Κάθε δύο χρόνια, η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας εκπονεί μια έκθεση για τις τάσεις στην αγορά εργασίας για τους νέους ανθρώπους. Ονομάζεται Παγκόσμιες Τάσεις στην Απασχόληση για τους Νέους (GET Youth) και η τελευταία έκδοση είναι ένα ανάγνωσμα αφύπνισης.
Δείχνει ότι η πραγματικότητα για πάρα πολύ μεγάλο αριθμό νεαρών γυναικών και ανδρών είναι ότι απλά δεν υπάρχουν αρκετές αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας για όλους. Επιπλέον, καθώς η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη παραμένει αργή και νωθρή, κινδυνεύουμε να χάσουμε ακόμη και τα μέτρια κέρδη των πρόσφατων ετών.
Δείτε μια μεγαλύτερη εκδοχή της γραφικής παράστασης εδώ.
Το διάγραμμα αυτό δείχνει τα ποσοστά ανεργίας στους νέους κατά περιφέρεια, 1995 και 2005 - 14.
Γραφική Παράσταση από την: ILO
Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: 73.3 εκατομμύρια από τα 200 εκατομμύρια των ανέργων παγκοσμίως είναι νέοι (ηλικίας από 15 έως 24 ετών). Στα δύο τρίτα των Ευρωπαϊκών οικονομιών, η ανεργία των νέων παραμένει πάνω από το 20% και περισσότεροι από ένας στους τρεις άνεργους νέους αναζητούν δουλειά για διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους.
Η δουλειά, εφόσον βρεθεί, είναι συχνά χαμηλότερη των προσδοκιών τους για μια δουλειά ποιότητας. Στη Μέση Ανατολή και στη Βόρειο Αφρική τα ποσοστά ανεργίας στους νέους είναι κοντά στο 30% επί δεκαετίες, και αυτές είναι και οι μόνες περιοχές όπου τα πράγματα εξακολουθούν να επιδεινώνονται τα τελευταία χρόνια.
Πάντως, πολλοί από τους νέους ανθρώπους που όντως εργάζονται, ζουν στην φτώχεια. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO) εκτιμά ότι, συνολικά, οι άνεργοι και οι εργαζόμενοι-φτωχοί αντιστοιχούν στα δύο πέμπτα του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού των νέων. Ένας στους τρεις, κατά προσέγγιση δηλαδή 169 εκατομμύρια νέοι εργαζόμενοι, ζουν με λιγότερο από $2 την ημέρα. Αν εξετάσουμε εκείνους που ζουν με $4 την ημέρα, ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί σε 286 εκατομμύρια ανθρώπους.
Για τις νέες γυναίκες, τα στοιχεία είναι ακόμη χειρότερα. Οι γυναίκες είναι λιγότερο πιθανό να συμμετάσχουν στο εργατικό δυναμικό εξ αρχής, και όταν το κάνουν έχουν λιγότερες πιθανότητες να βρουν δουλειά.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, την επόμενη δεκαετία θα χρειαστούν 475 εκατομμύρια θέσεις εργασίας ώστε να μειωθεί σημαντικά ο αριθμός των άνεργων νέων και να παρασχεθούν ευκαιρίες για τα 40 εκατομμύρια εξ αυτών που μπαίνουν στην αγορά εργασίας κάθε χρόνο.
Ποιος είναι λοιπόν ο αντίκτυπος της ανεργίας των νέων και της απασχόλησης κακής ποιότητας; Μπορούμε να κατατάξουμε τις συνέπειες σε προσωπικές και κοινωνικές.
Για το άτομο, τα στοιχεία δείχνουν ότι για τους ανθρώπους που δυσκολεύονται να βρουν την πρώτη τους δουλειά μπορεί να τεθεί υπό διακινδύνευση ολόκληρο το επαγγελματικό τους μέλλον απασχόλησης. Οι πιθανότητες δείχνουν ότι θα εργαστούν σε περιβάλλοντα με χαμηλότερες απαιτήσεις προσόντων και δεξιοτήτων και ότι θα το κάνουν για λιγότερα χρήματα για το υπόλοιπο της ζωής τους.
Και δεν είναι μόνο τα άτομα τα οποία πληρώνουν το τίμημα γι' αυτήν την χαμένη ευκαιρία: για το σύνολο της κοινωνίας και την εθνική και παγκόσμια οικονομία, μειώνεται η παραγωγικότητα και επιδεινώνεται η δημόσια υγεία. Υπάρχει ακόμη κι ένα επιχείρημα ότι μέρος της κοινωνικής αναταραχής που έχει βιώσει ο πλανήτης την τελευταία δεκαετία πηγάζει από μια παγκόσμια νεώτερη γενιά η οποία, αν και έχει λάβει καλύτερη μόρφωση από οποιαδήποτε άλλη, εξακολουθεί να μην μπορεί να βρει δουλειά με νόημα και παραγωγικότητα.
Τι πρέπει λοιπόν να γίνει;
Η ILO και η διεθνής κοινότητα έχουν εδώ και καιρό συνειδητοποιήσει έντονα το πρόβλημα της ανεργίας των νέων. Το 2012, το Διεθνές Συνέδριο Εργασίας υιοθέτησε μια Έκκληση για Δράση για την Απασχόληση των Νέων ως άμεση αντίδραση. Πολλοί θα γνωρίζουν ότι η Ατζέντα 2030 των Ηνωμένων Εθνών για την Αειφόρο Ανάπτυξη δίνει έμφαση απευθείας στην απασχόληση των νέων στον Στόχο 8. Και το Νοέμβριο του 2015, η Εκτελεστική Επιτροπή Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε την Διεθνή Πρωτοβουλία για Αξιοπρεπείς Θέσεις Εργασίας για τους Νέους, με την ILO επικεφαλής.
Δείτε μεγαλύτερη εκδοχή αυτής της γραφικής παράστασης εδώ.
Graphic Credit: ILO
Αν και δεν υπάρχει μαγικό ραβδί που να λύνει παγκοσμίως το πρόβλημα της ανεργίας των νέων, υπάρχουν πολλά που μπορούν και θα κάνουν οι κυβερνήσεις, οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες ώστε να αλλάξουν τα πράγματα. Η έκθεση Διεθνείς Τάσεις Απασχόλησης για τους Νέους μιλά για την κλιμάκωση των επενδύσεων σε αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας για τους νέους ανθρώπους. Θα ήθελα να αναφέρω ορισμένους από τους πολλούς τρόπους με τους οποίους οι χώρες σκοπεύουν να αντιμετωπίσουν την πρόκληση της ανεργίας των νέων, με την υποστήριξη της ILO:
- Προτεραιότητα σε πολιτικές για τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Η παροχή θέσεων εργασίας στην ποσότητα και στην ποιότητα που χρειαζόμαστε προϋποθέσει δράσεις από τις κυβερνήσεις. Συνιστούμε να υποστηρίζουν οι κυβερνητικές πολιτικές την απασχόληση και να άρουν την συναθροιστική (συνολική) ζήτηση, περιλαμβανομένων και των δημοσίων προγραμμάτων απασχόλησης, επιδοτήσεων μισθών και επιμόρφωσης, τομεακών προγραμμάτων, αντικυκλικών δημοσιονομικών πολιτικών και παρεμβάσεων για την επιχειρηματικότητα των νέων.
- Στόχευση σε συγκεκριμένα μειονεκτήματα των νέων μέσω πολιτικών για τις δεξιότητες και την αγορά εργασίας. Αρκετές χώρες έχουν υιοθετήσει ή επεκτείνει μέτρα ώστε να βελτιωθεί η ενσωμάτωση νέων ανθρώπων στην αγορά εργασίας μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων. Αυτές περιλαμβάνουν προγράμματα εκπαίδευσης στην αγορά εργασίας και εμπειρίας στην εργασία, υπηρεσίες υποστήριξης στην αναζήτηση εργασίας και άλλες υπηρεσίες σχετικές με την απασχόληση, πολλές από τις οποίες μπορεί να στοχεύουν στους νέους που βρίσκονται σε μειονεκτικότερη θέση, ώστε να τους αποτρέψουν να εγκαταλείψουν την εργασία τους. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για παράδειγμα, η ILO βοηθά χώρες να εφαρμόσουν τα προγράμματα «Εγγύηση για τη Νεολαία» (Youth guarantee). Η προώθηση προγραμμάτων ποιοτικής μαθητείας, άτυπης ή επίσημης, αποτελεί άλλη μία λύση που διασφαλίζει την μετάβαση από το σχολείο στην εργασία, και μια κορυφαία προτεραιότητα για την ILO. Σε χώρες όπου τα συστήματα μαθητείας είναι ισχυρά, τα ποσοστά ανεργίας των νέων δεν είναι υψηλότερα από εκείνα των μεγαλύτερων ηλικιακών ομάδων.
- Διαμόρφωση συνεργασιών για την κλιμάκωση επενδύσεων σε αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας για τη νεολαία. Ο συνδυασμός της ισχύος των διεθνών οργανισμών, κυβερνήσεων, εργοδοτών και εργαζομένων για την υλοποίηση διεθνών πολιτικών μπορεί πράγματι να κάνει τη διαφορά. Η προαναφερθείσα νέα Διεθνής Πρωτοβουλία για Αξιοπρεπείς Θέσεις Εργασίας για τη Νεολαία θα συγκεντρώσει την υφιστάμενη εμπειρία και θα ενισχύσει την γνώση ως προς το τι είναι αποτελεσματικό για την απασχόληση των νέων. Επίσης, θα αποτελέσει μια πλατφόρμα για την μόχλευση πόρων από τις ήδη υπάρχουσες δυνατότητες και από καινούργιες δυνατότητες.
- Σαφώς, η αντιμετώπιση των προκλήσεων της διεθνούς απασχόλησης των νέων θα απαιτήσει μια εξατομικευμένη και πολύπλευρη προσέγγιση. Εντούτοις, σε κάθε περίπτωση, όσοι χαράσσουν πολιτική θα πρέπει να ακούσουν την φωνή της νεώτερης γενιάς. Συχνά, οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι νέοι είναι εκείνοι που καταλαβαίνουν τα μέτρα που θα τους βοηθήσουν να προσαρμοστούν στην δική τους συγκεκριμένη κατάσταση.
Οι νέοι άνθρωποι συχνά είναι οι πλέον ένθερμοι υποστηρικτές εκείνων των ιδεών που υποστηρίζουμε όλοι: τέλος στην παιδική και στην εξαναγκαστική εργασία, ισότητα στον χώρο εργασίας, οικολογική βιωσιμότητα και αξιοπρεπή εργασία. Μπορούμε όλοι να ωφεληθούμε από αυτήν την ενέργεια και την αίσθηση αλληλεγγύης και κοινωνικής δικαιοσύνης.
Προς όφελος της οικονομικής ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς και υπέρ μιας ισότιμης μετάβασης σε έναν πιο βιώσιμο κόσμο, πρέπει να υιοθετηθεί μια πιο οξυδερκής προσέγγιση του θέματος της ανεργίας των νέων. Με την κατάλληλη βούληση, μπορούμε να αναπτύξουμε πολιτικές για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων και θέσεων εργασίας που χρειάζονται και αξίζουν οι νέοι άνθρωποι.
Το άρθρο είναι μέρος της σειράς της The Huffington Post και του The World Economic Forum που σκοπό έχουν να προσφέρουν μια περίληψη των σημαντικότερων ζητημάτων που θα αντιμετωπίσει ο κόσμος την επόμενη δεκαετία, δημοσιεύθηκε στη The Huffington Post, και μεταφράστηκε στα ελληνικά. Η σειρά πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Global Risk Report 2016 και «τρέχει» παράλληλα με την έναρξη του ετήσιου Meeting του The World Economic Forum 2016 (στο Νταβός-Κλόστερς στην Ελβετία, 20-23 Ιανουαρίου). Διαβάστε όλη τη σειρά των άρθρων εδώ.