Ο τρόπος με τον οποίο επέλεξε να εκμεταλλευθεί η Τουρκία την πτώση του διθέσιου Τουρκικού F16 κατά την διάρκεια αερομαχίας ανοικτά της Χίου τον Οκτώβριο του 1996, αποτελεί άλλο ένα case studyτων ψυχολογικών επιχειρήσεων της Άγκυρας και του τρόπου με τον οποίο μία αντικειμενική ήττα σε αερομαχία από ικανότερο αντίπαλο είτε μία μηχανική βλάβη που επέφερε την πτώση του αεροσκάφους, μεταμορφώνεται σε εργαλείο άσκησης εξωτερικής πολιτικής.
Η ιστορία δεν είναι νέα, έχει επεισόδια πολλών ετών από τότε που ένα ελληνικό περιοδικό αναφέρθηκε στο περιστατικό υιοθετώντας την θεωρία της καταρρίψεως. Μετά την δημοσίευση του περιστατικού, οι Τούρκοι είχαν αρχίσει πρώτον να διαδίδουν ψευδείς πληροφορίες για υποτιθέμενη άσκηση αγωγής κατά του ελληνικού κράτους στο Ευρωπαϊκό δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και κατά δεύτερον να διαδίδουν ψευδείς αναφορές για «ψυχολογική αστάθεια» του εμπλεκόμενου Έλληνος πιλότου, τότε υποσμηναγού Αθανασίου Γρίβα, που δήθεν είχε προκαλέσει δυσμενή εξέλιξη στην καριέρα του. Εκτός των άλλων έχει γυριστεί και ταινία για την υπόθεση ενώ η κόρη του θανόντος, Αvrim Εdrogan εμφανίζεται συχνά στον Τουρκικό τύπο προβάλλοντας την ανθρώπινη διάσταση του περιστατικού.
Για να πάμε λίγο πίσω και να εξετάσουμε την μεγάλη εικόνα, η πτώση του Τουρκικού F16 έγινε κατά την διάρκεια συνεχών προκλήσεων της Άγκυρας κατά την διάρκεια της μεγάλης στρατιωτικής άσκησης Νικηφόρος Τοξότης μεταξύ Ελλάδος - Κύπρου υπό το δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου που είχαν προκαλέσει και έντονο διπλωματικό διάβημα του Ελληνικού ΥΠΕΞ. Στο επιχειρησιακό μέρος, δεν είχαμε απώλειες προσωπικού ή υλικού, ασκήσαμε SΑR διασώζοντας τον δεύτερο Τούρκο πιλότο Οsman Cilekli, ο οποίος τότε μας ευχαρίστησε για την διάσωση και την ιατρική φροντίδα, ασχέτως αν τώρα μας κατηγορεί, συμμετέχοντας στην προπαγανδιστική εκστρατεία. Η νομική εξέταση του περιστατικού είναι επίσης σημαντική, τι κανόνες εμπλοκής υπήρχαν, που ακριβώς έγινε η εμπλοκή, αν αντιμετώπισε κίνδυνο ο Έλληνας πιλότος και αμύνθηκε νομίμως φροντίζοντας να επιστρέψει σώος στην οικογένειά του αφενός και αφετέρου διαφυλάσσοντας το πανάκριβο αεροσκάφος που πλήρωσαν οι φορολογούμενοι πολίτες.
Ένα ερώτημα προς τις δικές μας ηγεσίες είναι γιατί δεν εκμεταλλευθήκαμε αναλόγως τις δικές μας απώλειες σε ανάλογα περιστατικά, ειδικά αυτήν του σμηναγού Ηλιάκη κατά την οποία ο Τούρκος πιλότος του αεροσκάφους που προκάλεσε τον θάνατο του δικού μας χειριστού, έκανε επιτυχή χρήση του εκτινασσόμενου καθίσματος και προσθαλασσωθείς, απείλησε με υπηρεσιακό πιστόλι που έφερε στην εξάρτησή του το πλήρωμα ελληνικού super puma που πήγε να τον διασώσει.
Σε κλίμα εμπλοκής με δεκάδες ελληνικά και τουρκικά αεροσκάφη να ίπτανται προς το σημείο, η ελληνική κυβέρνηση ενέδωσε (οποία έκπληξις) και άφησε τον Τούρκο χειριστή να «διασωθεί» από Τουρκικό ελικόπτερο. Μήπως είναι καιρός να ζητήσουμε την έκδοση του εν λόγω για παραβίαση του μισού ποινικού κώδικα; Aς μην ξεχνάμε και την αποστολή του, που ήταν παροχή συνοδείας σε τουρκικό αναγνωριστικό Phantom RF 4 που ήθελε να εντοπίσει τους πυραύλους S300 στην Κρήτη. Το ενδιαφέρον, μία εβδομάδα πριν τον θάνατο του Ηλιάκη, Τούρκος χειριστής είχε αποπειραθεί να κάνει τον ίδιο εγκληματικό ελιγμό κατά έτερου ελληνικού αεροσκάφους αλλά ο πιλότος του ελληνικού μαχητικού ενστικτωδώς τον απέφυγε.
Η ελληνική δικαιοσύνη προσφάτως απέρριψε την τουρκική αίτηση δικαστικής συνδρομής κατά του Έλληνα αξιωματικού Αθανασίου Γρίβα ο οποίος «κατηγορείται» για «δολοφονία εκ προθέσεως», «υπονόμευση της ανεξαρτησίας της Τουρκίας» και άλλα που μπορεί να φαίνονται φαιδρά, είναι όμως πολύ σοβαρά για τον τρόπο που επιλέγει η Άγκυρα να κλιμακώσει την αντιπαράθεση στο δικαστικό πεδίο.
Oι αρχικές αιτιάσεις της οικογένειας του νεκρού Erdogan είχαν απορριφθεί επισήμως από τις Τουρκικές αρχές οι οποίες καταχώρησαν το περιστατικό ως ατύχημα. To γεγονός ότι υπάρχουν πλέον δηλώσεις του Τουρκικού υπουργείου Άμυνας που υποστηρίζουν τη θεωρία της κατάρριψης καθώς και το ότι οι Τούρκοι έκαναν έρευνες το 2014 σε διεθνή ύδατα ανοικτά της Χίου για να εντοπίσουν (ανεπιτυχώς) το βυθισμένο αεροσκάφος, θα πρέπει να μας προβληματίσει δεόντως.
Η μεθόδευση της Άγκυρας στοχεύει και στο ηθικό των Ελλήνων πιλότων. Αναγνωρίζοντας την επιχειρησιακή τους υπεροχή και μη δυνάμενη να τους αντιμετωπίσει επί ίσοις όροις, προσπαθεί να καλλιεργήσει την εντύπωση ότι οιοδήποτε ανάλογο περιστατικό σε κάποια εμπλοκή θα τους καταστήσει «κατηγορούμενους» της Τουρκικής «δικαιοσύνης» ενδεχομένως αναζητώντας και φόρμουλα για περαιτέρω νομική δράση εναντίον τους εκτός Τουρκίας. Η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να κινηθεί αποφασιστικά ώστε να αποσταλούν τα σωστά μηνύματα προς πάσα κατεύθυνση. Επίσης ίσως έχει έλθει ο καιρός για την υιοθέτηση απορρήτου σχετικά με τις ταυτότητες των ιπταμένων κατά το παράδειγμα της Ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας.