Στη δυσοίωνη εποχή της κρίσης κυριαρχεί η οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση, η καταπάτηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και η εξάντληση της υπομονής τουλάχιστον στα κατώτερα και μεσαία κοινωνικά στρώματα. Παράλληλα, σε μια τέτοια εποχή ευδοκιμούν τα παρασιτικά επαγγέλματα, οι παρανομίες και στρεβλά συστήματα με σκοπό την άμεση κερδοφορία. Ως ένας τέτοιος μηχανισμός καθίσταται και μία μορφή εναλλακτικού εμπορίου, το δικτυακό μάρκετινγκ ή πολυεπίπεδο μάρκετινγκ ή Πυραμίδα, όπως έχει καθιερωθεί.
Πώς λειτουργεί όμως το συγκεκριμένο εμπόριο; Η εκάστοτε εταιρεία που έχει υιοθετήσει αυτή τη γραμμή και θέλει να πουλήσει το προϊόν της, αντί να ανοίξει ένα μαγαζί (είτε κανονικό είτε ηλεκτρονικό) για να το πουλήσει απευθείας στον πελάτη επιστρατεύει νέα μέλη για να το πουλήσει, τους λεγόμενους «διανομείς». Ο στόχος αυτών είναι να επιστρατεύουν με τη σειρά τους νέα μέλη που θα αναλάβουν παρόμοια καθήκοντα. Και πού είναι το κακό της υπόθεσης; Μα φυσικά στο γεγονός ότι ο εκάστοτε διανομέας είναι υποχρεωμένος να καταθέτει μηνιαία συνδρομή ή να κάνει μια ελάχιστη πρώτη αγορά. Οι προμήθειες πηγαίνουν ασφαλώς προς τα πάνω επίπεδα. Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό ότι δε βγάζει κανείς λεφτά πουλώντας τα συγκεκριμένα προϊόντα, απλούστατα γιατί έχει ήδη μπει μέσα πριν αρχίσουν οι πωλήσεις του. Οι μόνοι που πλουτίζουν είναι ασφαλώς οι ιδρυτές αυτών των εταιριών.
Τα συγκεκριμένα σχήματα έχουν μείνει στην ιστορία ως Κομπίνα Πόντσι. Πιο συγκεκριμένα η πρώτη «πυραμίδα» εμφανίστηκε από το Τσαρλς Πόντσι το 1919 στην Αμερική. Έστησε μια εταιρία-φάντασμα και κατάφερε να πείσει πολλούς να επενδύσουν οποιοδήποτε χρηματικό ποσό ήθελαν με την προϋπόθεση ότι θα έχουν τα διπλάσια ως κέρδος μέσα σε 90 μέρες. Στο σχήμα συνέρρευσε πλήθος κόσμου, αφού ο Πόντσι κατάφερε να τους πείσει για την «κερδοφορία» της επιχείρησης πληρώνοντας τους πρώτους επενδυτές με τα λεφτά αυτών που έμπαιναν τελευταίοι στη λίστα. Το σχήμα κατέρρευσε μέσα σε έναν χρόνο, αλλά ο Πόντσι κατάφερε να κερδίζει μέχρι τότε 200 χιλιάδες δολάρια την ημέρα.
Το αληθινό προϊόν των εταιριών αυτών είναι οι ίδιοι οι υπάλληλοι. Οι πιο πολλές έρευνες που έχουν γίνει για το δικτυακό μάρκετινγκ δείχνουν ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των προϊόντων καταναλώνονται από τους ίδιους τους διανομείς.
Στην τελική αν το δικτυακό μάρκετινγκ θεωρείται ένα τόσο επιτυχημένο οικονομικό και διοικητικό μοντέλο, γιατί το έχουν υιοθετήσει μόνο εταιρείες με είδη νοικοκυριού και περιποίησης; Πρόκειται για το μυστικό μιας επιτυχημένης συνταγής; Δυστυχώς πρόκειται για το αντίθετο. Σύμφωνα με έρευνα του Αμερικανικού Ινστιτούτο Προστασίας του Καταναλωτή μελετώντας 300.000 φορολογικές δηλώσεις διανομέων διαπίστωσε ότι ούτε σε μία από αυτές δεν υπήρχε κέρδος. Επίσης, ανέλυσε και ποσοστά που του έδωσαν οι ίδιες οι εταιρίες που έχουν δομηθεί με πολυεπίπεδο μάρκετινγκ και εντόπισε ότι τη λιγότερη «χασούρα» την είχε η HerbaLife, στην οποία έχασε λεφτά μόλις το 99,46%(!) των διανομέων. Να σημειωθεί ότι στη ρουλέτα χάνει κατά μέσο όρο μόλις το 97%. Οπότε, σε περίπτωση που θέλετε να επενδύσετε κάπου τα χρήματά σας, προτιμότερο είναι να περάσεις από το καζίνο παρά από μία τέτοια εταιρία.
Κι επειδή στο στόχαστρο μπαίνουν κυρίως άνεργοι που έχουν πληγεί από την κρίση, δεν πρέπει να δελεαστούν από οποιαδήποτε προσφορά τους, γιατί θα αναγκαστούν να βάλουν το χέρι βαθύτερα στη τσέπη, κάτι που δε θα άρεσε σε κανέναν να συμβεί. Και αν κάποιος αναγνώστης αυτή τη στιγμή ανήκει σε μια τέτοια εταιρία, ίσως η λύση είναι να φύγει σήμερα. Δεν υπάρχει άλλη λύση, κάθε άλλη επιλογή από τη φυγή οδεύει σε οικονομικό αδιέξοδο. Προτού, λοιπόν τους χτυπήσει την πόρτα ο νόμος, χτυπήστε την εσείς πιο δυνατά. Γιατί η φυγή είναι κρότος που ηχεί μέχρι τα θεμέλια αυτών των σαθρών επιχειρήσεων.