Η Ελλάδα και η ΕΕ πρέπει να ασχοληθούν άμεσα με τις συνθήκες συνωστισμού στα νησιά.
Η θανατηφόρα έκρηξη σε κέντρο κράτησης προσφύγων στη Λέσβο την Πέμπτη το βράδυ αποτελεί μια σκληρή υπενθύμιση για τις επικίνδυνες συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι χιλιάδες αιτούντες άσυλο που είναι εγκλωβισμένοι στη χώρα μας.
Η έκρηξη, που πιθανότατα προκλήθηκε από φιάλη υγραερίου και που έβαλε φωτιά στη σκηνή, προκάλεσε το θάνατο μιας ηλικιωμένης γυναίκας κουρδικής καταγωγής και του εγγονιού της. Μια νεαρή μητέρα και το δίχρονο παιδί της επίσης τραυματίστηκαν σοβαρά και έχουν μεταφερθεί σε νοσοκομείο της Αθήνας, όπου βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση. Περισσότεροι από οκτώ πρόσφυγες μεταφέρθηκαν σε τοπικά νοσοκομεία με εγκαύματα και αναπνευστικά προβλήματα, καθώς δεκάδες σκηνές κάηκαν.
Μη- κυβερνητικές οργανώσεις έχουν παρατηρήσει και καταγράψει τις απάνθρωπες συνθήκες που επικρατούν στο «hotspot» της Μόριας και σε άλλα νησιωτικά κέντρα κράτησης, όπου οι άνθρωποι παραμένουν απροστάτευτοι από την επιδείνωση των καιρικών συνθηκών, και παράλληλα πρέπει να αντιμετωπίσουν τη μεγάλη έλλειψη τροφίμων και ζεστού νερού. Μια διάχυτη αίσθηση ανασφάλειας δεσπόζει πάνω από τα κέντρα και δυστυχώς, η βία ξεσπά πλέον σε καθημερινή βάση.
Προκειμένου να εφαρμόσουν τη συμφωνία ΕΕ -Τουρκίας, οι ελληνικές αρχές ασκούν μια πολιτική περιορισμού (policy of containment) στα νησιά, με μεγάλες καθυστερήσεις στις διαδικασίες χορήγησης ασύλου στα σύνορα και με πολύ περιορισμένες μεταφορές προς την ηπειρωτική χώρα. Τα μέτρα αυτά έχουν ουσιαστικά παγιδέψει χιλιάδες αιτούντες άσυλο στα υπερπλήρη νησιά, υπό απάνθρωπες συνθήκες, για όσο οι αιτήσεις τους βρίσκονται σε επεξεργασία. Υπολογίζεται ότι σήμερα βρίσκονται περίπου 17,000 αιτούντες άσυλο στα πέντε κύρια ελληνικά νησιά που φιλοξενούν τους ανθρώπους σε κίνηση (people on the move) - αριθμός διπλάσιος της χωρητικότητας των κέντρων.
Οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να λάβουν άμεσα μέτρα για τη μεταφορά αυτών των ανθρώπων στην ηπειρωτική χώρα. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να στηρίξει, όχι να αποτρέψει, αυτή τη μεταφορά για να ανακουφίσει τα νησιά από την πίεση και το συνωστισμό, και να συμβάλει στην αποφυγή περισσότερων θανάτων. Θα πρέπει επίσης να επανεξετάσει αυτή τη λανθασμένη προσέγγιση που αποκλείει τους αιτούντες άσυλο, οι οποίοι έφτασαν στη χώρα μετά τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας - ακόμη και αν η αίτηση ασύλου τους έχει γίνει δεκτή - , από την επιλεξιμότητα για μετεγκατάσταση σε άλλες χώρες της ΕΕ.