Η 17η επέτειος της 11ης Σεπτεμβρίου μοιάζει με τυπική διαδικασία. Δεν έχει τίποτα φανταχτερό, ούτε προσφέρεται ως «στρογγυλός αριθμός» για επετείους.
Το αμερικανικό «Foreign Policy», ωστόσο, δημοσίευσε πριν από 24 ώρες μία εξαιρετικά εύστοχη ανάλυση του Stephen Marche, που θέλουμε να μοιραστούμε μαζί σας.
Γιατί θέτει εμμέσως το ερώτημα που διαβάσατε στον τίτλο και αποτελεί μία ανατριχιαστικά ψύχραιμη ματιά σε γεγονότα, που είναι καταγεγραμμένα στη μνήμη όλων μας.
«Η μέρα δεν προσφέρεται ως ημέρα μνήμης, ούτε ως ημέρα κατά την οποία γράφτηκε ιστορία (όχι ακόμα). Μεταγενέστερα γεγονότα στη διάρκεια των 17 αυτών χρόνων - όχι μόνο οι πόλεμοι στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, αλλά και η άφιξη του smartphone και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης - άλλαξαν τη σημασία της. Η 9/11 ήταν μια καθοριστική στιγμή στην ιστορία του πολέμου και της τρομοκρατίας, αλλά ήταν και η πρώτη επίθεση που σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε μέσω των ψηφιακών δικτύων. Ήταν για το διαδίκτυο ό,τι και η έκρηξη του Challenger στην καλωδιακή τηλεόραση. Ένα γεγονός που καθορίστηκε από τον τρόπο με τον οποίο προβλήθηκε, μια πράξη πολέμου προσαρμοσμένη στην καταλληλότερη πλατφόρμα μετάδοσης και με στόχο τον κορεσμό των μέσων ενημέρωσης», γράφει το Foreign Policy.
Eίναι η πιο ορθή παρατήρηση που έχει γραφτεί για την επικοινωνιακή διάσταση της επίθεσης στους δίδυμους πύργους του Μανχάταν, από τότε μέχρι σήμερα.
Η μαρτυρία που ανασύρει από το αρχείο ο συντάκτης στηρίζει απόλυτα το συμπέρασμά του:
«Ο διευθυντής ενός καταστήματος, βόρεια του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου, δήλωσε την ημέρα της επίθεσης: Το μόνο πράγμα που πούλησα σήμερα ήταν κάμερες. Μέσα σε μια ώρα από το αρχικό χτύπημα, πουλήσαμε 60 έως 100 κάμερες».
Αντί να χτυπήσουν εκεί όπου βρίσκονταν τα ΜΜΕ - στο κέντρο του Μανχάταν - οι τρομοκράτες της 11ης Σεπτεμβρίου επέλεξαν να χτυπήσουν μέσα σε «απόσταση τηλεθέασης».
Μια τρομοκρατική ενέργεια χωρίς θεατές δεν έχει νόημα. Ο θρίαμβος της έγκειται στην αναγνώρισή της και, ακόμη περισσότερο, το μέγεθος του θριάμβου του είναι το μέγεθος της αναγνώρισής του. Η αναγνώριση απαιτεί μικρή απόσταση...
Το Foreign Policy παρατηρεί επί της ουσίας, ότι η επίθεση στους δίδυμους πύργους παρήγαγε μία τόσο ισχυρή, συγκλονιστική και αξέχαστη εικόνα, ώστε να επηρεάσει καταλυτικά και μαζικά τους ανθρώπους - όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο.
Εγώ θα προσέθετα: χωρίς τη διαμεσολάβηση ιδεολογικών καθοδηγητών, ή την άσκηση φυσικής βίας στον καθένα ξεχωριστά, η επίδραση αυτής της εικόνας είναι τόσο ισχυρή, ώστε να μην συγκρίνεται με κανένα ιδεολόγημα και με καμία άλλη πλύση εγκεφάλου.
Όργουελ σε απευθείας μετάδοση...
Το Foreign Policy περιγράφει σα να βρίσκεται μέσα στο μυαλό μας: «Στη συνέχεια, από την κορυφή του πύργου, σε ελλειπή εστίαση μπροστά στο φακό λόγω της απόστασης, η θολή εικόνα ενός άνδρα που σκίζει τον αέρα, ωθούμενος προς το θάνατο, σαν κάτι που πλησιάζει ασυνείδητα, σαν μία κίνηση άσκοπη, αγγελική και βασανιστική...»
Οι πύργοι έπεσαν στο τέλος και ένα μεγάλο λευκό κύμα χύθηκε μέσα στην πόλη, καταπίνοντας πρόσωπα, καλύπτοντας όλες τις κάμερες σε μια παμφάγα λευκή πτώση.
Οι οθόνες έγιναν κενές...
Κάπου εδώ ολοκληρώνεται η περιγραφή από τον αναλυτή του Foreign Policy.
Εμείς μπορούμε να προσθέσουμε, όμως, μόνοι μας τη συνέχεια: η Αραβική Άνοιξη που ήρθε ως απόπειρα ειρηνικής εξουδετέρωσης των φανατικών ισλαμιστών.
Αντί αυτού, η Αλ Κάιντα βρήκε ελεύθερο πεδίο, όταν το χάος και η ακυβερνησία επικράτησαν σε μεγάλο μέρος των χωρών του αραβικού κόσμου.
Η δημοκρατία άργησε μία ημέρα...ή έναν αιώνα - όπως το πάρει κανείς!
Στο πρόσωπο του Οσάμα Μπιν Λάντεν οι Αμερικανοί βρήκαν ένα δαίμονα για να κυνηγούν, ώστε να ξεχάσουν τους δικούς τους.
Τον βρήκαν, τον εξόντωσαν, αλλά τα παιδιά του πολλαπλασιάστηκαν. Και ταξίδεψαν παντού: στο Παρίσι, στο Λονδίνο, στη Βαρκελόνη, στη Μαδρίτη, στις Βρυξέλλες, στη Νίκαια και μέσα στις Ηνωμένες Πολιτείες...
Στο επόμενο επεισόδιο, μία μονίμως τρομοκρατημένη και οργισμένη αμερικανική κοινωνία, όπλισε τα χέρια των παιδιών της. Η οπλοκατοχή και η οπλοχρησία, με επιθέσεις ακόμα και από μαθητές μέσα σε σχολικές αίθουσες, είναι το κερασάκι στην τούρτα της παράνοιας.
Ο φόβος φέρνει φόβο και ηγεσίες που επενδύουν στο φόβο. Στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη.
Ο λαϊκισμός, ο ρατσιμός και η ξενοφοβία επιβραβεύονται. Οι ηγέτες μετατρέπονται σε καρικατούρες και οι θύτες-ψηφοφόροι σε θύματα.
17 χρόνια μετά την 11η Σεπτεμβρίου, η εικόνα του Μπόινγκ που μετατρέπεται σε πύραυλο και εκρήγνυται πάνω στους δίδυμους πύργους, εξακολουθεί να τρομοκρατεί την ανθρωπότητα.
