Την ετήσια εκδήλωση τιμής και μνήμης για όσους φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν, διώχθηκαν και για όσους έχασαν τη ζωή τους στα πέτρινα χρόνια της δικτατορίας, διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967-1974 στο πάρκο Ελευθερίας πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ.
Όπως επισημαίνει ο ΣΦΕΑ στη διακήρυξή του: «57 χρόνια από το χουντικό πραξικόπημα: Όχι στο φασισμό και τον πόλεμο.
“Πας κυκλοφορών μετά την δύσιν του ηλίου, θα πυροβολείται άνευ προειδοποιήσεως”.
Με αυτό το ανατριχιαστικό ραδιοφωνικό μήνυμα ξημέρωσε, πριν 57 χρόνια, η αποφράδα 21η Απριλίου 1967. Και η χούντα πραγματοποίησε την απειλή της να ‘πυροβολεί άνευ προειδοποιήσεως’, εκτελώντας εν ψυχρώ, ήδη πριν την απαγόρευση της κυκλοφορίας: την 24χρονη Μαρία Καλαβρού, τον 15χρονο Βασίλη Πεσλή, τον Μακρονησιώτη αντιστασιακό, Παναγιώτη Ελή. Οι θύτες-αξιωματικοί του στρατού πήραν και προαγωγή! Η ‘αναίμακτος’, κατά τους κομπασμούς των δικτατόρων, ‘εθνοσωτήριος επανάστασις’ ευθύνεται για 247 κατονομασμένες περιπτώσεις θανάτων.
Οι συλληφθέντες την πρώτη μέρα του πραξικοπήματος ανήλθαν σε όλη τη χώρα σε 8.270, άνδρες και γυναίκες. Στη συνέχεια οι 6.118 εξορίστηκαν στη Γυάρο και τη Λέρο. Από τη Βόρεια Ελλάδα εκτοπίστηκαν 1.467 άτομα, από τα οποία τα 500 περίπου προέρχονταν από τον Ν. Θεσσαλονίκης. Πολλοί από τους συλληφθέντες ήταν άρρωστοι και υπερήλικες, ενώ, αρκετοί που κρατήθηκαν σε αστυνομικά τμήματα, κακοποιήθηκαν άγρια.
Παραμένουν επίσης, 57 χρόνια μετά, ‘αταυτοποίητοι’ 16 νεκροί της εξέγερσης του Πολυτεχνείου και στην αφάνεια οι στρατιωτικοί και οι στρατιώτες που έχασαν τη ζωή τους ή τραυματίστηκαν, καθώς αντέδρασαν στο πραξικόπημα, αλλά και κατά το ‘βασιλικό πραξικόπημα-οπερέτα’ της 13ης Δεκεμβρίου 1967.
57 χρόνια μετά, τιμάμε την ιερή μνήμη των αγωνιστών και αγωνιστριών της αντιδικτατορικής αντίστασης που έπεσαν στο δίκαιο αγώνα, όσους και όσες χάσαμε πρόωρα από τα ανεπούλωτα τραύματα και τις κακουχίες της φυλακής και της εξορίας, αλλά και πρόσφατα, σε άνιση μάχη κι αγώνα, με ανήκεστα νοσήματα. Ο Σύνδεσμός μας εκφράζει τα ειλικρινή συλλυπητήριά του προς τις οικογένειές τους για την απώλειά τους».
Στην ίδια ανακοίνωση ο ΣΦΕΑ επισημαίνει: «Η δικτατορία δεν ήταν ‘κεραυνός εν αιθρία’ ή απλώς ‘η ανταρσία μιας ομάδας επίορκων αξιωματικών’. Αντίθετα, το καθεστώς των νικητών του εμφυλίου πολέμου (Παλάτι-Στρατός) ζέσταινε στον κόρφο του το ‘αυγό του φιδιού’ και λειτούργησε, τελικά, ως εκκολαπτική μηχανή της Χούντας. Μάλιστα το Σύνταγμα του 1952 προέβλεπε στο άρθρο 91 την επιβολή ‘καταστάσεως πολιορκίας’, δηλ. δικτατορίας με κοινοβουλευτικό μανδύα(!). Έτσι, ‘μετά τα Ιουλιανά του 1965, ο διάχυτος φόβος των κυρίαρχων τάξεων τις έκανε αντικειμενικά πρόθυμες να αποδεχτούν την αντικατάσταση του κοινοβουλευτικού καθεστώτος από ένα καθεστώς έκτακτης ανάγκης’, έγραψε ο αείμνηστος Αριστόβουλος Μάνεσης.
Το «πράσινο φως» για το πραξικόπημα άναψε στην Ουάσιγκτον το Φλεβάρη του 1967, καθώς η χώρα μας αποτέλεσε πειραματικό εργαστήρι του ‘Ψυχρού Πολέμου’ και προγεφύρωμα στρατηγικής σημασίας για τον έλεγχο των πετρελαίων της Μ. Ανατολής και την καταστολή των αντιιμπεριαλιστικών αραβικών κινημάτων. Οι ΗΠΑ δεν τηρούσαν απλώς ‘μια στάση ανοχής προς τους δικτάτορες’, όπως εξακολουθούν να γράφουν τα σχολικά βιβλία Ιστορίας. Ή ότι τάχα ‘αιφνιδιάστηκαν’ από το πραξικόπημα, όταν μόνο στο διάστημα από 19 Ιουνίου 1965 έως 23 Ιανουαρίου 1967 είχαν υποβληθεί από τη CIA τουλάχιστον 15 αναφορές για τη ‘δεξιά συνωμοτική ομάδα μέσα στο στρατό’ -όπως την χαρακτηρίζουν- με επώνυμες μάλιστα αναφορές στους πραξικοπηματίες και με την επισήμανση ότι ‘είχαν επαφή με τα ανάκτορα’. Αντίθετα, οι τότε κυβερνήσεις των ΗΠΑ συνέβαλαν με κάθε τρόπο στην επιβίωση του τυραννικού καθεστώτος.
Μηνύματα πολιτικού κόσμου
Κατερίνα Σακκελαροπούλου, ΠτΔ
«Η 21η Απριλίου 1967 υπήρξε μία από τις πλέον ζοφερές ημέρες στη νεότερη ιστορία μας. Διέκοψε βίαια τη δημοκρατική πορεία της χώρας, καταλύοντας βάναυσα ελευθερίες και δικαιώματα. Αστυνόμευσε τα φρονήματα, προβαίνοντας σε απαγορεύσεις και διώξεις. Απομόνωσε την Ελλάδα από το διεθνές περιβάλλον και προκάλεσε την τραγωδία της Κύπρου, ένα ανεπούλωτο τραύμα για τον ελληνισμό.
Η επάνοδος στη δημοκρατική ομαλότητα, πριν από πενήντα χρόνια, αποτέλεσε την αφετηρία της μακρότερης περιόδου ειρήνης και ευημερίας που γνώρισε ο τόπος. Κατοχυρώθηκαν τα ανθρώπινα δικαιώματα και παγιώθηκε το κράτος δικαίου. Αποκαταστάθηκε η δημοκρατική συνείδηση και η πολιτειακή παράδοση του λαού μας. Η Ελλάδα έγινε μέλος και εδραίωσε την παρουσία της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, επιβεβαιώνοντας τη θέση της ανάμεσα στους εταίρους και συμμάχους της και αποτελώντας εγγυητή ασφάλειας και ειρήνης στην ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη περιοχή.
Παρά τις κατακτήσεις όμως αυτές, η σημερινή επέτειος μας υπενθυμίζει ότι το ανεκτίμητο αγαθό της δημοκρατίας δεν είναι αυτονόητο. Η δημοκρατία διεκδικείται, κατακτάται και διαφυλάσσεται κάθε μέρα. Στην σημερινή συγκυρία, όπου οι πόλεμοι και οι πολυδιάστατες κρίσεις δοκιμάζουν τις αντοχές του πολίτη, η απαίτηση αυτή γίνεται ακόμα πιο επιτακτική. Χρέος όλων μας, ατομικό και συλλογικό, είναι η συνεχής υπεράσπισή της».
Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μηστοτάκης
″Πενήντα επτά χρόνια από το χουντικό πραξικόπημα και 50 χρόνια από την επιστροφή της Δημοκρατίας στη χώρα, η εμπειρία του χθες τροφοδοτεί τις επιλογές του αύριο. Θυμόμαστε την τυραννία της δικτατορίας. Τιμούμε τους αγωνιστές της αντίστασης. Και δίνουμε συνέχεια στις κατακτήσεις της ελευθερίας και του κοινοβουλευτισμού.
Οι Ελληνίδες και οι Έλληνες υποδέχονται την φετινή επέτειο με ευθύνη, ωριμότητα και αποφασιστικότητα. Προστατεύοντας τη Δημοκρατία από τους νέους εχθρούς της, που την πολιορκούν με ψέματα και με δημαγωγία. Ξεπερνώντας τις αδυναμίες της Μεταπολίτευσης. Βηματίζοντας σταθερά στον δρόμο της Ευρώπης και της προόδου.
Στις μέρες μας, απαντάμε στο παρελθόν με έργο και αποτέλεσμα στα στοιχήματα της εποχής. Με αναχώματα στην παγκόσμια ακρίβεια. Μόνιμες αυξήσεις στο εισόδημα. Θωράκιση της πατρίδας. Ισχυρή εθνική φωνή στο εξωτερικό. Και διαρκή προσπάθεια για μία καλύτερη καθημερινότητα στην Υγεία, στην Παιδεία και στο Κράτος μας.
Προχωρούμε με σιγουριά ώστε γρήγορα να βρεθούμε ακόμη πιο κοντά στην Ευρώπη!”.
Νίκος Ανδρουλάκης, πρόεδρος ΠΑΣΟΚ - ΚΙΝΑΛ
″Ανήμερα της μαύρης επετείου του πραξικοπήματος των συνταγματαρχών της 21ης Απριλίου 1967, ο Νίκος Ανδρουλάκης ήταν παρών στην εκδήλωση του Συνδέσμου Φυλακισθέντων Εξορισθέντων Αντιστασιακών στον χώρο του ΕΑΤ-ΕΣΑ και κατέθεσε στεφάνι στην προτομή του αγωνιστή Σπ. Μουστακλή.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, δήλωσε πως το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου ήταν η απαρχή μιας σκοτεινής περιόδου στη νεότερη Ιστορία μας. «Οδήγησε στην κυπριακή τραγωδία, μια ανοιχτή πληγή για το έθνος μας. Σήμερα είμαστε εδώ, σε αυτόν τον μαρτυρικό τόπο των βασανιστηρίων, για να τιμήσουμε τους νεκρούς μας , όσους αγωνίστηκαν, θυσιάστηκαν, πάλεψαν για να έχουμε Ελευθερία και Δημοκρατία», συμπλήρωσε.
Πρόσθεσε ότι και σήμερα πρέπει να επαγρυπνούμε για τη Δημοκρατία και να τη διαφυλάττουμε ως κόρη οφθαλμού. «Γι′ αυτό, άλλωστε, το ΠΑΣΟΚ πήρε την πρωτοβουλία και κατέθεσε στον ’Αρειο Πάγο υπόμνημα ώστε να μην μπορούν να συμμετέχουν στις ευρωπαϊκές εκλογές τα απομεινάρια της νεοναζιστικής οργάνωσης της Χρυσής Αυγής. Αυτό ήταν το χρέος μας, και το κάνουμε, όχι μόνο για όσους αγωνίστηκαν για τη Δημοκρατία και την Ελευθερία, αλλά και για τα παιδιά μας. Για να ζήσουν τις επόμενες δεκαετίες σε ένα δημοκρατικό περιβάλλον σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων»,υπογράμμισε ο κ. Ανδρουλάκης.
ΚΚΕ
«Πριν από 57 χρόνια, τα ξημερώματα της 21ης Απρίλη του 1967, πολλοί πρωτοπόροι των εργατικών-λαϊκών αγώνων συνελήφθησαν, προκειμένου να αποτραπεί κάθε αντίδραση στον εν εξελίξει πραξικόπημα. Λίγο αργότερα, οι περισσότεροι ξύπνησαν κάτω από τους ήχους των ερπυστριών, των στρατιωτικών εμβατηρίων και των διαγγελμάτων της δικτατορίας.
Από τότε, η 21η Απρίλη θυμίζει πάντα στον ελληνικό λαό, ότι η καπιταλιστική εξουσία δε διστάζει να εναλλάσσει τις πολιτικές μορφές της, από την αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία σε πολιτική ή στρατιωτική δικτατορία και το αντίστροφο, με γνώμονα πάντα να εξυπηρετούνται καλύτερα τα καπιταλιστικά συμφέροντα, να μένει ανέγγιχτη η δικτατορία του κεφαλαίου» επισημαίνει το ΚΚΕ σε ανακοίνωσή του «για τη ‘μαύρη’ επέτειο από την επιβολή της δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967».
Στην ανακοίνωση του κόμματος, γίνεται αναφορά στις αιτίες και στους πρωταγωνιστές της δικτατορίας και σημειώνεται ότι «η δικτατορία των συνταγματαρχών σε γενική κατεύθυνση αποτέλεσε συνέχεια της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής, στηρίζοντας το μεγάλο κεφάλαιο και διατηρώντας τις διεθνείς συμμαχίες του (ΕΟΚ, ΝΑΤΟ), υπηρετώντας τους σχεδιασμούς τους σε βάρος των χωρών της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Επίσης, η εξωτερική πολιτική της δικτατορίας εξυπηρέτησε τα συμφέροντα των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και των ευρωπαϊκών καπιταλιστικών κρατών σε Ανατολική Μεσόγειο, Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική, αλλά και οδήγησε στην τραγωδία της Κύπρου».
«Η δικτατορία της 21ης Απρίλη συνέχισε και ενέτεινε τα νομοθετικά μέτρα σε βάρος του ΚΚΕ, επέβαλλε μαζικά διώξεις, διέλυσε συνδικαλιστικές και άλλες μαζικές οργανώσεις και πραγματοποίησε βασανισμούς και δολοφονίες. Αν και πήρε ορισμένα κατασταλτικά μέτρα και σε βάρος της λειτουργίας των αστικών κομμάτων, διατήρησε διαύλους επικοινωνίας και συνεννόησης για την επαναφορά της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.
Από την πρώτη στιγμή, ενάντια στους σχεδιασμούς της αστικής στρατιωτικής δικτατορίας στάθηκαν οι κομμουνιστές και άλλοι ριζοσπάστες αγωνιστές, πληρώνοντας βαρύ αντίτιμο για τη στάση τους υπέρ των εργατικών - λαϊκών συμφερόντων.
Παρά τις συνθήκες πολύχρονης και βαθιάς παρανομίας, το ΚΚΕ μπόρεσε έγκαιρα να διαχωριστεί από τις οπορτουνιστικές δυνάμεις στο εσωτερικό του στη διάρκεια της 12ης Ολομέλειας (1968), να παλέψει για τη συγκρότηση παράνομων Κομματικών Οργανώσεων, να ιδρύσει την ΚΝΕ, να πρωτοστατήσει στη διαφώτιση των εργατικών - λαϊκών δυνάμεων. Έδωσε όλες του τις δυνάμεις στην οργάνωση του αντιδικτατορικού αγώνα από την πρώτη μέρα, όταν σε συνθήκες άγριας καταστολής ‘όλα τα σκίαζε η φοβέρα‘. Είχε ξεχωριστή συμβολή στην ανάπτυξη των εργατικών - λαϊκών αγώνων, από τις πρώτες κινητοποιήσεις με συνδικαλιστικά αιτήματα έως τη φοιτητική κατάληψη της Νομικής και τον νεολαιίστικο και εργατικό - λαϊκό ξεσηκωμό του Πολυτεχνείου (Νοέμβρης 1973). Κόντρα σε αστικές και οπορτουνιστικές πολιτικές δυνάμεις, απέρριψε τη λεγόμενη ‘φιλελευθεροποίηση’, δηλαδή το μασκάρεμα της δικτατορίας» τονίζει το ΚΚΕ.
«Η πτώση της δικτατορίας τον Ιούλιο 1974, αποτέλεσμα, των ‘εγκλημάτων’ της, ιδίως της Κύπρου, της εξάντλησης του ρόλου της και του αγώνα εναντίον της με αποκορύφωμα το Πολυτεχνείο, συνοδεύτηκε από την αποκαλούμενη περίοδο της λεγόμενες ‘μεταπολίτευσης’.
Μετά την επαναφορά της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, το καπιταλιστικό κράτος με οποιαδήποτε κυβέρνηση συνέχισε να υπηρετεί την κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων, να καταστέλλει εργατικούς-λαϊκούς αγώνες, να συμμετέχει σε διακρατικές καπιταλιστικές συμμαχίες και να εμπλέκεται σε ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και πολέμους» αναφέρει το ΚΚΕ. Σημειώνει ότι «και σήμερα ο χαρακτήρας του κράτους παραμένει τελικά ίδιος, καπιταλιστικός και αντιλαϊκός. Στο πλαίσιο αυτό και με τη συμφωνία συχνά όλων των αστικών κομμάτων, βαθαίνει ολοένα και περισσότερο η εμπλοκή στους σχεδιασμούς του νατοϊκού μπλοκ, όπως γίνεται αυτή την περίοδο με τον πόλεμο στην Ουκρανία, και με την κάθε τρόπο υποστήριξη στο Ισραήλ, το ‘κράτος δολοφόνο’ του παλαιστινιακού λαού. Προχωρά η εμπορευματοποίηση της υγείας με τελευταία πράξη τα απογευματινά ιατρεία, νομοθετούνται τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Εναλλάσσονται μίγματα περιοριστικής ή επεκτατικής πολιτικής με δεδομένη σε κάθε περίπτωση τη μείωση του λαϊκού εισοδήματος, συγκαλύπτεται η ιδιωτικοποίηση και υποβάθμιση των μεταφορών, απουσιάζουν δομές κοινωνικής προστασίας των γυναικών, των μεταναστών και προσφύγων».
«Χρέος σε όσους αγωνίστηκαν ενάντια στη δικτατορία και συνάμα απάντηση στη σημερινή αντιλαϊκή πραγματικότητα, είναι η οικοδόμηση της κοινωνικής συμμαχίας της εργατικής τάξης, των βιοπαλαιστών αγροτών, των αυτοαπασχολουμένων, οι ολοένα και πιο μαζικοί και αποφασιστικοί απεργιακοί και εργατικοί-λαϊκοί αγώνες, οι φοιτητικές και μαθητικές κινητοποιήσεις, η πολύμορφη δραστηριότητα των γυναικείων οργανώσεων, η αποφασιστική αλλαγή συσχετισμού στο εργατικό-λαϊκό κίνημα» τονίζει το ΚΚΕ στην ανακοίνωσή του και καταλήγει:
«Η ενίσχυση του ΚΚΕ, σε όλες τις μάχες και στην προσεχή των ευρωεκλογών αποτελεί εγγύηση εργατικής-λαϊκής αντεπίθεσης απέναντι σε κάθε εκδοχή αντιλαϊκής κυβέρνησης. Κάθε βήμα ισχυροποίησης του Κόμματος συνιστά βήμα ισχυροποίησης της εργατικής-λαϊκής δράσης, της μόνης ικανής να ανακόψει τους σχεδιασμούς της τάξης των καπιταλιστών, του κράτους και των διεθνών συμμάχων της, να απεμπλέξει τη χώρα από τους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς, να ανοίξει δρόμο για την προοπτική, την πραγματικά ελπιδοφόρα οργάνωση της οικονομίας και της κοινωνίας, τον σοσιαλισμό-κομμουνισμό.
Με ΚΚΕ δυνατό, σπάμε τα δεσμά της ΕΕ, για την Ελλάδα και την Ευρώπη του σοσιαλισμού, των εργατών, των αγροτών, των λαών».