξωτερική πολιτική δεν είναι μόνον αποτέλεσμα κακής διεθνούς συγκυρίας. Κι άλλες φορές η χώρα μας βρισκόταν εν μέσω παρόμοιων καταστάσεων. Ουδέποτε όμως είχε να αντιμετωπίσει τόσο μαζικά και τα απόνερα των δικών της πολιτικών επιλογών. Επιλογές που οδήγησαν τις Προοδευτικές δυνάμεις στο περιθώριο, φέρνοντας στο προσκήνιο τον πιο αισχρό λαϊκισμό που γνώρισε ποτέ η σύγχρονη πολιτική ιστορία, μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ποιος ο ρόλος λοιπόν του Προοδευτικού πολιτικού κόσμου σε αυτές τις συνθήκες αστάθειας;
Πολλοί θα σπεύσουν να πουν χαιρέκακα πως για να υπάρξει ρόλος θα πρέπει να υπάρχει υποκείμενο και σήμερα τα πολιτικά υποκείμενα της Κεντροαριστεράς είναι κατά τι περισσότερα από τους ίδιους της τους ψηφοφόρους. Άρα, για ποιο απ' όλα τα υποκείμενα μιλάμε;
Θα μας βόλευε, αυτό να είναι ψέμα. Δυστυχώς όμως, είναι η οικτρή πραγματικότητα. Ένας χώρος πολυδιασπασμένος, μετέωρος μεταξύ μιας Δεξιάς αμετανόητης ως προς τις ευθύνες της για την εθνική τραγωδία των Μνημονίων και μιας Αριστεράς που προτιμά να χαριεντίζεται με τον Καραμανλή και τον Καμμένο, αντί να θέτει την προοδευτική ατζέντα του 21ου αιώνα.
Υπάρχει εναλλακτική; Μπορεί η Κεντροαριστερά να ξαναγίνει η δύναμη που φέρνει απαντήσεις στα ερωτήματα της σύγχρονης εποχής, αντί απλώς να παρακολουθεί τις εξελίξεις;
Η απάντηση είναι πως πρέπει να μπορέσει. Το οφείλει στον τόπο αλλά και την ιστορία της.
Ο προοδευτικός χώρος πρέπει και μπορεί να θέσει τα ζητήματα της κοινωνίας στην πρώτη γραμμή. Να ανοίξει τα χαρτιά του για την επερχόμενη Συνταγματική Αναθεώρηση βάζοντας τις ριζικές αλλαγές στο επίκεντρο της συζήτησης. Να αντιτάξει απέναντι σε μια συντηρητική και κοντόφθαλμη Αριστερά, τα πραγματικά προοδευτικά προτάγματα του 21ου αιώνα.
Να ανοίξει τον διάλογο για τις Σχέσεις Κράτους - Εκκλησίας, Εκπαίδευσης και νεολαίας, Πανεπιστημίων και αγοράς εργασίας, να προωθήσει τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ίση πρόσβαση στον γάμο για όλους, την προστασία του περιβάλλοντος, την επαναθεμελίωση σε νέες βάσεις του Κράτους Πρόνοιας. Παράλληλα με τις θεσμικές τομές στη Διοίκηση, να αγωνιστεί για την εμβάθυνση της ουσιαστικής συμμετοχικής Δημοκρατίας, μακριά από τις σειρήνες των δημαγωγών και του ψεύδους, να διεκδικήσει μια εξωτερική πολιτική πολυδιάστατης συνεργασίας και όχι πολυεπίπεδης αποσάθρωσης, που μας οδήγησε στην απομόνωση τα τελευταία χρόνια.
Η λίστα μπορεί να συνεχιστεί για πολύ ακόμα. Η ουσία όμως δε βρίσκεται εκεί. Το σημαντικό και το πρωτεύον σήμερα, είναι η συνειδητοποίηση ότι η πρόοδος απαιτεί προσαρμογές. Και η προσαρμογή απαιτεί το θάρρος και την τόλμη να μαθαίνεις από τα λάθη σου για να προχωράς μπροστά. Αν ο προοδευτικός κόσμος δεν δει ουσιαστικές κινήσεις προς την κατεύθυνση αυτή, πολύ φοβάμαι πως θα παραδοθεί οριστικά στις διάπλατα ανοιχτές αγκάλες του λαϊκισμού και της δημαγωγίας
Και δυστυχώς, όταν ο Προοδευτικός χώρος γινόταν έρμαιο δημαγωγών, τα δεινά για ολόκληρη τη χώρα ήταν προ των πυλών.