Τελειώνει η χρονιά. Εραστής της μικροκλίμακας και του τοπικού και της θεωρίας «όσο πιο τοπικό τόσο πιο οικουμενικό», κάνω ανασκόπηση της χρονιάς και θέλω να τιμήσω τους πιο ζεστούς και ανθρώπινους χώρους, τα καφενεία των Κυκλάδων... Πέντε καφενεδάκια...Για τα καφενεία έχω κοπιάσει πολύ, 20 χρόνια έρευνα για να συμπληρωθούν τα 100 περίπου του βιβλίου μου «Καφενεία της Ελλάδας». Κι έχω πληγωθεί πολύ, όταν ταξιδεύοντας χιλιόμετρα για το στόχο-προορισμό μου, με καμάρι οι νέοι ιδιοκτήτες του, μου ανακοινώναν, οτι «επιτέλους ανακαινίσαμε τον παλιοκαφενέ και βάλαμε γρανίτες και πλακάκια»... Πόσα χιλιόμετρα χαμένα... αλλά και πόσες μνήμες. Κι όμως υπάρχουν στις Κυκλάδες αρκετά καφενεία - με πρωτεύοντα τα ακόλουθα 5 - που δικαιώνουν τη φήμη του καφενέ.
Ατμόσφαιρα φιλική, αισθητική όπου χωρά η ιστορία και η μνήμη, μεζέδες τοπικοί, παρέες διαλεχτές. Νιότη και γηρατειά αντάμα.
Ο Μπακόγιας στη Μύκονο
Το μοναδικό αυθεντικό καφενείο της Μυκόνου που άντεξε σ' αυτή τη θύελλα που σάρωσε το νησί - ίσως γιατί δεν βρίσκεται ακριβώς πάνω στην παραλία, αλλά και επειδή είναι μικρό είναι κρυμμένο σε μιά σούδα - είναι το καφενείο του Μπακόγια, η παλιά Καβουρότρυπα. Επί σαράντα περίπου χρόνια ο καφενές του Μπακόγια βαστά την τιμή του νησιού... Από το πρωί η Βασιλική, η γυναίκα του Δημήτρη, στην κουζίνα, κοντά κι η κόρη της η Ασημίνα, κι η εγγονή της η Βάσω. Το μαγαζί δουλεύεται μόνο από την οικογένεια, βοηθούν αδέλφια, θείες.
Το καφενείο του Μπακόγια το πρωτογνώρισα από τότε που πρωτοάνοιξε. Το προτιμώ χειμωνιάτικο, μέσα σε καπνούς, γέλια, πειράγματα. Εδώ συχνάζουν μόνο ντόπιοι, ψαράδες, ναυτικοί αλλά και χωριανοί όπου απολαμβάνεις μαζί με τους μεζέδες (λουκάνικα μυκονιάτικα, κοπανιστή) αλλά περισσότερο τη μυκονιάτικη ντοπιολαλιά.
Το καφενείο της Χαράς στη Σχοινούσα
Η χαρά που ένιωσα όταν ανακάλυψα το καφενείο της Χαράς στη Σχοινούσα δεν περιγράφεται. Κατ' αρχάς γιατί τηρούσε όλες της αισθητικές προδιαγραφές. Χώρος παλιός, κτίσμα αιγαιοπελαγίτικο, οι στρώσεις τους ασβεστώματος δεκάδες, η λουλακί λαδομπογιά μέχρι τη μέση του ύψους των τοίχων σε ανάγλυφους σοβάδες. Δοκάρια φίδες κι αυτά λουλακί. Διαφημιστική ταμπέλα του Τam-tam και άλλες της εποχής, ανεμιστήρας παλιός στο ταβάνι και πυροφάνια για φωτιστικά. Θύμησες από τα καφενεία των μικρών Κυκλάδων προ του 1983, όταν επί Γεννηματά σε πανηγυρική τελετή τα νησάκια ηλεκτροδοτήθηκαν.
Στέκι της νεολαίας, ντόπιων και παραθεριστών, ανθρώπων που αγαπούσαν τον τόπο. Και ιστορίες ατελείωτες, κουβέντες καθημερινότητας για τα πράγματα που συνέβησαν σε μας και τους γειτόνους. Ένας ροφός που ξέφυγε, η κατσίκα που γέννησε, ο τρύγος που αργεί, η φάβα που βγήκε φέτος πιο πρώιμα. Ιστορίες βιωμάτων.
Το καφεπαντοπωλείο της Ειρήνης στη Φολέγανδρο
Στην Άνω Μεριά της Φολεγάνδρου, στην είσοδο του χωριού και σ' ένα σημείο όπου στενεύει ο δρόμος και που μετά βίας χωράει ένα αυτοκίνητο, βρίσκεται το καφεπαντοπωλείο της Ειρήνης.
Το βαστούσε από το 1952 ο πατέρας της Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος του Ντζουάνη (συνηθισμένο όνομα στο νησί). Η κυρά Ειρήνη το παρέλαβε το 2001 όταν πέθανε ο πατέρας της.
Το αυλιδάκι του καφενείου ίσα που χωράει δυό τραπεζάκια και 5-6 καρέκλες, ο μέσα χώρος είναι ευρύχωρος. Στο πανέμορφο εσωτερικό, το πάτωμα είναι μια παλιά τσιμεντοκονία σε χρώμα ώχρας και το ταβάνι έχει τράβες, ενώ οι τοίχοι είναι γεμάτοι από προϊόντα παντοπωλείου. Η κυρά Ειρήνη όλη μέρα στο πόδι μαγειρεύει τα μεσημέρια και εξυπηρετεί το χειμώνα όσους δεν είναι οικογενειάρχες. Σπεσιαλιτέ της, το κλασικό πιάτο της Φολεγάνδρου, τα ματσάτα. Καθε μέρα φτιάχνει φρέσκα ματσάτα, τα ζυμώνει και τα μαγειρεύει με κυνήγι, κόκορα, κουνέλι, κατσίκι ή χοίρο.
Το καφεπαντοπωλείο της Τερέζας στην Τήνο
Το μενού του Καφεοινοπαντοπωλείου της Τερέζας στη Μυρσίνη στην Τήνο, είναι ένα τετράδιο σχολικό όπου η Τερέζα γράφει με τα χέρια της τα πιάτα ημέρας. Από συνταγές, του πουλιού το γάλα: oι αρχικοί μεζέδες (αγκινάρες τουρσί, τυροπιτάκια, ντόπιο τυρί, λούζα, σκορδάτο λουκάνικο, ελιές, αγγουράκι) όλα δική της παραγωγή και κατόπιν φρουτάλια, κρέας σελινάτο, χοιρινό λεμονάτο, κατσικάκι λεμονάτο, κρέας κοκινιστό, μελιτζάνες στον φούρνο, μαραθοπιτάκια κλπ. κλπ.
Στην Τερέζα της Μυρσίνης, θα απολαύσεις τις αυθεντικές γεύσεις της Τήνου, ενώ η ίδια θα σε κερδίσει με τη φιλοξενία της και τα χαμόγελα της ανοικτής καρδιάς της.
Το καλλιτεχνικό καφενείο στον Πρόδρομο της Πάρου
Η Μαρία είναι τ' αφεντικό, τουλάχιστον στον καφενέ. Τον χειμώνα, όταν ξεμένει η Πάρος από επισκέπτες, η βασική κίνηση κυρίως - όχι που δεν υπάρχουν και μαγειρέματα - είναι οι καφέδες, οι πορτοκαλάδες, τα ουζάκια του ανδρών που παίζουν τάβλι, βλέπουν τα ματς. Το καλοκαίρι το καφενείο μεταμορφώνεται και η χρυσοχέρα Μαρία μόνη της μαγειρεύει, παίρνει τις παραγγελίες, βγάζει τους λογαριασμούς, με τη βοήθεια του Αντώνη προλαβαίνει τα πάντα.
Οι μεζέδες πολλοί και ιδιαίτεροι. Ξεχωρίζουν η σουπιά με μάραθο, τα γεμιστά καλαμαράκια, το μαγειρευτό χταπόδι, η τηγανιά, τα συκωτάκια, αλλά και η καθημερινή ρεβιθάδα.
Άλλες φορές πάλι γίνονται αυτοσχέδια γλεντάκια, γιατί κι οι δυό τους κατέχουν από μουσική και τραγούδι. Στο καλλιτεχνικό καφενείο στον Πρόδρομο ζει κανείς στιγμές από άλλες εποχές. Και χάρη σ' αυτό, ο κόσμος που το επισκέπτεται γνωρίζει και ερωτεύεται τον Πρόδρομο.
Δείτε περισσότερα στη σελίδα του greekgastronomyguide.gr