Μια ανάλυση περισσότερων από 4.000 πέτρινα τεχνουργήματα που ανακαλύφθηκαν σε ένα νησί της βορειοδυτικής Αυστραλίας μας δίνει μία εικόνα για τη ζωή των Αβορίγινων πριν από δεκάδες χιλιάδες χρόνια.
Η ανακάλυψη υπογραμμίζει τις «μακροχρόνιες διασυνδέσεις» των αυτόχθονων πληθυσμών με τη σύγχρονη Αυστραλία, δήλωσε ο David Zeanah, ανθρωπολόγος στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Σακραμέντο και επικεφαλής συγγραφέας μιας νέας μελέτης που περιγράφει την ανάλυση.
Τα ποικίλα τεχνουργήματα που βρέθηκαν στο νησί, αποκαλύπτουν επίσης ενδιαφέρουσες υποθέσεις σχετικά με την κίνηση των ανθρώπων μεταξύ της ηπειρωτικής Αυστραλίας και του νησιού, ειδικά κατά την κορύφωση της τελευταίας εποχής των παγετώνων, μεταξύ 29.000 και 19.000 χρόνια πριν, σύμφωνα με τη μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Quaternary Science Reviews.
Εκείνη την εποχή, η στάθμη της θάλασσας ήταν αρκετά χαμηλή για να εκτίθεται η ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα μεταξύ της Αυστραλίας και του νησιού Barrow, έδαφος 202 τετραγωνικών χιλιομέτρων, περίπου 60 χιλιόμετρα από τη βορειοδυτική ακτή της Αυστραλίας.
Χιλιάδες χρόνια στο παρελθόν, θα είχε σχηματίσει το υψηλό οροπέδιο μιας τεράστιας, πεδιάδας μίας αδιάκοπης έκτασης 10.800 τετραγωνικών χιλιομέτρων, δήλωσε ο Zeanah στο Live Science.
Στους αρχαιολόγους ήταν ήδη γνωστό ότι κάποτε ζούσαν άνθρωποι στο νησί, χάρη κυρίως σε έναν θησαυρό αρχαιολογικών στοιχείων που άφηναν πίσω σε καταφύγια βράχων ο πιο γνωστός από αυτούς βρέθηκε στη σπηλιά Boodie.
Σχετικά με τη νέα έρευνα, οι επιστήμονες κοίταξαν πέρα από τα σπήλαια του νησιού για να εξερευνήσουν διάφορα υπαίθρια κοιτάσματα, διάσπαρτα σε όλο το νησί Barrow.
Μέσα σε τρία χρόνια, εξέτασαν 4.400 εργαλεία κατάτμησης, κοπής και λείανσης, σε διάφορες τοποθεσίες. Αυτό που εξέπληξε τους ερευνητές ήταν η ποικιλία στις συνθέσεις των τεχνουργημάτων.
Τα περισσότερα από τα εργαλεία που βρέθηκαν στις σπηλιές ήταν κατασκευασμένα από ασβεστόλιθο, το γεωλογικό υλικό με την μεγαλύτερη αφθονία στο νησί. Όσα ανακαλύφθηκαν στους υπαίθριους χώρους, απ’ την άλλη, ήταν κυρίως από βράχους, όπως πυριγενή πετρώματα και ψαμμίτη, που ταίριαζαν με τις πηγές στην ηπειρωτική Αυστραλία.
Τα ευρήματα δείχνουν «μια εκπληκτική ποικιλομορφία στη σύνθεση λίθινων εργαλείων σε μια σχετικά μικρή περιοχή», δήλωσε η Tiina Manne αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ στην Αυστραλία, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα.
«Οι ανοικτές περιοχές καταδεικνύουν σαφείς διασυνδέσεις με την ηπειρωτική γεωλογία, και αυτό υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν την παράκτια πεδιάδα που τώρα βρίσκεται κάτω από το νερό», ανέφερε ο Zeanah. Ένα παράδειγμα το οποίο βρήκε ιδιαίτερα ενδιαφέρον ήταν οι στρογγυλές, επίπεδες πέτρες λείανσης που προέρχονται από γεωλογικές πηγές πέρα από τη νήσο Barrow.
Η ομάδα ανακάλυψε ότι αυτές οι πέτρες είχαν φθαρεί από το νερό, γεγονός που υποδηλώνει ότι πριν κατασκευαστούν σε εργαλεία λείανσης, είχαν επιλεγεί με το χέρι από κοίτες ποταμών ή παλιρροϊκές περιοχές, ίσως από παράκτιες πεδιάδες ή ποτάμια που μπορεί να διέσχισαν την εκτεθειμένη πεδιάδα, που κάποτε συνέδεε το νησί Barrow με την ηπειρωτική Αυστραλία, όταν η στάθμη της θάλασσας ήταν χαμηλή.
Η ένδειξη ότι πολλά από τα εργαλεία του νησιού προέρχονται από απομακρυσμένες περιοχές είναι συναρπαστική, είπε ο Zeanah, καθώς υποδηλώνει ότι η αρχαία εκτεθειμένη πεδιάδα μπορεί να ήταν μια δίοδος για το εμπόριο και τις ανταλλαγές μεταξύ των διαφόρων ομάδων.
«Πιθανότατα να μην ήταν μια ομάδα ανθρώπων που κινούνταν εποχιακά σε ολόκληρη την πεδιάδα», δήλωσε ο Zeanah. «Η περιοχή είναι αχανής. Τα υλικά μπορεί να έχουν μεταφερθεί από το εμπόριο, ή από Αβορίγινες που πήγαιναν από ομάδα σε ομάδα. Αυτό υποδηλώνει ένα κοινωνικό δίκτυο».
Η παρουσία αυτών των λίθων αλέσματος στο νησί Barrow υποστηρίζει την ιδέα ότι η μαζική μετακίνηση και ανταλλαγή γνώσεων πραγματοποιήθηκε για χιλιάδες χρόνια σε αυτό το μέρος, ανέφεραν οι συγγραφείς της μελέτης.
«Αυτό που συμπεραίνουμε είναι ότι ο κόσμος γνώριζε πως δεν υπήρχε καλής ποιότητας πέτρα στο νησί Barrow, και συχνά έφερναν πετραδάκια για να φροντίσουν το τοπίο εκεί, ώστε να μπορούν να το ξαναεπισκεφθούν στο μέλλον», ανέφερε ο Zeanah. «Αυτό δείχνει καλή λογιστική γνώση, διορατικότητα και καλή γνώση του τοπίου».
Οι ερευνητές είναι αβέβαιοι σχετικά με τους λόγους για τους οποίους η γεωλογική σύνθεση των εργαλείων του σπηλαίου διαφέρει από εκείνα που βρέθηκαν έξω. Η πιο πιθανή εξήγηση είναι ότι τα τεχνουργήματα από ασβεστόλιθο δεν επιβιώνουν από την έκθεση στην επιφάνεια, καθώς και τα τεχνουργήματα από σκληρότερη πέτρα από την ηπειρωτική χώρα.
Μια άλλη πιθανότητα εξηγεί πώς η στάθμη της θάλασσας αυξήθηκε καθώς η εποχή των παγετώνων έφτανε στο τέλος της, και θα απέκοπτε σταδιακά το νησί Barrow από την ηπειρωτική χώρα, περιορίζοντας τη μετακίνηση των ανθρώπων πέρα από την πεδιάδα.
Στο σπήλαιο Boodie, μόνο μια χούφτα εργαλεία που ανακαλύφθηκαν ήταν κατασκευασμένα από βράχους οι οποίοι προήλθαν από αλλού. Στο προστατευμένο περιβάλλον των σπηλαίων, κατέστη δυνατό να αποδειχθεί ότι αυτά τα εργαλεία ήταν, κατά κανόνα παλαιότερα, και επομένως μπορεί να είχαν αποτεθεί νωρίτερα, όταν η στάθμη της θάλασσας ήταν στο χαμηλότερο σημείο.
Γι’ αυτό, είναι πιθανό αυτά τα απομακρυσμένα εργαλεία να ήρθαν στην περιοχή από ομάδες που μπορούσαν να κινηθούν ελεύθερα ανάμεσα στο νησί Barrow και την ηπειρωτική χώρα.
Τα εργαλεία ασβεστόλιθου χρησιμοποιήθηκαν πιο εντατικά όταν η άνοδος της στάθμης της θάλασσας άρχισε να κόβει το νησί από την ηπειρωτική χώρα, σύμφωνα με συγγραφείς της μελέτης. Ο διαχωρισμός αυτός, θα είχε οδηγήσει τους κατοίκους των νησιών να εγκατασταθούν σε σπηλιές και να βασίζονται στον άφθονο τοπικό ασβεστόλιθο για να κατασκευάσουν τα εργαλεία, πρότειναν οι ερευνητές.
Οι Thalanyji, εκπρόσωποι των οποίων συνέγραψαν τη μελέτη με τον Zeanah και συναδέλφους τους, σημειώνουν ότι υπάρχουν προφορικές ιστορίες για τα νησιά στην χώρα τους. Ο Zeanah ελπίζει ότι αυτή η νέα έρευνα θα βοηθήσει στην επισήμανση αυτών των αρχαίων συνδέσεων.
Η μελέτη είναι «απολύτως μοναδική στην Αυστραλία», δήλωσε η Manne. «Αποτελεί καταγραφή της χρήσης παράκτιων και εγχώριων τοπίων της ερήμου από τους Αβορίγινες λαούς κατά τη διάρκεια μιας χρονικής περιόδου η οποία είναι ουσιαστικά άγνωστη από οπουδήποτε αλλού στην ήπειρο - καθώς άλλες παρόμοιες παράκτιες-ηπειρωτικές περιοχές έχουν πνιγεί κάτω από τη θάλασσα».