Ενας έμπειρος διπλωμάτης έλεγε πως οι συναντήσεις μεταξύ πολιτικών ηγετών και οι επίσημες κρατικές επισκέψεις, ιδίως μια επίσκεψη στον Λευκό Οίκο, είναι γεγονότα που κινούνται κυρίως στην σφαίρα του συμβολικού. Στον σχεδιασμό τους μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχουν οι συμβολισμοί που θα παραχθούν, οι εικόνες, παρά τα χειροπιαστά αποτελέσματα που τυχόν θα προκύψουν- συνήθως ως επικύρωση συμφωνιών που έχουν ήδη κλείσει. Αλλά τι άλλο είναι η πολιτική, παρά διαχείριση συμβόλων;
Η πολυσυζητημένη επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στον Λευκό Οίκο, λοιπόν, μπορεί να μοιάζει να μην έδωσε πολλά συγκεκριμμένα αποτελέσματα, μα ως παραγωγή συμβολισμών ήταν εξαιρετικά πλούσια.
- Η φράση του κ Τσίπρα, πως οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις βρίσκονται στο καλύτερο σημείο τους από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν προφανώς ένα πολύ ισχυρό «σήμα». Επειδή διατυπώθηκε σε μια στιγμή που οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις, κατ αντιστοιχία, είναι στο χειρότερο σημείο τους από τον πόλεμο κι ύστερα. Μα προπάντων επειδή προέρχεται από τα χείλη ενός πολιτικού που προέρχεται από μια παράταξη, που είχε τον αντιαμερικανισμό στο DNA της. Όσα είπε για την σημασία των σχέσεων με τις ΗΠΑ και τον ρόλο της χώρας αυτής ως στρατηγικό εταίρο της Ελλάδας μπορεί να είναι λόγια, μα είναι λόγια με βαρύνουσα σημασία. Προορίζονταν να γίνουν κάτι σαν επιτύμβια στήλη του δομικού αντιαμερικανισμού της μεταπολίτευσης.
- Η αναφορά του πρωθυπουργού στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ενώπιον του Προέδρου Τραμπ, και το έγγραφο για την τουρκική δραστηριότητα στο Αιγαίο που έδωσε στον αντιπρόεδρό του, είχαν επίσης μια συμβολική σημασία. Έγιναν δημόσια, ακριβώς για να είναι ορατά από όλους- και από την Άγκυρα. Μόνο που εξ ίσου ορατή από όλους ήταν και η απόλυτη σιωπή του Λευκού Οίκου επί του θέματος.
- Η πανηγυρική ανακοίνωση από τον ίδιον τον Αμερικανό Πρόεδρο της συμφωνίας για την αναβάθμιση των F- 16 δεν ήταν, βέβαια, συμβολική κίνηση. Ήταν χειροπιαστή, συγκεκριμμένη, κοστολογημένη και αμφιλεγόμενη. Αλλά είχε και έναν ισχυρό συμβολισμό, ως πανηγυρική επικύρωση μιας λανθάνουσας δήλωσης- «εμείς είμαστε με τους Αμερικανούς»- και της ευμενούς αποδοχής της.
- Η συνάντηση με την Κριστίν Λαγκάρντ στην έδρα του ΔΝΤ ήταν κι αυτή ένα ισχυρό σήμα, στην συγκεκριμμενη χρονική στιγμή, στην αρχή ενός κρίσιμου δεκαμήνου, στην διάρκεια του οποίου θα κριθεί η συνέχεια της ελληνικής περιπέτειας. Μετά από πολλές ταλαντεύσεις και επεισόδια που μας έφεραν ως το κατώφλι μιας ρήξης ο κ Τσίπρας έστειλε ένα σήμα προς τους Ευρωπαίους πως, τελικά «εμείς είμαστε και με το ΔΝΤ». Πως θα το χρησιμοποιήσουμε ως συνήγορο, δηλαδή, για να πάρουμε την καλύτερη δυνατή λύση για το χρέος.
- Η εμφάνιση Τραμπ-Τσίπρα στον ροδόκηπο του Λευκού Οίκου ήταν σχεδιασμένη και αυτή για να δώσει έναν ισχυρό συμβολισμό. Ο κ Τσίπρας δεν είναι ο πρώτος Ευρωπαίος που επισκέπτεται τον Λευκό Οίκο επί των ημερών ενός Προέδρου, τον οποίο η Ευρώπη συνολικά αντιμετώπισε εχθρικά πριν τις εκλογές και εξακολουθεί να αντιμετωπίζει με επιφύλαξη. Μα ήταν ο πρώτος που είπε πως μοιράζεται κοινές αξίες με κάποιον σαν τον Τραμπ, ο πρώτος που (μιλώντας για κάποιον που απειλεί να τινάξει στον αέρα όλες τις συμφωνίες για το διεθνές εμπόριο και την προστασία του περιβάλλοντος) είπε πως οι διαβολικοί τρόποι του είναι «για το καλό». Ενοχλητικό. Και αναρωτιέμαι αν κάποτε προκύψουν ωφέλιμες για την χώρα επιπτώσεις από αυτό. Υποθέτω όχι...
- Υπάρχει, τέλος, ένας πανίσχυρος συμβολισμός, ο ισχυρότερος όλων, που προέκυψε από την επίσκεψη αυτή και προορίζεται για εσωτερική κυρίως κατανάλωση. Ο Αλέξης Τσίπρας εγκαινίασε την πολιτική σεζόν με επισκέψεις σε εγκαταστάσεις επιχειρήσεων ιδιωτικής πρωτοβουλίας, με θερμούς λόγους υπέρ της επιχειρηματικότητας και με όρκους στην σημασία των επενδύσεων. Η φετινή του εμφάνιση στην ΔΕΘ ήταν συνεπής προς αυτή τη γραμμή. Ο κ Τσίπρας, είναι φανερό, επιδιώκει να «μετακινηθεί προς το κέντρο», να δώσει την επόμενη πολιτική μάχη στο γήπερδο που είναι το προνομιακό γήπεδο των αντιπάλων του. Ίσως επειδή δεν του έχει απομείνει άλλο. Αν λοιπόν αυτή η μετατόπιση χρειαζόταν μια πανηγυρική επιβεβαίωση, αν έπρεπε να γίνει «εικόνα» και «μήνυμα», καμμία εικόνα δεν θα μπορούσε να είναι ισχυρότερη από τα χαμόγελα, τις αγκαλιές και τα θερμά λόγια στο rose garden.-