Ζεις και εργάζεσαι στην Ελλάδα. Το εργάζεσαι μέσα σε εισαγωγικά. Ιδανικά, όμως, θα ήθελες να ζεις και να εργάζεσαι χωρίς εισαγωγικά, κάπου αλλού, σε κάποια άλλη χώρα. Μακριά από την ελληνική κρίση. Αλλά όχι και τόσο μακριά από την Ελλάδα και την οικογένειά σου. Κάπου στο πίσω, αλλά και στο μπροστινό μέρος του μυαλού σου, η προοπτική της Μεγάλης Βρετανίας φάνταζε ιδανική. Αλλά οι εξελίξεις σε προλαβαίνουν. Πριν από ένα χρόνο, τέτοια εποχή, όλοι μιλούσαν για ένα ενδεχόμενο Grexit. Κανένας δε φανταζόταν ότι τελικά αντί για Grexit θα συνέβαινε το Brexit.
Καλώς ή κακώς, λοιπόν, το Brexit ψηφίστηκε. Και όπως λέει και μία σοφή βρετανική παροιμία: «είναι μάταιο να κλαις πάνω από το χυμένο γάλα». Οι εικασίες πολλές. Αλλά οι εικασίες δεν παύουν να είναι εικασίες. Είναι το ίδιο πιθανό όσο και απίθανο να συμβούν.
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι το Brexit θα οδηγήσει τη χώρα σε μία ακόμη πιο αυστηρή μεταναστευτική πολιτική, από την οποία δεν θα εξαιρεθούν πολίτες χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ενώ κάποιοι άλλοι εκφράζουν την πεποίθηση ότι η Μεγάλη Βρετανία ενδέχεται να μην προβεί σε περιορισμούς ως προς την ελεύθερη διακίνηση Ευρωπαίων πολιτών, με αντάλλαγμα την πρόσβαση της χώρας στην κοινή αγορά.
Σε κάθε περίπτωση, ανάμεσα σε όλα αυτά τα σενάρια που ακούγονται, γράφονται και διαβάζονται από τις 24 Ιουνίου, ένα είναι το πιο πιθανό: ότι για τα επόμενα δύο χρόνια και μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία εξόδου της Μεγάλης Βρετανίας, όπως προβλέπεται από το άρθρο 50, τα πράγματα θα παραμείνουν ως έχουν.
Εξάλλου η κάλπη μπορεί να έδειξε Brexit, αλλά δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει και τι «δείχνει» η αγορά εργασίας. Παρά τους μύθους που «καλλιέργησαν» οι υποστηρικτές του Brexit γύρω από το μεταναστευτικό, πολλές θέσεις εργασίας στη Μεγάλη Βρετανία παραμένουν κενές. Ακόμη και σήμερα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν μία σειρά από νοσοκομεία του Εθνικού Συστήματος Υγείας που τα τελευταία χρόνια στράφηκαν σε άλλες χώρες όπως την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Κροατία και την Ελλάδα, προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες τους σε νοσηλευτικό προσωπικό.
Οι ανάγκες σε «ξένα εργατικά χέρια», ειδικά σε ορισμένους τομείς, υπάρχουν και θα υπάρχουν στη Μεγάλη Βρετανία. Και αυτό δεν αλλάζει. Όσα δημοψηφίσματα και αν γίνουν. Μέχρι να ξεκαθαρίσει τελείως το τοπίο, από ό,τι φαίνεται οι εταιρείες με έδρα τη Μεγάλη Βρετανία είναι διατεθειμένες να συνεχίσουν να προσλαμβάνουν εξειδικευμένο προσωπικό από άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για του λόγου το αληθές, μπορείς να ανατρέξεις σε διεθνείς ιστοσελίδες εύρεσης εργασίας, προκειμένου να διαπιστώσεις ότι εξακολουθούν να αναρτώνται κανονικά αγγελίες από εταιρίες, ξενοδοχεία και νοσοκομεία με έδρα τη Μεγάλη Βρετανία.
Εάν σκεφτόσουν να δοκιμάσεις την τύχη σου στη Μεγάλη Βρετανία πριν το δημοψήφισμα, το ίδιο μπορείς να συνεχίσεις να κάνεις και μετά το δημοψήφισμα. Προφανώς όχι χωρίς σχέδιο και πρόγραμμα. Άλλωστε η καλή τύχη δεν ήταν ποτέ αρκετή. Ούτε τώρα αλλά ούτε και πριν το Brexit. Άρα η πρόταση είναι μία και είναι ρεαλιστική: Να βρεις μία θέση εργασίας πριν προσγειωθείς στη Μεγάλη Βρετανία. Και ίσως να προτιμήσεις μία θέση με σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου, για ένα εξάμηνο ή ένα χρόνο. Όχι τόσο για τον αόριστο φόβο του Brexit, αλλά γιατί μπορεί τελικά η Μεγάλη Βρετανία να μην είναι "your cup of tea", όπως θα έλεγαν και οι Βρετανοί. Με ή χωρίς Brexit.
Παρ' όλα αυτά, εάν για κάποιο λόγο η ιδέα της Μεγάλης Βρετανίας, αυτή τη χρονική περίοδο, σου δημιουργεί ανασφάλεια μπορείς απλώς να επαναπροσδιορίσεις τα σχέδιά σου. Η εργασία στο εξωτερικό δεν ξεκινάει και τελειώνει στη Μεγάλη Βρετανία. Κάθε άλλο. Οι επιλογές είναι πολλές. Και σίγουρα η στασιμότητα δεν είναι μία από αυτές. Εξάλλου, όπως έχει δείξει η φύση και έχει επισημάνει και ο Δαρβίνος, στη ζωή επιβιώνει εκείνος που προσαρμόζεται καλύτερα στις αλλαγές.
Το plan b της «εργασίας στο εξωτερικό» μπορεί να περιλαμβάνει εναλλακτικούς προορισμούς, όπως το Ντουμπάι. Καταρχάς και όσο και να μοιάζει δευτερεύον, υπάρχουν απευθείας πτήσεις από την Ελλάδα προς το Ντουμπάι, ενώ το ταξίδι διαρκεί περίπου 4:30 ώρες. Λίγο παραπάνω δηλαδή από την απόσταση Αθήνας - Λονδίνου. Ψυχολογικά και μόνο αυτό μπορεί να λειτουργεί καθησυχαστικά για εσένα που σε πιάνει δέος στην σκέψη της «ξενιτιάς».
Επίσης, όπως και στη Μεγάλη Βρετανία, η μόνη γλώσσα που χρειάζεται να ξέρεις είναι τα αγγλικά. Αρκεί να αναλογιστείς ότι το 70% του πληθυσμού αποτελείται από ξένους. Γεγονός που θα κάνει την προσαρμογή σου πολύ πιο εύκολη και ομαλή, απ΄ότι ενδεχομένως να φανταζόσουν. Τέλος και σημαντικότερο, οι μισθοί σε γενικές γραμμές είναι αρκετά πιο υψηλοί από τους μισθούς στην Ελλάδα, ενώ οι λέξεις «φόρος εισοδήματος» είναι άγνωστες στο Ντουμπάι.
Και ενώ όλα αυτά σε δελεάζουν, ταυτόχρονα κάτι σε κρατάει πίσω. Ναι, ίσως το Ντουμπάι για τον μέσο Έλληνα να μοιάζει «συντηρητικό». Ίσως επειδή δεν επιτρέπεται να πιεις αλκοόλ δημοσίως ή να κυκλοφορείς προκλητικά ντυμένος. Παρ' όλα αυτά, όχι μόνο αποτελεί το λιγότερο συντηρητικό από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αλλά θεωρείται και μία από τις ασφαλέστερες πόλεις παγκοσμίως.
Εάν το Ντουμπάι φαντάζει πολύ εξωτικό ή πολύ ζεστό για τα δικά σου δεδομένα, θα μπορούσες πάντα να επιλέξεις έναν πιο ευρωπαϊκό προορισμό, όπως την Ισπανία. Το κόστος ζωής στην Ισπανία είναι μεν κατά 2,45% πιο ακριβό από της Ελλάδας αλλά ο κατώτατος μισθός «δεν είναι τόσο κατώτατος» όπως στην Ελλάδα. Μέχρι πρότινος, το ποσοστό της ανεργίας ήταν διψήφιο -ανταγωνιζόταν με το δικό μας- αλλά σταδιακά εκεί -σε αντίθεση με εδώ- μειώνεται. Εντυπωσιακή δε είναι η ανάπτυξη που σημειώνει η Ισπανία στον κλάδο του τουρισμού, όπου οι θέσεις εργασίας βρίσκονται σε αφθονία. Στον συγκεκριμένο κλάδο, ένας Έλληνας, ο οποίος γνωρίζει καλά αγγλικά, και ας μην γνωρίζει ισπανικά, έχει σημαντικό προβάδισμα σε σχέση με έναν Ισπανό που δεν μπορεί να συνεννοηθεί στα αγγλικά. Ευτυχώς -για εμάς- αυτή η περίπτωση αποτελεί μάλλον τον κανόνα, και όχι την εξαίρεση.
Μία άλλη εναλλακτική, ακόμη πιο εναλλακτική από την Ισπανία, αποτελεί η Πορτογαλία. Η Πορτογαλία εκπέμπει κάτι που σε κάνει να αισθάνεσαι «σαν το σπίτι σου». Ίσως πιο πολύ και από την Ισπανία. Οι πορτογαλικές οικογένειες είναι μεγάλες, όπως και οι ελληνικές. Μιλούν δυνατά όπως οι Έλληνες. Και απολαμβάνουν το φαγητό τους όπως οι Έλληνες. Το κόστος ζωής στην Πορτογαλία είναι λίγο πιο οικονομικό από της Ελλάδας. Όλα είναι πιο οικονομικά. Από τον καφέ και τη μπίρα μέχρι το σούπερ μάρκετ και τα εστιατόρια. Όλα εκτός από τα ενοίκια.
Η γνώση πορτογαλικών και αγγλικών θεωρούνται πλεονέκτημα για έναν υποψήφιο εργαζόμενο. Με εξαίρεση την περίπτωση που κάποιος αναζητά εργασία ως καθηγητής αγγλικών ή στον ξενοδοχειακό /τουριστικό τομέα. Σε αυτή την περίπτωση, όπως και στην Ισπανία, η καλή γνώση αγγλικών σε συνδυασμό με ένα ενδιαφέρον βιογραφικό αποτελούν επαρκή προαπαιτούμενα.
Η λίστα με τους πιθανούς προορισμούς εργασίας για έναν Έλληνα είναι ανεξάντλητη. Η Μεγάλη Βρετανία είναι και απ' ότι φαίνεται θα παραμείνει στις υψηλότερες θέσεις προτίμησης των Ελλήνων. Για πολλούς λόγους. Το Brexit μπορεί θεωρητικά να αλλάξει πολλά. Αλλά προς το παρόν, και ίσως για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, πρακτικά δεν θα αλλάξει τίποτα. Σε κάθε περίπτωση το συμπέρασμα παραμένει το ίδιο. Εάν είσαι Έλληνας, έχεις τα προσόντα και θέλεις να φύγεις στο εξωτερικό, θα το κάνεις. Και εάν αυτό δεν είναι η Μεγάλη Βρετανία, θα είναι το Ντουμπάι. Και εάν δεν είναι το Ντουμπάι, θα είναι η Ισπανία ή η Πορτογαλία, ή η Γαλλία. Οι επιλογές είναι πολλές. Αλλά η απόφαση είναι μία. Και είναι δική σου.